İslam: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
kDeğişiklik özeti yok |
Değişiklik özeti yok |
||
79. satır:
{{Ana madde|Nebi|İslam peygamberleri}}
İslamda diğer [[Semavi dinler]]in de zaman zaman İslam olarak adlandırıldığı, yoldan çıkan ve sapıtan insanları Allah'a çağırmak için bazılarının adı Kur’an'da anılmış olan [[peygamber]]ler gönderildiğine inanılır. [[Hristiyanlık]] ve [[Musevilik]]'te aziz, din büyüğü, ata ya da siyasî şahsiyetler olarak kabul edilen bazılarından da peygamber olarak bahsedilir
İslam’a göre insanın ve [[Peygamberler tarihi|peygamberlerin tarihi]] ilk insan ve peygamber sayılan [[Âdem]]'le başlar. Son peygamber ise Muhammed'dir. Kur'an'da peygamberlerin sayısına dair bir ifade bulunmaz ve 25 peygamber ismen anılır. ''"And olsun, senden önce de peygamberler gönderdik. Onlardan sana anlattıklarımız da var, anlatmadıklarımız da var. Hiçbir peygamber Allah'ın izni olmadan bir [[mucize]] getiremez. Allah'ın emri gelince de hak yerine getirilir. İşte o zaman bunu [[batıl]] sayanlar hüsrana uğrarlar." (Mümin: 78)''<ref>[http://www.kuran.gen.tr/?x=s_main&y=s_middle&kid=1&sid=40 T.C. Diyanet İşleri Türkçe Kur'an Meâli, Mümin suresi]</ref> [[Hadis]]lerde peygamberlerin sayılarıyla ilgili çokluk ifade eden rakamlar verilir.<ref name="brillResul" />
156. satır:
[[Dosya:Supplicating Pilgrim at Masjid Al Haram. Mecca, Saudi Arabia.jpg|thumb|right|Müslümanlar için yeryüzündeki en kutsal yer olan [[Kâbe]] ve dua eden bir Müslüman]]
Namaz ([[Arapça]]: صلاة ''Salah'') İslam'ın her inanana farz kıldığı bir ibadetdir. Kur'an'da günün belli vakitlerinde
Farz [[fıkıh]] dilinde Kur'an'ın açık olan ve yoruma dayanmayan emirlerine denir. Günlük 5 vaktin farz olduğu inancı, Kur'an'ın emirleri, [[tefsir|yorum]] ve [[hadis]]lere dayanan ve Sünni İslam toplumlarınca benimsenen bir uygulamadır.<ref>{{Web kaynağı | başlık = HUD SURESİ | url = http://www.multimediaquran.com/quran/turkce/011/11-kurtubi.htm | eser = KURTUBİ TEFSİRİ | yayıncı = multimediaquran.com | yazar = KURTUBİ | arşivurl = http://web.archive.org/web/20130308104155/http://www.multimediaquran.com:80/quran/turkce/011/11-kurtubi.htm | arşivtarihi = 8 Mart 2013}}</ref>
235. satır:
Bölgesel anlayışların etkisi; Özel durumlar dışında Haram ve helal yiyeceklerin belirlenmesinde, Şafiî ve İbn Kudame gibi bazı fakihler haram ve helalliğin kriterini "Arabın tabiatına uygunluk ve aykırılık" ile sınırlamışlardır.<ref>http://www.ilafdergi.hitit.edu.tr/Makaleler/772304030_2.14.pdf</ref>
Tanımlamalar; dini açıdan kaynağın kendisinin veya kaynaktaki ifadenin anlam ve kapsam açısından ifade etmesi gereken kesinlik algısına göre mezhepler ve anlayışlara göre değişebilmektedir. Örneğin balık dışı deniz ürünleri
[[Kelam]]cılar bir şey'in kötü olduğu için mi yasaklandığı, yoksa yasaklandığı için mi kötü kabul edilmesi gerektiğini de tartışmışlardır. Akılcılara göre her yasak şeyin yasak olmasının akla, nesle, toplum hayatına zararının dokunması gibi bir sebebinin bulunması ve yasağın veya kötülüğün bu sebebe bina edilmesini savunurlar. Onlara göre bu illet tespit edildiğinde aynı sebepler çerçevesinde dini yasakların kapsamı genişletilebilmektedir. Örneğin içki yasağına [[kıyas]] edilerek sarhoşluk veren her şey için haram olduğuna karar verilebilir. Ancak bir şey yasak olduğu için kötüdür inancına sahip olanlara göre ise böyle bir kıyaslama kabul edilemez. Onlara göre Allah yasaklamak isteseydi içki gibi diğer zararlı veya sarhoş eden şeyleri, ör. uyuşturucu, sigara vb. yasaklardı.
