Bizantion: Revizyonlar arasındaki fark

'''ByzantionBizantion''' ([[Yunanca]]: ''Βυζάντιον'', [[Latince]]: ''Byzantium'', modern ''Byzanz''), [[İstanbul]] şehrinin kent olarak ilk atası ve [[Konstantinopolis]]'ten önceki adıdır. [[Antik Yunanistan]]'da bugünkü [[Topkapı Sarayı]]'nın bulunduğu bölgede, [[Boğaz]]'ın güneybatı girişinde, [[Haliç]] ve [[Marmara Denizi]]'nin arasında tarihi yarımadanın doğu ucunda kurulmuş bir şehirdir. Efsaneye göre [[Megara]], [[Argos]], [[Korint]]'den gelen kolonici [[Dorlar|Dor]] [[Yunanlar]] tarafından [[MÖ 667]]'de kurulmuş ve adını kral [[ByzasBizas]] veya Byzantas (Yunanca: Βύζας ya da Βύζαντας)Bizantas'tan almıştır.

'''ByzantionBizantion''', bugünkü İstanbul şehrinin kent olarak ilk atası sayılır.

'''Byzantium''', orijinal adı "ByzantionBizantion" olan antik şehrin adının [[1. yüzyıl]]da [[Romalılar]] tarafından [[latince]]leştirilmiş halidir.

'''Nova Roma''', İstanbul'un [[330]]'da imparator [[I. Konstantin]] tarafından Roma İmparatorluğu'nun başkenti ilan edildiğinde konulmuş kısa süreli adıdır. [[Nova Roma]] imparatorun ölümünden sonra [[Konstantinopolis]]'e dönüşmüş, böylelikle de ByzantionBizantion adının kullanımı kaybolmuştur.

ByzantionBizantion'un [[Trakça]]dan gelme adı, daha sonra Yunanlarca efsaneleştirilerek Megaralı kahraman [[ByzasBizas]]'a atfedilmiştir. Böylece ByzantionBizantion'un kökleri efsanelerle özleşmiştir. Geleneksel bir efsane, Megara (Atina'nın yanıda bir antik Yunan şehridir.)'lı ByzasBizas'ın ByzantionBizantion'un bulunduğu yeri [[Ege Denizi]]'nde kuzeydoğu yönünde yelken açarken bulduğunu söyler. ByzasBizas [[Delphi]]'de bir müneccime danışarak, yeni şehrini nereye kurması gerektiğini sormuştur. Müneccim ona "körlerin karşısına" cevabını vermiştir. O zaman ByzasBizas bunun ne anlama geldiğini anlayamamıştır. Ancak gemileriyle [[Boğaz]]'a gelince müneccimin dediklerinin ne anlama geldiğini kavrayabilmiştir. Boğaz'ın Asya kıyısında [[Kalkedon]] adında bir Yunan şehri vardır. ByzasBizas Kalkedon şehrindekilerin bahsedilen "körler" olduğunu düşünmüştür; çünkü kendilerinden yarım mil uzaklıktaki muhteşem konumdaki seçkin toprakları fark edememişlerdir. ByzasBizas şehrini bu seçkin olarak adlandırdığı topraklara kurar, ve ondan sonra şehrin adı şerefine "ByzantionBizantion" olarak adlandırılır.

== Tarih öncesinden ByzantionBizantion'un kuruluşuna kadar olan tarih (MÖ 100.000 - MÖ 667) ==

Avrupa yakasında önceden [[Trakyalılar]] tarafından yerleşilmiş bölgede, Kalkedon'un kuruluşundan 17 yıl sonra ikinci bir şehir kurulmuştur. Megaralıların [[Argon]] ve [[Korinth]] şehirlerinden gelen kolonistlerle birlikte kurduğu bu yeni şehir Trakça adıyla '''ByzantionBizantion'''dur.

== ByzantionBizantion'un tarihi: ByzantionBizantion ve Bizans Dönemi (MÖ 667-MS 330) ==

"ByzantionBizantion"un tarihi, şehrin [[Megaralılar]] tarafından [[MÖ 667]]'de kurulmasından, [[Roma İmparatorluğu]]'nca [[330]] yılında başkent yapılmasına kadar olan dönemi kapsar; çünkü bundan sonra artık kültürel ve tarihsel açıdan ByzantionBizantion şehrinden söz edilemez.

