Çerkesler: Revizyonlar arasındaki fark

'''Çerkesler'''<ref>[[AnaBritannica]] (1987, 6. cilt, sayfa: 379-380 Çerkesler)</ref> veya '''Çerkezler''', '''Adığeler, Adıgeler, Adigeler''' ({{dil-ady|aдыгэхэр Adıġeḫer}}), [[Kuzey Kafkasya]]’da, tarihi [[Çerkesya]]'da (Çerkezistan), bugün ise [[Rusya Federasyonu]]'naya bağlı [[Adigey|Adıgey]], [[Karaçay-Çerkesya|Karaçay-Çerkes]] ve [[Kabartay-Balkarya|Kabardey-Balkar]] cumhuriyetleri ile [[Krasnodar Krayı]] ve [[Stavropol Krayı]]'nda [[Kuzeybatı Kafkas dilleri]]nin ''Adığe-Abhaz'' grubundan [[Çerkesçe]]yi konuşan yerliler ile [[Çerkes Sürgünü]]'nde [[Çarlık Rusyası]] döneminde [[Kafkasya]]'dan [[Osmanlı İmparatorluğu]] topraklarına sürülen ve bugün [[Türkiye]], [[Ürdün]], [[Suriye]] ve Filistin gibi ülkelerde yaşayan Kuzey Kafkas halkı. [[Batı Çerkesleri]] ve [[Doğu Çerkesleri]] olmak üzere iki ana kola ayrılan Çerkesler bir düzine ana boydan oluşurlar. [[Abazalar|Abaza]] ve [[Abhazlar]]la akrabadırlar. Çerkesler 16.-17. yüzyıllardan itibaren [[Osmanlı Türkleri]] ve [[Kırım Tatarları]] aracılığıyla görece geç [[Müslüman]] olan bir toplumdur. Kafkasya’da [[Kuzey Osetya]]’nın [[Mozdok rayonu|Mozdok]] bölgesinde yaşayan 3 bin kişilik bir [[Hıristiyan]] Kabardey topluluk dışında Çerkeslerin tamamı [[Sünni]] [[Hanefi]] Müslümandır. Çerkes boyları üzerine en eski ve en geniş bilgiyi 1667 yılında [[Evliya Çelebi]] vermiştir.<ref name="Чел">[http://www.vostlit.info/Texts/rus10/Celebi5/text2.phtml?id=7004 Э.ЧЕЛЕБИ.КНИГА ПУТЕШЕСТВИЙ.ЗЕМЛИ СЕВЕРНОГО КАВКАЗА,ч.2.]</ref> Dünyada en büyük Çerkes nüfusu Kafkasya'da değil Türkiye'de bulunmaktadır. [[Rus İmparatorluğu]] ile Çerkesler ve [[Kafkasya İmamlığı]] arasında Rusların [[Kafkas Savaşı]], Çerkeslerin ise [[Rus-Kafkas Savaşı]] (1817–1864) ya da [[Rus-Çerkes Savaşı]] (1763–1864) dedikleri savaşlardan<ref name="Adıgikrasnodarskogokraya"/> sonra Ruslara geçen Çerkes topraklarında yaşayanların büyük bölümü [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] topraklarına [[tehcir]] ettirilmiştir. [[Çerkes Sürgünü]] ya da Çerkes Soykırımı adı verilen bu olaylar 20 Mayıs 2011 tarihinde [[Gürcistan]] parlamentosu tarafından [[soykırım]] olarak tanınmıştır.<ref>{{Haber kaynağı | title=Грузия признала геноцид черкесов в царской России |publisher="Лента.Ру" |url=http://lenta.ru/news/2011/05/20/cherkesy/|tarih= 20.05.2011 |dil=Rusça}}</ref>.

[[Çerkesya]] ya da [[Çerkezistan]] olarak adlandırılan Çerkes toprakları iki kolda gelişim göstermiş olup, Doğu Çerkesya (ya da Kabardey) 1822'den beri, Batı Çerkesya ise 1864 yılından beri Rusya'ya bağlıdır.<ref name="Ülkeannegibidir">Do. Dr. Vınereko Mir. [http://www.circassiancenter.com/cc-turkiye/arastirma/0268-ulkeannegibidir.htm Ülke anne gibidir (Хэгъэгур ным фэд)]. Адыгэ Хабз, Maykop, 2007</ref> 2010 yılı rakamlarına göre [[Rusya Federasyonu]]nda'da Çerkeslerin nüfusu 712.072 kişi olup bölgelere göre dağılımı şöyledir: [[Kabartay-Balkarya|Kabardey-Balkar]] 490.453, [[Adigeya|Adıgey]] 109.699, [[Karaçay-Çerkesya|Karaçay-Çerkes]] 56.466, [[Krasnodar Krayı]] 13.800, [[Stavropol Krayı]] 10.380 <ref name="пер.2010">[http://www.gks.ru/free_doc/new_site/perepis2010/perepis_itogi1612.htm Официальный сайт Всероссийской переписи населения 2010 года. Информационные материалы об окончательных итогах Всероссийской переписи населения 2010 года]</ref>