275. satır:
====Cihad====
{{Ana|Cihat|Muhammed'in savaşları}}
İslam'ın bir unsuru olarak sayılan cihad, her ne kadar Allah adına savaşmak anlamına gelse de, her zaman fiziki bir savaşı tanımlamaz
Kur'an'da değişik cihat ayetleri bulunur.
321. satır:
{{Ana madde|Sünnilik}}
Sünnilerin takip ettikleri akide (inanç) mezhepleri üç tanedir: [[Matüridilik]], [[Eşarilik|Eş'arilik]] ve [[Selefiyye]]<ref>[http://www.sorularlaislamiyet.com/subpage.php?s=article&aid=591 Ehl-i Sünnet - sorularlaislamiyet.com]</ref>. Matüridilik ve Eş'arilik aralarında teorik [[fıkıh]]ta yirmi kadar noktada farklılık varsa da birbirlerine çok benzerler. Bu iki mezhebin dışında Sünnilerin takip ettiği ve her ne kadar her daim bir itikat mezhebi olarak anılmasa da, inanç ile ilgili kararlar veren bir başka mezhep de [[Selefiyye|Selefiliktir]]. Gerek Matüridilik gerekse Eşarilik itikadi meselelerde [[müteşabih]] [[ayet]]leri yorumlarken akla başvursa da Selefilik bunu doğru bulmaz; bunun yerine [[müteşabih]] [[ayet]]leri olduğu gibi kabul eder. Ayrıca iman tanımı, Matüridilik ve Eşarilikte büyük oranda benzerken Selefilikte daha farklıdır. Örneğin Matüridilikte imanda artma veya azalma mümkün değilken ve ibadet farz olsa da imanın bir parçası sayılmazken Selefiliğe göre imanda artma ve azalma mevcut olduğu gibi ibadet de imanın bir parçasıdır. [[Sahabe]]leri hayırla anarlar. [[Ehl-i Sünnet]] [[i'tikad]]ında yaygın olan dört büyük fıkıh mezhebi bulunur. Bunlar: [[Hanefîlik]], [[Şafiîlik]], [[Malikîlik]] ve [[Hanbelîlik]]'tir.<ref name="oxfordSünni" /> Bu mezheplerin arasında [[Hanefilik]] ve [[Şafiilik]] sıklıkla [[Matüridilik]] ve [[Eşarilik]] bazlı itikadi görüşlere sıcak bakarken, [[Hanbelîlik]] ise [[Eşarilik]] ve [[Selefilik]] bazlı görüşlere sıcak bakmıştır ve Hanbeliliğin kurucusu olan [[Ahmed bin Hanbel]] genel olarak bir Selef âlimi sayılır. Sünni fıkıh uygulamalarında temel kaynaklar iki tanedir; Kur'an ve Sünnet<ref name="ehlisünnet">[http://www.sorularlaislamiyet.com/subpage.php?s=article&aid=591 Ehl-i Sünnet - sorularlaislamiyet.com] URL erişim tarihi: 30 Nisan 2008.</ref>. Bu temel fikir dört büyük fıkıh mezhebi tarafından da kabul edilmiştir.