=== Antik Yunan Şehir Devleti ByzantionBizantion ve Antik Yunan Dönemi (MÖ 667-MS 196) ===

[[Dosya:Constantinople.png|thumb|250px|ByzantionBizantion ve [[Konstantinopolis]]]]

ByzantionBizantion stratejik öneminden ötürü [[MÖ 667]]'deki kuruluşundan hemen sonra, bir ticaret şehri olur ve kısa zamanda çok gelişir. Bu stratejik konumdan ötürü ByzantionBizantion gibi Kalkedon da daha sonraki yüzyıllarda Yunan-Küçükasya (''Anadolu'')'daki neredeyse bütün savaşlarda katılım göstermek zorunda kalmıştır. İyon Ayaklanması esnasında iki şehir de [[Pers]] kuşatmasına uğrasa da sonuç elde edilememiştir; çünkü kuşatmadaki Pers ordusunun bir kısmı Karadeniz'deki Yunan kolonilerindendir. Daha sonraki Pers-Yunan Savaşları'nda başarısız olan Persler şehrin [[oligarşik]] bir yönetim kazanmasına engel olamamışlardır. [[MÖ 478]]'de ByzantionBizantion [[Spartalı]] [[Pausanlılar]] tarafından ele geçirilmiştir. Bunlar ancak iki yıl yönetimde kalabilmiş, sonra şehrin halkı tarafından kovulmuşlardır. Böylece [[MÖ 476]]'dan itibaren ByzantionBizantion [[demokrasi]]yi yönetim biçimi olarak belirlemiştir.

[[MÖ 387]]'den itibaren [[Kalkedon]] [[Pers İmparatorluğu]]'nun yönetimi altına girmiş, [[MÖ 357]]'de ByzantionBizantion tarafından Perslerden kurtarılmıştır. [[MÖ 339]]'da ByzantionBizantion Makedon kral [[II. Philipp]] tarafından işgal edilmiştir.

Kalkedon [[MÖ 315]]'ten itibaren Zipotlar tarafınden kuşatılmış, I. Antigonos tarafından kuşatma kaldırılmıştır. [[MÖ 311]]'de tekrar kuşatılmış ve ele geçirilmiştir. Arkasından ByzantionBizantion Kalkedon'u işgalden kurtarmıştır. [[MÖ 281]]'de iki şehir ittifak kurmuştur. [[MÖ 220]]'de ByzantionBizantion [[Rodos]]'a karşı savaşa girer. Savaşta iki şehir de Makedonyalı V. Philipp, III. Antiochos ve Perseus'a karşı Roma İmparatorluğu'nun tarafında yer alırlar. [[MÖ 202]]'de Kalkedon V. Philipp tarafından işgal edilir.

=== Roma Şehri ByzantionBizantion (Byzantium) ve Roma Dönemi (MS 196- MS 330) ===

M.S. [[196]]'da ByzantionBizantion Roma İmparatoru Septimus Severus tarafından [[Roma İmparatorluğu]]'na Roma Bağımsızlık Bildirgesi'yle dahil edilir. Roma İmparatoru Vespasian tarafından ByzantionBizantion [[1. yüzyıl]]da latinleştirilir, yani '''Byzantium''' olarak Roma İmparatorluğu'na tam bir birleşimi sağlanır. ByzantionBizantion'un MÖ 4. yüzyıldan beri deniz ticaretini kontrol sayesinde yaşadığı ekonomik gelişme ve büyüme, Romalıların hakimiyetiyle zorunluluk haline gelen vergilerle yavaşlar. Bunun üzerine şehir [[2. yüzyıl]]ın sonlarına dogru [[Pers]] İmparatoru [[Pescennius Niger]]'e destek vermeye başlar.

Bu gelişme, Roma İmparatoru [[Septimius Severus]]'u çok sinirlendirir. ByzantionBizantion'u cezalandırmak için [[196]] yılında şehre zarar verilmesine izin verir. Bunun sonucunda şehir büyük zarar görür. Daha sonra kent İmparator Septimus Severus'un oğlu [[Caracallas]]'ın aracılığıyla yeniden inşa edilir, ve kısa sürede eski değerini kazanır. Bu nedenle Septimius Severus oğlu Antonius (daha sonra imparator Caracalla)'un adına şehri 'Augusta Antonina' olarak yeniden isimlendirir.

[[258]] yılında ByzantionBizantion ve Kalchedon [[Gotlar]] tarafından yağmalanır ve zarar görür.

ByzantionBizantion'un konumu Roma İmparatoru [[I. Konstantin]]'in de oldukça ilgisini çeker. I. Konstantin kenti [[330]]'da Roma İmparatorluğu'nun başkenti ilan eder ve adını [[Nova Roma]] olarak değiştirir; fakat bu ad pek tutulmaz ve imparatorun ölümünden sonra şehir Konstantin'in şehri anlamına gelen [[Konstantinopolis]] adını alır.

'''ByzantionBizantion''' sayfası İstanbul şehrinin kuruluşundan 330'da Roma İmparatorluğu'nun başkenti oluşuna kadar olan tarihini içeriyor.