Nikolaos Plastiras: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
düzeltme AWB ile
Değişiklik özeti yok
6. satır:
Yunanistan'ın [[İkinci Dünya Savaşı]]'ndaki [[Yunanistan Savaşı|Mihver İşgali]] sırasında, [[Marsilya]]'da sürgünde olmasına rağmen, EDES direniş hareketinin önderi oldu. İşgalden sonra ülkesine geri döndü ve çoğunlukla Liberal Parti ile yapılan koalisyonlarda, üç kez başbakan olarak görev yaptı. Son iki döneminde, Yunan toplumunda [[Yunan İç Savaşı|iç savaş]] sırasında açılan yaraları kapatmak için orta yolcu politikalar izlese de, bu amacında pek başarılı olamadı.
 
==Yaşamöyküsü Hayatı ==
=== Kökeni ===
Aslen [[Teselya]]'nın güneyindeki Agrafa Dağları'ndaki, eski adı Vounesi olan Morfovuni köyünden olan ailesi, Plastiras henüz doğmadan [[Kardiça]]'ya yerleşmişlerdi. Plastiras, 1883 yılında Kardiça şehrinde dünyaya geldi.
 
=== Askeri yaşamı ===
Okulu Kardiça'da bitirdikten sonra, 1904 yılında 5. Piyade Alayı'na gönüllü olarak katıldı. [[Makedonya Cumhuriyeti|Makedonya]]'nın Yunanistan tarafından işgali için savaştı ve 1909 askeri darbesine katıldı. 1910'da astsubay okuluna girdi ve 1912'de asteğmen rütbesi verildikten sonra [[Balkan Savaşları]]'na katılarak "Kara Sürücü" lakabıyla anılmaya başlandı. Ancak asıl şöhretini, [[Birinci Dünya Savaşı]] sırasında [[Eleftherios Venizelos]] önderliğindeki Ulusal Savunma Hareketi'ne binbaşı rütbesiyle katıldığında elde etti. Makedonya Cephesi'ndeki Skra-di-Legen muharebesinde, 5/42 Evzone Alayı'nın bir üyesi olarak başarıyla savaştı ve yarbaylığa terfi edildi. 1919 yılında ise albay rütbesine yükseltilen Plastiras, [[Ukrayna]]'da [[Kızıl Ordu]]'ya karşı mücadele etmesi amacıyla Müttefik kuvvetlerinin oluşturduğu [[Beyaz Ordu]]'ya yardım için 5/42 Evzone Alayı'nı komuta etti. Yenilginin ardından, birliği, [[Romanya]] üzerinden [[İzmir]]'e sevk edildi.
 
Kurtuluş Savaşı'nın Batı Cephesi'ndeki mücadelelerde Türk tarafınca, kendisinin "Kara Biber", birliğinin ise "Şeytanın Askerleri" olarak anıldığı söylenmektedir.<ref>http://www.yeniasir.com.tr/hayatinicinden/2012/02/25/yunan-iftirasina-bilimsel-tepki</ref> İlerleyişi, [[Sakarya Nehri]]'nin karşı yakasında ancak durdurulabildi. [[Sakarya Meydan Muharebesi]]'nin ardından Batı Anadolulu Rumların, Yunan ordusu ile birlikte Yunanistan'a kaçışları sırasında, yolda binlerce Rumun savaştan etkilenmemesini sağladı. Bu durum, bir yandan halkın Atina'daki siyasi yönetime olan kızgınlığını arttırırken, diğer yandan da Plastiras gibi askerlerin halk nezdindeki itibarlarını arttırdı. Bu süreç, 11 Eylül 1922 günü Plastiras,tarihinde Albay Stilianos Gonatas ve Binbaşı Fokas önderliğindeki hükümet darbesinin başarıya ulaşması ile sonuçlandı.
 
Askerî yönetim, ordu ve halkın çoğunluğunun desteğiyle ülkenin denetimini kolayca sağladı. Ardından Plastiras, Kral Konstantin'i tahttan çekilmeye zorladı, sürgündeki [[Elefterios Venizelos]]'u [[Lozan Antlaşması|Lozan Görüşmeleri]]'nde Türkiye ile müzakereye önderlik etmek üzere çağırdı ve Türk ordusunun [[Batı Trakya]] üzerinden olası bir ilerlemesine karşı [[Meriç]] hattını korumak için orduyu yeniden örgütledi. Askerî yönetimin en tartışmalı icraatlarından birisi, Anadolu'daki yenilgiden sorumlu tutulan eski Başbakan Dimitrios Gunaris ve eski başkomutan General [[Yorgo Hacıanestis]] de dahil olmak üzere beş kralcının, 28 Kasım 1922 günü [[Altılar Davası]] olarak anılan davada yargılanmaları ve idam edilmeleriydi.
 