407. satır:
Tasavvufun İslam kültüründeki yeri büyüktür ve gerek Sünnî gerekse Şii topluluklarda önemli bir yer tutar. [[Tasavvuf edebiyatı]] ve musikîsi İslam kültüründe önemli bir rol oynamıştır. Tarih boyunca birçok tanınmış mutasavvıf şair vardır ve gerek tasavvuf edebiyatı gerekse Doğu edebiyatında önemli bir yere sahiptirler. Bunlara [[Celaleddin-i Rumî]], [[Şeyh Galib]], [[Feridüddin Attar]], [[Hâfız (şair)|Hâfız]], [[Sadi Şirazi]], [[İbn Ferid]] ve [[Yunus Emre]] gibi isimler örnek olarak verilebilir.
==
[[Dosya:Islam by country.png|right|thumb|400px|Nüfusunun %10'undan fazlası Müslüman olan ülkeler. <br> <small>{{legend|#4a6600|[[Sünni]] nüfusun çuğunlukta olduğu bölgeler}} {{legend|#66004a|[[Şii]] nüfusun çoğunlukta olduğu bölgeler}} {{legend|#04161b|[[İbadilik|İbadi]] nüfusun çoğunlukta olduğu bölgeler}}</small>]]
414. satır:
Dünyadaki Müslümanların çoğu [[Orta Doğu]]'da, [[Afrika]]'nın ortasında ve kuzeyinde, [[Asya]]'nın batısı ve güneydoğusunda ve [[Balkanlar]]'da yaşamaktadır. Ayrıca [[Avrupa]], [[Avustralya]] ve [[Amerika]] gibi diğer kıtalarda da on milyonlarca [[Müslüman]] yaşamaktadır.
Nüfusunun %100'üne yakını Müslüman olan [[Suudi Arabistan]], Müslüman nüfusun tüm nüfusa oranı bakımından dünya birincisidir.<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/sa.html "Saudi Arabia". CIA World Factbook.]</ref> [[Endonezya]], sayısal açıdan dünyanın en fazla [[Müslüman]] nüfusa sahip ülkesidir<ref name="oxfordEndonezya">[http://www.oxfordreference.com/views/ENTRY.html?subview=Main&entry=t125.e1034 "Indonesia, Islam in"]. Oxford Dictionary of Islam. John L. Esposito, ed. Oxford University Press Inc. 2003. Oxford Reference Online. Oxford University Press. <http://www.oxfordreference.com/views/ENTRY.html?subview=Main&entry=t125.e1034> URL erişim tarihi: 5 Mayıs 2008.</ref>. 237.5 milyon nüfusa sahip Endonezya'nın nüfusunun %85-90'ı Müslümandır<ref name="oxfordEndonezya" /><ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/id.html "Indonesia". CIA World Factbook.] URL erişim tarihi: 5 mayıs 2008.</ref>. [[Hindistan]] ise sayısal açıdan dünyanın en büyük Müslüman azınlık nüfusunun (138
==Kültür==
456. satır:
İslam'da inanılan birçok inanç, uygulama ve kavramın kaynakları [[Arap mitolojisi|Arap]] ve Orta Doğu mitolojilerinde, [[Zerdüştlük]]te, Yahudi-Hıristiyan kültürlerinde, [[Sümer]]-Mezopotamya bölgesi ve Hint kültürleri gibi Orta Doğu'ya komşu bölgelerin inançlarında bulunabilir. Bu kavramların kısmen veya tamamen söyleyiş ve içerik değişimlerine uğrayarak İslami literatür içerisine yerleşmiş oldukları düşünülmektedir.