İbn Haldun: Revizyonlar arasındaki fark

Özgeçmişinde İbn-i Haldun, kökeninin İslam Peygamberi [[Muhammed]] zamanındaki [[Yemen]]li Arap kabilelerinden Hadramut’a kadar uzandığından ve ailesinin İslamî fetih başlarında [[İspanya]]'ya geldiğinden bahseder. Kökenini dayandırdığı Vail bin Hacer, Muhammed'i ziyaret etmiş, hayır duasını almış ve ondan 70 hadis rivayet etmiş bir sahabedir.<ref name="Süngü20091"/> İbn-i Haldun'un ailesi 8. yüzyıl sonlarında Yemen'den Endülüs'e göç etmiş ve 12. yüzyılda Endülüs'ün İspanya kralı Ferdinand tarafından ele geçirilmesinden sonra Tunus'a göç etmiştir. "Haldun" aile isminin kökeni, öncülleri Osman bin Halid'ten gelir.<ref name="Wafi">'Ali 'Abd al-Wahid Wafi, ''Muqaddimat Ibn Chaldun''. Cilt I, sayfa 40 (Kahire 1965)</ref> Halid ismi Yemen halkının âdeti gereği [[Vav (harf)|vav]] ve [[Nun (harf)|nun]] harfleri eklenerek Haldun biçimine dönüşmüştür.<ref name="Süngü20091"/> Ben-i Haldun ailesi, birkaç kuşak boyunca [[Endülüs]]'ün [[Carmona, Sevilla|Carmona]] ve [[Sevilla]] bölgelerinde yaşamıştır.<ref name="Wafi"/> İbn-i Haldun, otobiyografisinde "ve bizim ecdadımız, Hadramutlu Yemen Araplarından, Arapların en tanınmış, en saygınlarından olan Vail bin Hacer'den gelmektedir" der.<ref>''Et-Tarif''{{'}}ten aktaran, sayfa 2429, [http://www.alwaraq.com/ Al-Waraq] yayını)</ref> Buna karşın biyografi yazarı Muhammed Abdullah Enan bu iddiayı sorgular ve İbn-i Haldun'un ailesinin o dönemde sosyal statü kazanabilmek için Arap kabilelerinden olduğunu iddia eden [[Muladi]]lerden olabileceğini öne sürer.<ref>A., Ibn Khaldun: His life and Works for Mohammad Enan</ref> Enan, aynı zamanda bazı [[Berberiler|Berberi]] grupların da kendilerini Arap bir ecdada dayamak için aldatıcı ve abartılı bir çabaya girdiklerini ayrıntılı şekilde belgeler. Bu çabanın altında yatan nedenin politik ve sosyal nüfuz elde etme arzusu olduğunu belirtir. Başka bir görüşe göre ise, İbn-i Haldun doğduğu yerdeki yerli çoğunluk gibi aynı Berberi atalardan gelmektedir. Bu görüşe göre, Berberi kabilelere duyduğu hayranlık ve saygı yaşadığı dönemin geleneksel bakışına pek uymuyordu. Ayrıca eserlerinde Berberilere ayırdığı yer ve Araplarla karşılaştırmalarında iğneleyici ifadeler kullanması ve Mağrip'in dışındaki olaylara ve devletlere oldukça ilgisiz kalması onun Berberi olabileceğine dair varsayımlar üretilmesini sağlamıştır.<ref name="Monteil196727">{{Harvnb|Monteil|1967|p=27}}</ref> Muhammed Hozien bu düşünceye "İbn-i Haldun'un ailesi Berberi olabilir, bununla birlikte ataları zamanında Endülüs'ten ayrılıp Tunus'a gelmişler ise atalarının Arap olduğunu iddia etme ihtiyacı duymazlardı. Çünkü Endülüs'te hüküm süren [[Muvahhidler]] ve [[Murabıtlar]] da Berberi idiler ve İbn-i Haldun Berberi kökenini inkâr etmeyi düşünmezdi" ifadeleriyle karşı çıkar.<ref>[http://www.muslimphilosophy.com/ik/knts.htm#n1 IBN KHALDUN: His Life and Work by Muhammad Hozien]</ref> İbn-i Haldun'un en önemli eseri olarak kabul edilen ''Mukaddime''{{'}}nin en iyi denilebilecek çevirisini yapan Rosenthal ise bu konuda şöyle der: "Her ne kadar yazarımızın kişiliğindeki Berberi ve İspanyol katkıların sonradan işe karışmış olması mümkün olsa da, aklıselim, onun uzak geçmişten gelen Arap kökenine kuşku ile bakmamıza izin vermez".<ref name="Monteil196727" />

İbn-i Haldun'a göre göçebe yaşam, toplum halinde yaşamanın ilk örneği olup yerleşik yaşamdan önce gelir. Göçebeler ikiye ayrılabilir. Birinci grup olan "Çoban göçebeler" koyun ve inek beslerler. [[Türkler|Türk]], [[Türkmen]] ve bazı [[Berberiler|Berberi]] topluluklar bu gruptandır. İkinci göçebe gruba ise deve besleyen [[Araplar]], Batı Afrika'daki Berberiler ve [[Kürtler|Kürt]] göçebeler girer ki, bunlar otlak aramak için çöllerin derinliklerine kadar girerler. İşte göçebe toplumların asıl karakteristik özellikleri bu ikinci grupta görülmektedir.<ref name="Gürkan1967231">{{Harvnb|Gürkan|1967|p=231}}</ref> Göçebeler uzak ve tenha yerlerde yaşadıkları ve diğer toplumlarla temas imkânı bulamadıkları için utangaç, kaba ve sert tabiatlı, fakat şehirlilere göre iyi ahlaklı olurlar. Barınakları, yiyecek ve içecekleri açısından kanaatkârdırlar. Egoist değillerdir, kabilelerinin çıkarlarını kendi çıkarlarından üstün görürler. Bu yüzden cesaret ve kahramanlık, başlıca değer yargılarıdır. Kendilerini koruyacak bir devlet teşkilatı olmadığı için topluluğun her bireyi, her an olabilecek bir saldırıya karşı tetikte ve atik olmalıdır. Sürekli güvenlik sorunu yaşadıklarından, yabancılara karşı çekingen, ancak kendilerine güvenen, savaşçı ve cesur kişilerdir. Bu toplumlar şehir yaşamının rehavetine dalmış yerleşik toplumlar için daima tehlike oluştururlar.<ref name="Gürkan1967231" />