Plastiras, Yunanistan'ı yönetirken birçok zorlukla karşı karşıya kaldı. Ekonomisi Batı Anadolu'nun işgali için harcanan paralar nedeniyle harap olmuş, uluslararası alanda izole edilmiş ve toplumu bölünmüş bir ülkeyi yönetmeye çalışan Plastiras hükümeti, bir de Lozan nüfus mübadelesiyle gelen 1,3 milyon insanın beslenmesini sağlamak zorunda kaldı. Ardından İtalya'yla yaşanan [[Korfu]] krizi ve 1923 yılının Ekim ayında gerçekleşen kralcı darbe girişimi, durumu daha da kötüleştirdi. Başarısız kralcı darbeden sonra, Kral II. GeorgeGeorgios ülkeyi terk etmek zorunda kaldı. Bunlara rağmen, ülkede devlet düzeninin sağlanabilmesi ve İkinci Cumhuriyet'in sağlam bir zemine oturabilmesi için elinden geleni yaptı. 1923 yılının Aralık ayında, meclisin yeni üyelerinin seçiminden sonra, 2 Ocak 1924 tarihinde ordudan istifa ederek emekliye ayrıldı. Millet meclisi, ülkeye yaptığı hizmetlerin tanınması nedeniyle kendisini "anavatana layık" ilan etti ve ona emekli korgeneral rütbesini verdi.
 
En büyük düşmanı [[Mustafa Kemal Atatürk]], bazı kaynaklara göre Plastiras'a hayrandı. Plastiras'ın biyografisini kaleme alan Sefi Anastasakos'un "Plastiras ve Devri" adlı eserinde, Atatürk'ün onun hakkında, "Bir düşmanı olarak, evvelâ, çok değerli rakibimin şerefe layık olduğunu itiraf etmek vâzifesine sahibim. O yalnızca Yunan silahlarını değil, onun vatansever müdahalesi vuku bulmayacağı takdirde tamamiyle tarumar olabilecek Yunanistan'ı da kurtarmıştır." dediği belirtilmiştir.<ref>http://animal-free-working.pblogs.gr/2010/04/612564.html</ref> Ayrıca Kurtuluş Savaşı'ndan sonra Yunanistan ile yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti arasında gerçekleşen nüfus mübadelesi görüşmelerinde, Atatürk'ün Plastiras'a "Altın karşılığında, bana bakır verdin." dediği iddia edilmektedir.<ref>Boinodiris, Stavros. [https://books.google.co.za/books?id=4-IjiIeCImkC&pg=PA146&lpg=PA146&source=bl&ots=Ep0nbrGZFo&sig=klcpZXBdlufYGf2S31aEoTr6rxM&hl=tr&sa=X&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false "Google Kitaplar"] ''Andros Odyssey: Liberation: (1900-1940)''. iUniverse, 2010, p.146.</ref>
 
=== Siyasal yaşamı ===
Kurulmasına yardım ettiği II. Cumhuriyet, yaşamını istikrarsız olarak sürdürmekteydi; zira darbeler, karşıdarbeler, cumhuriyetçiler ve kralcılar arasındaki sürtüşme ve ekonomik sorunlar ülkeyi sürekli uğraştırmaktaydı. Pangalos'un diktatörlüğü döneminde, politikaya karışmadan duramayan Plastiras, Venizelos karşıtları seçimleri kazandıktan sonra Mart 1933'te bir darbe girişiminin önderliğini üstlendi. Ancak bu darbe girişimi, uluslararası ve ulusal tepkilerin yanı sıra Venizelos'un bile tepkisini çekince, yurtdışınayurt dışına kaçmak zorunda kaldı. 1935 yılında ise bu kez yurtdışındayken, Venizelosçuların iktidara gelebilmesi için bir darbe girişimi daha düzenleyendüzenlediyse Plastiras,de gıyabında ölüm cezasına çarptırıldı. Tüm bu gelişmelere rağmen, bir savaş kahramanı olarak dürüstlüğünden ve cumhuriyete sadakatinden dolayı halk nezdindeki yüksek prestijini korudu. Fransa sürgününde, Almanların Yunanistan'ı işgal sürecini yakından takip etti ve EDES direniş grubunun oluşturulmasında rol aldı.
 
