Kemankeş Kara Mustafa Paşa: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
|||
36. satır:
Bundan sonra çok kapsamlı askeri, idari ve mali reformlar uygulamaya girişmiştir. Askeri reform olarak kapıkulu askeri sayılarının azaltılması ile uğraşmış; sadareti zamanında yeniçeri mevcudu 17,000'e ve sipahi ocağı mevcudu da 12,000'e inmiştir. Donanma için ise her yıl 40 kadırga yapılması kanununu uygulamaya geçirmiştir.<ref>1634-1644 döneminde tüm denizci ülkelerde yelkenli kalyonlar yapılıp kullanılırken Kemankeş Kara Mustafa Paşa'nın Osmanlı donanmasını kadırgalarla donatmak istemesi bu ıslahatında ne kadar tutucu olduğuna güzel bir nişanedir.</ref>
Uyguladığı parasal ve mali reformlar gününde kabul edilen klasik ve [[Merkantilizm
O maliye meselelerine gelince bunda paralı devlet işlemlerinde modern devlet maliyesine esas sağlayan hazine senetleri kullanılmasından ayrılarak eski ekonomi anlayışına uygun olarak tüm devlet işlemlerinin nakit ile yapılmasını sağlamıştır. Vergi tahsilinde de adaletli düzen sağlamak ve halka büyük acımasızlık yapılmasını önüne geçmek için tüm ülkeyi yeniden tahrir ettirmiştir. Bu suretle devlet bütçesinin gelir ve giderini dengeli hale sokmaya çalışmıştır. Bu reformları başında uzun zamandır ilk defa Osmanlı devleti bütçesi 6 bin kese "fazla gelir" sağlamıştır. Bu sağlanan fazla geliri iç hazineye koydurmak suretiyle harcama fırsatlarını atıl yapıp, battal edip hazineyi doldurmuştur.<ref name="uzuncarsılı"/> Bu kadar parayı piyasadan çekip, piyasalarda para darlığı ve bunun neticesinde eksik toplam talep yaratması ve bu paranın hiç ekonomiye katkısı olmadan atıl olarak hazinede saklanması ile modern ekonomi bilimi kurallarına göre büyük istihdam problemleri yaratması gayet aşikardır. Modern iktisat bilimi kurallarına uygun olarak bakılırsa, sonradan Sultan İbrahim'in hiç rasyonel olmayan saray harcamalar yapması ortaya çıkmasaydı, Kemankeş Kara Mustafa Paşa'nın "reformlar"ının Osmanlı ekonomisini büyük işsizliğe ve darlıklara sokması ihtimal dahilindeydi.
Bu dönemde de kendine rakip olan diğer devlet adamları ile uğraşmaya başlamıştır. Bunlar Sultan İbrahim'in silâhdarı olan "Yusuf Paşa" ile meşhur [[Cinci Hoca]] Hüseyin'dir. Kemankeş Kara Mustafa Paşa gerek bu iki rakibinin ve gerekse asabi ve rasyonel olmayan Sultan İbrahim'in her işe karışmasından dolayı iki defa vezir-i âzamlıktan istifa etmiştir ama bu istifalar kabul edilmemiştir.
Rakiplerini saf dışı bırakmak için bu sefer kapıkulu askerini isyana teşvik etmiştir. Bu isyan teşviki gerçeği Sultan İbrahim'e yetişince padişah Kemankeş Kara Mustafa Paşa'yı 31 Ocak 1644 sadrazamlıktan azletmiş ve idam edilmesini emretmiştir. İdam edildiğinde 50 yaşlarındaydı. İki padişah döneminde yaptığı sedareti 5 yıl 1 ay sürmüştür.<ref name="yasamyapıt"/>
|