Türk dilleri: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
düzeltme AWB ile
152. satır:
Türk dilleri, Doğu ve Güneydoğu [[Avrupa]], Batı, Orta ve [[Asya|Kuzeyasya]] gibi büyük bir coğrafyaya dağılmıştır. Bu bölge [[Balkanlar]]'dan [[Çin]]'e, [[İran]]'dan Kuzey Denizine kadar uzanır. [[Asya]]'nın yaklaşık otuz ülkesinde en az bir Türk dili, sözünü etmeye değer yaygınlıkta konuşulur. Bunun yanında [[Almanya]]'da büyük bir azınlık [[Türkçe]]yi anadili olarak konuşur.
 
Yayılma alanı Kuzey Buz Denizi’nden başlayıp [[Hindistan]]’ın kuzeyine, [[Çin Halk Cumhuriyeti]]’nin içlerinden Avrupa’nın en uç noktasına kadar uzanan yaklaşık 12 milyon kilometrekarelik bu coğrafya da en geçerli dil, Altay dil ailesinin en büyük kolu olan Türk dilidir.
 
19’uncu yüzyılda ünlü Türkolog Á. H. Vámbéry, Türk dilinin yayılma alanının genişliğini yaptığı gezi sırasında görmüş ve Balkanlardan Mançurya’ya kadar yolculuk yapacak bir kişinin Türk dilini bilmesi durumunda bu yolculuğunu en kolay bir biçimde yapabileceğini; zira bu topraklarda en geçerli dilin Türk dili olduğunu söylemişti. Bugün bu alan daha da genişlemiştir. Özellikle 1960’lı yıllardan itibaren çalışmak ve okumak başta olmak üzere çeşitli nedenlerle sanayileşmiş Avrupa ülkelerine Türklerin göçmesi sonucunda Türk dilinin yayılma alanı Balkanları da aşarak Atlas Okyanusu kıyılarına ulaşmıştır.
 
Türk dili, yoğunluğu Orta Asya ve Orta Doğu’da bulunan ve en azından son bin yıldır yerleşik halklar hâlinde olan; Türkiye Cumhuriyeti, eski Sovyetler Birliği’nden bağımsızlaşmış [[Azerbaycan]], [[Türkmenistan]], [[Özbekistan]], [[Kazakistan]], [[Kırgızistan]] gibi Türk cumhuriyetleri, Balkan ülkeleri, [[Rusya Federasyonu]], [[İran]], [[Irak]], [[Afganistan]], [[Çin Halk Cumhuriyeti]] gibi devletler içinde konuşma dili veya yazı dili olarak yaşayan yirmi yazı dili koluna ayrılmaktadır.
 
Orta Çağ ile Yeni Çağı [[Osmanlı İmparatorluğu]] ve [[Altın Ordu Devleti]] gibi büyük coğrafyalara yayılan siyasi birlikler içinde yaşayan bu Türk toplulukları, 20’nci yüzyıl ilk çeyreğine kadar etkili olan klasik yazı dilleri [[Osmanlıca]] ve [[Çağatayca]]nın birleştirici karakteriyle güçlü bir yazılı edebiyat ve millî bir halk edebiyatı geliştirmiştir. Dil mirasının çok büyük bir kısmını oluşturan sözler, atasözleri, deyimler ve temel kavramlar bu Türk topluluklarının dillerinde ortaktır.
515. satır:
|[[Afşarca]]||300.000||[[Afganistan]] ([[Kabul]], [[Herat]]), [[İran|Kuzeydoğu İran]]
|-
|[[Salarca]]||55.000||[[Çin Halk Cumhuriyeti]] ([[Qinghay]] ve [[Gansu]] illeri)
|-
|colspan="3" style="background:wheat;" align="left"|'''UYGUR''' grubu
521. satır:
|[[Özbekçe]]||28 milyon-30 milyon||[[Özbekistan]] 25 milyon, [[Afganistan]] 2,5 milyon, [[Tacikistan]] 1 milyon, [[Kırgızistan]] 750.000, <br />[[Kazakistan]] 400.000, [[Türkmenistan]] 300.000, [[Türkiye]] 50.000
|-
|[[Uygurca]]||20 milyon||(Doğu Türkistan) [[Çin Halk Cumhuriyeti]] 20 milyon, [[Kırgızistan]] 200.000, [[Kazakistan]] 200.000, [[Türkiye]] 20.000
|-
|[[Yugurca]]||5.000||[[Çin Halk Cumhuriyeti]] ([[Gansu]] ili)
|-
|[[Ayni (Türk dili)]] (Japon kavimi Aynu ile ilgisi yoktur)||7.000||[[Çin]] ([[Sincan Uygur Özerk Bölgesi]])
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Türk_dilleri" sayfasından alınmıştır