1944 Aralık olaylarını takiben çoğunlukça kabul gören bir kişilik olduğu için başbakan seçilmesinden sonra, 1945 yılında Yunanistan'a döndü. Kral II. GeorgeGeorgios ve sürgündeki hükümetin ülkeye dönüşünü destekleyen İngilizler ile demokrasi yanlısı ve solcu [[Ulusal Kurtuluş Cephesi (Yunanistan)|Ulusal Kurtuluş Cephesi (EAM)]] ve [[Yunan Halk Kurtuluş Ordusu|Yunan Halk Kurtuluş Ordusu (ELAS)]] gerilla gruplarının arasını bulmak için orta yolcu bir politika izledi. Başbakanlığı sırasında Varkiza Anlaşması imzalandı. Orta yolcu politikaları ve cumhuriyet taraftarlığı, İngilizlerin güvensizliğine neden oldu ve göreve gelişinden sadece üç ay sonra görevden alındı.
 
1949 yılında [[Yunan İç Savaşı]]'nın sona ermesinden sonra, Plastiras, hayal kırıklığına uğramış liberallerden ve sol eğilimli demokratlardan oluşan yeni bir parti, Ulusal İlerici Merkez Birliği'ni (EPEK) kurdu. Ulusal bir uzlaşı sağlanabilmesi için tüm toplumu kucaklamaya çalıştı, ancak bu durum, iç savaşta komünist bir hükümet kurmak için savaşan gerillaları cezalandırmaya çalışan muhafazakâr hükümetle arasını açtı. [[Sofoklis Venizelos]] ve [[Yorgo Papandreu (büyük)|Yorgo Papandreu]] ile birlikte 1950'de bir koalisyon hükümeti kurdu, ancak ortaklar ayrıldığında hükümet düştü. Eylül 1951 seçimlerinden ise partisi EPEK, merkez partilerin en güçlüsü olarak çıktı. Plastiras, [[Sofoklis Venizelos]]'un Liberalleri ile bir koalisyon hükümeti kurdu ve ülkenin büyük sorunlarını çözmeye çalıştı. Hükümeti, ekonomik kalkınma çalışmalarına ve Yunanistan'ın yeniden inşasına başladı. Günümüzde onun adını taşıyan ve eski adı Tavropos olan göl üzerinde bir baraj kurulması için çalışmaları başlattı. Ancak sağcılar tarafından sürekli kınanan ve solcular tarafından güvenilmeyen arabulucuara bulucu politikası, kendi kabinesinin üyeleri tarafından bile beğenilmeyince, hükümeti zayıfladı. Başarısızlığının belirleyicilerinden biri de, Mart 1952'de Nikos Belogiannis'in mahkûmiyeti ve idam edilmesiydi. Kasım 1952 seçimlerini kaybettikten sonra, politik kariyeri ve onunla birlikte merkez partilerin iktidar dönemi sona erdi. 1953'te Atina'da yoksulluk içinde öldü.
 
== Hatırası ==
Ailesinin geldiği Morfovuni beldesinin adı sonradan, generalin şerefine Plastiras olarak değiştirilmiş ve Morfovuni, Plastiras beldesinin merkezi yapılmıştır. Bugün Kardiça bölgesinin halkı tarafından saygıyla anılmaktadır.
 
== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}
* İngilizce Vikipedi'deki aynı adlı sayfa ile İngilizce ve Yunanca Vikipedilerdeki çeşitli sayfalardan yararlanılmıştır.
 
{{Yunan siyasetçi-taslak}}
{{Yunan-asker-taslak}}
 
{{başlangıç kutusu}}
{{s-off}}
{{sıra kutusu| önce= [[Yorgo Papandreu (büyük)|Yorgo Papandreu]] | başlık= [[Yunanistan başbakanları listesi|Yunanistan Başbakanı]] | yıllar= 3 Ocak 1945 – 9 Nisan 1945 | sonra= [[Petros Vulgaris]] }}
{{sıra kutusu| önce= [[Sofoklis Venizelos]] | başlık= [[Yunanistan başbakanları listesi|Yunanistan Başbakanı]] | yıllar= {{nowrap|15 Nisan 1950 – 21 Ağustos 1950}} | sonra= [[Sofoklis Venizelos]] }}
{{sıra kutusu| önce= [[Sofoklis Venizelos]] | başlık= [[Yunanistan başbakanları listesi|Yunanistan Başbakanı]] | yıllar= 1 Kasım 1951 – 11 Ekim 1952 | sonra= [[Dimitrios Kiusopulos]] }}
{{bitiş kutusu}}
{{Yunanistan başbakanları}}