Vikipedi

Sıkıyönetim: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
→‎top: düzeltme AWB ile
kDeğişiklik özeti yok
2. satır:
'''Sıkıyönetim''' veya '''askerî adalet''', askerî otoritenin, genellikle resmî bildirgesi altında, adlî yönetimi kontrol altına almasıyla işleme geçen kural sistemidir.
 
Askerî adalet, ortaya çıkan [[savaş]], [[doğal afetlerafet]], [[:en:Civil disorder|sivil kargaşa]], [[işgal altındaki topraklar|toprak işgali]], veya [[askerî darbe]] gibi durumlarda, normal adlî kurumların yeni duruma hâkim olamayıp, vazifesini yerine getiremediği veya yavaş getirdiği takdirde, askerî otoritelerin ve kurumların tercih edilmesi ile kullanıma girer.
 
Sıkıyönetim, tabii afet, salgın hastalık, ağır ekonomik bunalımlar ve sıkıyönetimi gerektiren hallerin daha hafifinin meydana gelmesi durumlarında ilan edilen [[olağanüstü hal]]den farklıdır. Sıkıyönetimde yetki askeri makamlarda, olağanüstü halde ise mülki makamlardadır. Olağanüstü halde sıkıyönetim mahkemeleri yoktur.
9. satır:
 
== Türkiye'de sıkıyönetimler ==
Türkiye'deki farklı sıkıyönetimler farklı özellikler göstermekle birlikte birçok ortak noktaları da vardır. Bunların başında, sıkıyönetim komutanlıklarının, sıkıyönetim ilan edilme nedenleriyle tamamen ilgisiz alanlardaki tasarrufları ve yasaklamaları gelir. Örneğin toplantı yasaağı konması tüm sıkıyönetim idareleri tarafından alınmıştır. Üstelik bu toplantılar siyasi toplantılarla sınırlı kalmamış, spor karşılaşmaları, nikâh, vaftiz törenleri, kooperatif toplantıları ve hatta ilkokul müsamereleri de dahil olmuştur. Trafik alanında düzenlemeler getirmek de bu ortak noktalar arasında yer alır. Korna çalmak, hız yapmak, yanlış yere park etmek, kapasite fazlası yolcu almak, yaya kaldırımını işgal ve hatta otobüse sırayla binmemek, sıkıyönetim suçları kapsamına alınabilmiştir.<ref>{{kitap kaynağı | başlık = Bildirileriyle 1950-1970 Dönemi Sıkıyönetimleri | soyadı = Üskül | ad = Zafer | yayıncı = Tarih Vakfı Yurt Yayınları |sayfa = 181 | isdn = }}</ref>
 
* Doğu'da [[Şeyh Said İsyanı]] üzerine (Muş, Bingöl, Elazığ, Siirt, Diyarbakır, Mardin, Tunceli, Urfa, Bitlis, Van, Hakkari, Malatya, Erzurum illerinde) 24 Şubat 1925 - 23 Aralık 1927
* Kubilay olayı üzerine (Menemen, Manisa ve Balıkesir'de) 1 Ocak 1931 - 9 Mart 1931
* İkinci Dünya Savaşı üzerine (İstanbul, Kırklareli, Edirne, Tekirdağ, Çanakkale ve Kocaeli'de) 20 Ekim 1940-23 Aralık 1947
* [[6/-7 Eylül olaylarıOlayları]] üzerine (İstanbul, Ankara ve İzmir'de) 7 Eylül 1955 - 7 Haziran 1956
* 1960 öğrenci olayları 27 Mayıs hareketi üzerine (İstanbul ve Ankara'da) 28 Nisan 1960 - 1 Aralık 1961
* [[20/21 Mayıs olayları1963 ayaklanması]] ve darbe girişimi üzerine (İstanbul, Ankara ve İzmir'de) 21 Mayıs 1963 - 20 Temmuz 1964
* [[15/-16 Haziran işçi olaylarıOlayları]] üzerine (İstanbul, Kocaeli merkez ve Gebze'de) 16 Haziran 1970 - 16 Eylül 1970
* [[12 Mart hareketininMuhtırası]] ardından (İstanbul, Kocaeli, Sakarya, Zonguldak, İzmir, Eskişehir, Ankara, Adana, Hatay, Diyarbakır ve Siirt illerinde) 26 Nisan 1971 - 26 Eylül 1973
* [[Kıbrıs HarekatıHarekâtı]] üzerine (İstanbul, Ankara, Tekirdağ, Kırklareli, Edirne, Çanakkale, Balıkesir, Manisa, İzmir, Aydın, Antalya, Muğla, Adana, İçel ve Hatay illerinde) 20 Temmuz 1974 - 2 Eylül 1975
* [[:en:Second Iraqi–Kurdish War|II. Irak-Kürt içİç savaşıSavaşı]] sebebiyle (Diyarbakır, Hakkari, Mardin ve Siirt illerinde) ([[Türkiye Büyük Millet Meclisi|TBMM]] onaylamadı) 27 Mart 1975 - 27 Mart 1975
* Yaygın şiddet hareketleri üzerine (Adana, Ankara, Bingöl, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gaziantep, İstanbul, Kahramanmaraş, Kars, Malatya, Sivas, Urfa, Adıyaman, Hakkari, Diyarbakır, Mardin, Siirt, Tunceli, İzmir, Hatay, Ağrı illerinde) 26 Aralık 1978 - 12 Eylül 1980
* [[12 Eylül hareketiDarbesi]] üzerine (bütün yurtta) [[12 Eylül]] 1980 - 19 Temmuz 1987
 
== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}
 
== Ayrıca bakınız ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Sıkıyönetim" sayfasından alınmıştır