Tevhîd-i Tedrîsât Kanunu: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Merhabaviki (mesaj | katkılar)
Gerekçe: + deneme amaçlı değişiklik
düzeltme AWB ile
1. satır:
{{Atatürk Devrimleri}}
 
'''Tevhid-i Tedrisat Kanunu (Öğretim Birliği Yasası)''', [[Türkiye Büyük Millet Meclisi]] tarafından [[3 Mart]] [[1924]] tarih ve 430 Kanun Numarası ile kabul edilmiş olan ve ülkedeki bütün eğitim kurumlarının Maarif Vekaleti’ne ([[MilliMillî Eğitim Bakanlığı]]’na) bağlanmasını öngören yasadır.
 
[[Türkiye|Türkiye Cumhuriyeti]]’nde eğitimin temel kanunu kabul edilmiş ve daha sonra çıkarılan kanunlara esas teşkil etmiştir<ref name=Zeynep>Zeynep Nevzatoğlu, '''Basında Din Eğitimi-Öğretimi Laiklik Tartışmaları (1945-1960)''', ''Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2006'']</ref>. 1982 anayasasında 174. maddeyle koruma altına alınmış “''inkılap kanunlarından''” bir tanesidir.
 
Türkiye’de eğitim alanında reform yapabilmek; millilik, laiklik, modernlik esaslarını uygulayabilmek için eğitim kurumlarının birleştirilmesine ihtiyaç duyulması <ref name=MehmetOkur/> sebebiyle hazırlanan kanun; ülkenin eğitim işlerinde çokbaşlılığın kaldırılmasını sağladı. [[Halifeliğin kaldırılması]]’na dair kanun ve "Şeriye ve Evkaf Vekaleti’nin Kaldırılması hakkında kanun''"la aynı gün çıkarıldı.
16. satır:
Ortaöğretim ve yüksek öğretim düzeyinde ise modern tipte rüştiyeler, idadiler, sultaniler, yüksek okullar ve [[Darülfünun]] açılmış; vakıf kuruluşları olan medreselerden devlet desteği çekilmişti ancak medreseler kapatılmamıştı; halen öğrenci yetiştirmeye devam ediyorlardı. İki farklı tipte kurumdan birbirlerine zıt hayat görüşlerine sahip kimseler yetişmekteydi<ref name=feriha/>. Böylece toplumda bir “''mektep-medrese ikiliği''” doğmuştu. Üçüncü bir kategori olarak yabancı okullar (misyoner okulları, azınlık okulları ve kolejler) eğitim alanında faaliyet göstermekteydi.
 
Kısacası [[Türkiye|Türkiye Cumhuriyeti]]’nin Osmanlı’dan devraldığı bu eğitim-öğretim mirası, farklı insan tipleri yetiştiren farklı eğitim tiplerinin bir arada var olduğu bir sistemdi. Yeni rejimin getirmek istediği ulusal nitelikteki yeni toplum düzeninin herkes tarafından benimsenmesi, devrimlerin halk üzerinde köklü ve etkili olabilmesi için tüm eğitim kurumların tek bir merkeze bağlanması; eğitim-öğretimin tek elden, tek esasa göre yönetilmesi gereği hissedilmekteydi<ref name=feriha/>.
 
== Tevhid-i Tedrisat Kanunu Hazırlıkları ve Kanunun Kabulü ==
* [[Kurtuluş Savaşı]] yıllarında millimillî mücadelenin önderi [[Mustafa Kemal]] ve bazı hatipler konuşmalarında eğitim kurumlarının birleştirilmesine dair bazı ifadeler kullanmışlardır<ref name="Zeynep" />. Mustafa Kemal’in [[Halk Fırkası]]’nı kuracağı açıkladığı ve fırkanın dokuz maddelik programını tanıttığı 7 Aralık 1922 tarihli basın bildirisinde medreselerin kaldırılması düşüncesi ilk kez açık olarak ortaya konuldu<ref name="feriha" />.
 
1 Mart 1923’te TBMM üçüncü yılı açılışında yaptığı konuşmayı büyük ölçüde eğitim konularına ayıran Mustafa Kemal; “''ülke çocuklarının birlikte eğitim ve öğrenim görmek zorunda olduğunu, öğrenim birliğinin ülkenin ilerlemesi için büyük önem taşıdığını, bu nedenle "Şeriye Vekaleti ile Maarif Vekaletinin" işbirliğine varmasını gerektiğini'' ifade etti<ref name=feriha/>.
48. satır:
 
=== Azınlık ve misyoner okullarının durumu ===
Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun kabulünden sonra misyoner ve azınlık okulları MilliMillî Eğitim Bakanlığı’nın denetim ve gözetimine girmiş; dinsel ve siyasal amaçlı eğitim yasaklanmış; ders programlarına tarih, coğrafya, yurttaşlık bilgisi, Türkçe dersleri eklenmiştir. Bu dönemde azınlık okullarında okutulan kitaplardan aziz resimleri çıkarıldı; okul binalarındaki haçların indirilmesi istendi. Dinsel sembollerin yalnızca okul kiliselerinde bulundurulmasına izin verildi<ref name=feriha/>. Din esaslarına dayalı eğitim ve din propogandası yapma yasaklarına uymayan yabancı okullar kapatıldı. Bunlar arasında [[Merzifon]] ve [[Kayseri]]’deki Amerikan okulları, [[İzmir]]’deki Fransız okulu bulunur<ref name=MehmetOkur/>.
 
=== Askeri okulların durumu ===
Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun kabülü sonucu askeri idadiler liseye çevrildi. Ancak askeri okullar 1925 yılında çıkarılan bir yasa ile yeniden [[MilliMillî Savunma Bakanlığı]]’na bağlandılar<ref name=feriha/>.
 
== 1961 ve 1982 Anayasaları ile korunması ==