Celâlî isyanları: Revizyonlar arasındaki fark

|çatışma = Celali isyanları

|parçası =

|başlık =

|tarih = 16. ve 17. yüzyıllar

Bu ayaklanmaların adı, bu kapsamdaki ayaklanmaların ilkinin önderi olan [[Şeyh Celâl]]’den gelir. Bozoklu ([[Yozgat]]) olan Şeyh Celâl önderliğinde; topraksız köylüler, ağır vergilerden ezilenler, toprakları elinden alınmış eski sipahiler, sekbanlar, yerel idarecilerin baskı ve adaletsiz yönetiminden şikayetçi olan kitleler [[1519]] yılında Osmanlı yönetimine başkaldırdı. Tokat yöresinde başlayan ayaklanma aynı yıl içerisinde kanlı bir biçimde bastırıldı.<ref name= "celali isyanları">[http://edergi.sdu.edu.tr/index.php/iibfd/article/viewFile/2495/2238 Osmanlı Tarihinde Vergi İsyanları-I, Prof. Coşkun Can AKTAN]</ref>

 

[[16. yüzyıl]] ortalarında [[Osmanlı Devleti]]'nde ekonomik ve toplumsal bunalım baş gösterdi. [[Anadolu]] ve [[Akdeniz]] üzerinden geçen uluslararası ticaret yollarının [[coğrafi keşifler]] sonucunda yön değiştirmesi de bunda etkili oldu. [[Osmanlı Devleti]], bu ticaret yollarının ve gelirlerinin kendi topraklarından geçtiği dönemlerde sağladığı kazancı yitirdi. Öte yandan [[Avrupa]] devletlerinin güçlenmesi karşısında fetihlerin durmasıyla ganimet gelirleri de ortadan kalktı. Devlet, gereksinim duyduğu geliri sağlayabilmek için vergileri artırdı. Osmanlı yönetiminin babadan-oğula geçmemesinde titizlikle durduğu [[Tımar|tımar sistemi]] saltanat haline geldi. Oluşan bu yarı-feodal durum, vergileri ödeyemeyen köylülerin topraklarını terk etmesine, kasaba ve kentlere iş için göç etmesine yol açtı. Geçim yolu bulamayanlar ise eşkıyalığa başladılar ya da eşkıyaya katıldılar. Bütün bunların sonucunda [[Osmanlı]] toplumsal ve ekonomik düzenin alt üst oldu. İşsizlik ve geçim sıkıntısı, medrese öğrencisinden askerine kadar toplumun bütün kesimlerine yansıdı. Ayrıca [[Anadolu]]'da yaşayan [[Alevi]] halk Osmanlı Devleti'nin [[Sünnilik]] üzerine kurulu [[Teokrasi|teokratik]] yapıda olmasına karşı çıkıyordu. Bu yüzden sık sık Osmanlı ile ters düşüyorlardı.