Meşrutiyet: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Osmanlı tarihinden arındırılıp kavram olarak incelenmesi lazım |
|||
3. satır:
{{Kaynaksız}}
}}
{{Hükûmet biçimleri}}
{{Yürütme erki}}
'''Meşrutiyet''', '''meşruti monarşi''', '''anayasal monarşi''' ya da '''parlamenter monarşi''', hükümdarın yetkilerinin anayasa ve halk oyuyla seçilen meclis tarafından kısıtlandığı yönetim biçimi. Meşrutiyet, bir hükümdarın başkanlığı altında [[parlamento]] yönetimine dayanan yönetim biçimidir.
İngiltere'de 1215 yılında [[Magna Carta]] ile kurulan siyasi düzen tarihteki ilk meşruti monarşi rejimi olarak anılır. Fransa'da 1830 Devrimi'nden sonra kurulan ''Anayasal Monarşi'', cumhuriyet ile mutlak krallık arasında bir "orta yol" olarak benimsenmiştir.
Osmanlı Devleti'nde anayasa ([[Kanun-ı Esasî]]) ve parlamenter rejim ([[Meclis-i Mebusan]]) tartışmaları 1830'larda başlayıp 1860'larda yoğunlaşmış ve Namık Kemal, Ziya Paşa ve Mithat Paşa'nın önderliğinde 23 Aralık 1876'da [[Birinci Meşrutiyet]] ilan edilmiştir. 1878'de [[II. Abdülhamid]] tarafından, [[93 Harbi]]'nin çıkmasına neden olduğu için Meclis kapatılmış ve Anayasa'nın bazı bölümleri askıya alınmış ise de, teorik olarak Meşruti rejimin devam ettiği kabul edilmiştir.
[[24 Temmuz]] [[1908]]'de yapılan [[1908 Devrimi|ihtilalle]] Kanun-ı Esasi'nin yeniden yürürlüğe konması [[İkinci Meşrutiyet]] döneminin başlangıcı sayılır. Bu dönem, Meclis-i Mebusan'ın Mehmed Vahdettin tarafınca kapatıldığı [[11 Nisan]] [[1920]] tarihine kadar sürmüştür.
[[Monarşi]] bir hükümdarın [[devlet başkanı]] olduğu bir yönetim biçimidir. Bu hükümdar, Türkçede han, kağan, hakan ile başka dillerden geçmiş [[kral]], [[imparator]], [[şah]], [[padişah]], [[prens]], [[emir]] gibi çeşitli adlar alabilir. Bir monarşiyi diğer yönetim biçimlerinden ayıran en önemli özellik, devlet başkanının bu yetkiyi yaşamı boyunca elinde bulundurmasıdır. [[Cumhuriyet]]lerde ise devlet başkanı seçimle işbaşına gelir.
Satır 63 ⟶ 67:
* [[Osmanlı İmparatorluğu'nda parlamenter monarşi]]
== Notlar ==
* İstanbul'un Beyoğlu semtindeki [[Meşrutiyet Caddesi]]'nin adı eskiden (Padişah [[Abdülaziz]] onuruna) ''Aziziye Caddesi'' iken, 1908 ihtilalinden birkaç gün sonra "Meşrutiyet Caddesi" olarak değiştirilmiştir.
* Tarihçi Mahmut Goloğlu, [[23 Nisan]] [[1920]] - [[29 Ekim]] [[1923]] arasında süren [[Türkiye Büyük Millet Meclisi]] rejimini "Üçüncü Meşrutiyet" olarak adlandırır.{{olgu}}
[[Kategori:Meşrutiyet| ]]
| |||