Fâtımîler: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Aybeg (mesaj | katkılar)
Noyder (mesaj | katkılar)
118. satır:
=== Fatımiler'in asılları ===
 
Fatimi Devleti'nin dini temelini oluşturan ideoloji İsmaili Şiiler arasında Suriye'de Sekizinci [[İsmâilîyye]] [[İmâm]]i [[Vâfî ʿAhmed (ʿAbd Allâh bin Muhammed)|Ahmed El Vafı]] tarafından çıkartılan [[Yedicilik|Yedici İmâmet (İsmâilî i'tıkadı)|itikaditikadı]]dir.<ref name="yeomans">Yeomans, Richard (2006) ''The Art and ArchitectüreArchitecture of ıslamicIslamic Cairo'', CairoKahire: American University in Cairo PreesPress İŞBNISBN:9781859641545 s. 43</ref> Sekizinci İsmâilîyye İmâmi Ahmed El Vafı, İsmâ‘îl bin Câfer el-Mûbarek’in oğlu Yedinci İmâm olan "Muhammed bin İsmâ‘îl eş-Sâkır" ile devam ettiğine ve onun ceddinin Dördüncü Hâlife ve Birinci Şia imâmi olan [[Ali|Ali Bin Ebu Talip]]'in ve karısı Muhammed’in kızı [[Fatima ZehraFatıma|FatimaFatıma bint Muhammed]] olduğunu kabul ederler. Bu nedenle kurulan İsmailiyye Şii devleti "El-FaimayyunFatimayyun" yanı "Fatimi Devleti" ismini almıştır. [[İsmâilîyye]]/[[Mustâlî]]/[[Davudî İsmailîlik]] [[i'tıkad]]ınaitıkadına göre dokuzuncu imamdan onbirinci imama kadar olan imamlar (Dokuzuncu İmam [[Takî Muhammed ''(et-Taki|Ahmed bin Abdullah)|AhmedʿAbd Allâh bin AbdullahMuhammed et-Takî]]; Onuncu İmam [[Razî ʿAbd Allâh|Ḥüseyn (Hüseyinibn binAḥmed ʿAhmed)|Hüseyinibn BinAbd Allāh Ahmedal-Razī]] ve Onbirinci İmam [[EbûMehdi Muhammed ‘Ubayd Allâh ibn el-Hüseyn el-Medhî(Fatımi)|Ubeydullâh el-Mehdî Billâh]]) "gizlenen imam" olarak kalmışlar ve Abbasiler aleyhine ittikadlarının geliştirme kavgası yapmışlardır.
 
İmam El Mehdi imamlık doneminde Şii mezhebinin [[İsmaililiye]] itikadını yaymak için özel yetiştirilmiş da'iler kullanmaktakullanılmakta idileridi. BunlardanBu da'ilerdan biri Ebu Abdullah el-Şii idi. Bu kişi mezhebini yaymak için Hicaz'a Mekke'ye Hacca gitmişti. Burada [[İfrikiyyeIfrikiyye]] 'den gelmiş Berber asıllı bir grup ile karşılaştı ve bunlar arasına yerleşti. Bu grup Berber kendilerinin batı İfrikiyyeIfrikiyye'de yerleşik Berber Katama kabilesinden olduklarını ve bu bölgeyi idaresi altında tutan [[Aglebiler]] rejimine tümden düşman olduklarını ve direnişe geçerek nasıl fiilen tümden Ağlabilerden bağımsızlık kazandıklarını böbürlenerek anlatmakta idiler. Bu merkezi Sünni idaresinden hoşnutsuzluk ve kabilenin bağımsızlığı da'i Abdullah el Şii'nin tam istediği politik atmosferdi. Abdullah el-Şii bu Berber grup ile birlikte İfrikiyye'ye Katama kabilesinin yaşadığı bölgelere gitti. Buralarda Aglabiler idaresinden gayet hoşnutsuz ve bağımsızlık kazanmış Berberler arasında İsmailiyye Şiilik propagandası yapmaya başladı. Ağlabiler rejimi yıllarca politika ve yönetimde gayet yozlaşmış şekilde Berber tarımcı köylüleri sömürmekte idi. Berber köylüler, özellikle Katama kabilesi mensupları, tümden İsmailliye Şiilik mezhebini kabul ettiler ve da'i Abdullah el ŞiiiŞii onların politik yöneticisi ve askeri komutanı oldu. Fakat Abdullah el-Şii bu yönetim ve komuta görevinin Suriye'de saklı bulunan 11. İmam Ubeydullah el-Mehdi adına kulladığını açıkça ilan etmişti. Abdullah el-Şiii kendi mezhebine dönüştürdüğü Berberlerden bir ordu kurdu ve bu ordu başarılar kazandıkça gittikçe büyüdü. Bu Berber ordusu ile Abdullah el-Şii Ağlabilere bağlı şehirleri de eline gecirmeye başladı. Önce Mila, sonra [[Setif]] ve [[Kayrevan]] ve ne sonunda Ağlabiler başkenti olan kayrevanKayrevan yakında saray ve başkent şehir olan [[Rakka]]da bu Şii Berberi ordusunun eline geçti.
Babasını takiben 11. İmam Ubeydullah el-Mehdi Suriye'de Salamiye'de gizli olarak yaşamakta iken etrafa İsmailiyye Şiii yaymaya çalışmakta iken Sünni olan düşmanlarının devamlı baskısı altında bulunmakta idi. Suriye'de Abbasiler tarafından İsmailileri tümüyle ortadan kaldırmak amaçlı bir kampanya uygulanmakta idi. Sonunda Ubeydullah el-Mehdi bir tüccar sahte hüviyeti kullarak uzun bir yolculuktan sonra Mısır üzerinden karadan İfrikiyyeIfrikiyye'ye erişti.
 