<ref>http://www.hermetics.org/Abraham.html</ref><ref>http://www.birazoku.com/kuran-incil-ve-tevratin-sumerdeki-kokeni/</ref><ref>http://www.historicalsense.com/Archive/Fener47_3.htm</ref><ref>https://docs.google.com/viewer?a=v&q=cache:q6oqBpQ6RgkJ:www.turuz.info/Dil/0184-Sumerle%2520turkler-muezziz%2520ilmiye%2520chigh%2520(51d)(2.212KB).pdf+&hl=tr&gl=tr&pid=bl&srcid=ADGEESj6YIms5_ryTwluc6t63Y1g2xVwrsW7derFrAD3iF-ExyjJgpA4NF-vrdcvX54ed_ckduDenHLLZ3HC6uP2pln9GkQy9mxm2MQNwFf5dZ-KVwRxT2eTKUjFgVssuSVYqqEp1THc&sig=AHIEtbRh-x7BHpJ7f7ky62VCJlX5fyyAkQ</ref><ref>http://alaeddinyavuz.wordpress.com/2012/06/30/islam-oncesi-arap-tanrilari/</ref> Bazı araştırmalarda bir kısım İslami kavramın vedic orijinlerine dikkat çekilmiştir.<ref>http://eternalreligion.org/vedic_origin_of_islam.html</ref>
İslam'da ve diğer [[Orta Doğu]] dinlerindeki büyük oranda [[Sümer]] kaynaklı olan [[Evren]]'in ve [[Âdem]]'in [[yaratılış]]ı ile [[Tufan]] mitosu aynen paylaşılır. Kur'an'da Allah'ın Evren'i 6 günde yaratıp sonra da [[Arş]]'a çekildiği anlatılır. [[Âdem]] ve eşi [[Havva]] [[cennet]]te çamurdan tek bir nefsten yaratılır ve onlara [[Allah]] kendi [[ruh]]undan üfler. [[Âdem]] ve [[Havva]] [[İblis]]'in kandırması ile [[nefis]]lerine yenik düşerler ve yasak meyveyi yedikleri için cennetten çıkarılarak Yahudi inancındakine benzer şekilde 7000 yıl önce olduğuna inanılan bir zaman diliminde
Eski toplumlardan kaynaklanan veya sonradan üretilmiş değişik İslami söylence örneklerinden bazıları;
*[[Yaratılışçılık|Yaratılış]] ve tufan hikâyeleri: Âdem ve Havva, Habil ve Kabil, İblis'in kovulması ve şeytana dönüşmesi, Babil Kulesi, [[Tufan]], maymuna dönüştürülen insanlar.
* Siyer hikâyeleri: [[Siyer]] hikâyeleri, içlerinde birçok [[mucize]]yi ve ders alınması istenen olay ve korkutmaları barındırır. Bir kayanın yarığından çıkan [[Salih]]'in devesi, Muhammed'in doğum mitosu, [[Miraç]], [[mucize]]ler, [[kerâmet]]ler, tanrısal yardımlar, kâfirlerin cezalandırılmaları, [[Fil Vakası]], [[Ay'ın yarılması]], güneşin doğuşu veya batışının bir kişi
*Ruhaniler ve tılsımlar: [[Harut ve Marut]], [[Ruh]]lar, [[Malik]], [[Melek]]ler, [[Cin]]ler, [[İfrit]], [[Zebani]]ler, [[İblis]], [[Şeytan]]lar, [[Huri]]ler, vb. Ruhanilerin bir kısmı korkulan varlıklardır. Harut ve Marut'un yeryüzünde büyücülüğü başlattığına inanılır. Tılsımlar, Belirli miktarda okunduğunda ya da yazılı muska olarak taşındığında kişileri düşmanlardan, [[şeytan]] ve [[cin]] gibi kötü ruhani yaratıklardan, hastalıklardan felaketlerden koruduğuna inanılan kutsal isim veya yakarışlardan oluşur. [[Esma-ül Hüsna]], [[Cevşen]], [[Celcelutiye]] vb., [[nazar]] ve [[büyü]] [[dua]]ları.
*Mitolojik veya yarı mitolojik kişi, topluluk, yer, nesne ve hayvanlar: [[Muallak taşı]], [[Hacerü'l-Esved]], [[Levh-i Mahfûz]],
*[[Eskatoloji]] / korku içerikli: [[Dabbetül Arz]], [[Kıyâmet]], [[Ahir zaman]], [[İsrafil]]'in borusu, [[Yecüc ve Mecüc]], [[Mehdi]] ve [[Mesih]], [[Melhame-i Kübra|kıyamet savaşı]], [[Deccal]], [[Süfyan]], [[kabir azabı]], [[Zebaniler]], [[Malik]], [[sırat]], [[Kevser|Kevser Havuzu]], [[araf]], [[huriler]] ve [[gılman]]lar vb.
|