[[Fas]]'da [[Sijilmasa]]'ya gelip yerleşip kendini bir tacir gibi saklayıp bu bölgede bulunan halkı kendi itikadına dönüştürme kampanyası başlattı. Ubeydullah El Mehdi'nin yaymak istediği Şii mezhebinin İsmaili ittikadının inançları Sünni mezhebi inançlıları tarafından gayet değişik ve adetlere uymaz olarak karşılandı.<ref>Yeomans (2006)... s.4</ref> Bu bölge Aglabiler hükümdarı III. Zıdat Allah da İsmaili inançlarından hoşlanmadığı için çok geçmeden Ubeydullah el-Mehdi burada tutuklandı. Zaten bu hükümdarinhükümdarın ismen bağlı olduğu Bağdad'daki Sünni Abbasiler halifesini kökünden yıkma amaçlı olarak görülmekteydi ve benzer elemine etme kampanyası bu sefer İfirikiyyeIfirikiyye'de de İsmailiyye mezhebini kabullenen Berberlere de uygulanmaya başladı.
 
Şii İsmailliye mezhebinden olanların arasında yaygın bir efsanevi beklenen mucize hikâyesine göre Ubeydullah El-Mehdi ve oğlu Mezopotomya bölgesinden Sijilmassa'ya gelmesi beklenen kutsal birer [[Mehdi]] idiler. Ubeydullah ve oğlu SiçilmassaSicilmassa halkı içinde dört yıl Arap asıllı Midrar aşiretinden olan idarecilerin, özellikle Prens Yasa'nın, gözüne görünmeden yaşadılar.<ref>Yeomans (2006)... s.43</ref>
 
909'da Katama kabilesi ordusu başında olan dai Abdullah el Şii büyük bir askeri kampanya ile 11. İmam'ı Sijilmasa'dan kurtaramkurtarma seferine başladı. Bu seferin başındabaşlangıcında bu büyük orduSii ileordusu [[Hariciler]]'in [[Tahert]]'te kurulmuş olan devlete saldırıdakarşı bulunudlarherekata vegeçip bu Hariciler devletine saldırıda bulunup bu devleti yıkmaayıyıkmayı başardılar. Bundan sonra ordubüyük Şii ordusu Sijilmasa'ya yürüdü ve burayi eline gecirip 11. Ordununİmam Ubeydullah El Mehdi'yi hapissten kurtardi. Şii ordusunun komutanı da'i Abdullah el Şii kuratrdiğikurtardığı 11. İmam Ubeydullah El Mehdi'ye biat etti. Ebu Abdullah Şii ördüsününordusunun ve hükümü altında bulunan arazilerin hepsinin idaresini Ubeydullah El Mehdi'ye devretti. Bundan sonra Ubeydullah El Mehdi krndinikendini kurmus olduğu kurduğu Fatimiler Devleti'nin ilk halifesi ve açık Onbirinci Mustâ‘lîyye/Nizâr’îyye Sîʿa İsmâ‘îlî İmâmiİmâmı olarak ilan etti.
 
Ifrikiyye'de kurulan bu Fatimiler Devleti'nin ilk halifesi olan Abdullah El-Mehdi 921'de kendi adını verdiği [[Mahdiyya]] adlı bir şehir kurup bu şehri yeni devletin başkenti yaptı. <ref name = TN>{{web kaynağı|url=http://www.commune-mahdia.gov.tn/ENG/presentation_ville/istoire_de_la_ville.htm |başlık=Mahdia: Historical Background |yayımcı=Commune-mahdia.gov.tn |date= |erişimtarihi=2012-07-15|dil={{ing}}}}</ref> Bu yeni başşehrin kurulduğu mevkii deniz kenarında idi ve uzerinde kurulduğu burunda antik [[Fenikeliler]]in bir yerleşkesi olup o zamandan beri yüzyıllarca bu mevkinin stratejik askeri önemi haiz bir yerleşke olarak kullanılması idi. <ref name = Lexic>{{ web kaynağı|url=http://lexicorient.com/tunisia/mahdia.htm |başlık=MAHDIA:Finger pointing at the sea |publisher=Lexicorient.com |date= |erişimtarihi=2012-07-15|dil={{ing}}}}</ref>
<!--
A new capital was established at [[Mahdia|al-Mahdiyya]]. The Muslim Mahdia was founded by the [[Fatimids]] under the [[Caliph]] [[Abdallah al-Mahdi]] in 921 and made [[Ifriqiya]] their capital city.<ref name = TN>{{cite web|url=http://www.commune-mahdia.gov.tn/ENG/presentation_ville/histoire_de_la_ville.htm |title=Mahdia: Historical Background |publisher=Commune-mahdia.gov.tn |date= |accessdate=2012-07-15}}</ref> It was chosen as the capital because of its proximity to the sea and the promontory on which an important military settlement had been since the time of the [[Phoenicians]].<ref name = Lexic>{{cite web|url=http://lexicorient.com/tunisia/mahdia.htm |title=MAHDIA:Finger pointing at the sea |publisher=Lexicorient.com |date= |accessdate=2012-07-15}}</ref>
 
-->
 
=== Fatımiler Devleti'nin genişlemesi ===
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Fâtımîler" sayfasından alınmıştır