Uluğ Bey: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Etiketler: Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği |
|||
36. satır:
Şahruh'un 12 Mart 1447 yılında ölümüyle yeniden [[Timur İmparatorluğu|Timurlu]] tahtı için yaşanan mücadeleye katıldı. [[Herat]]' a sefere çıktı ve karşısına çıkan Ebebekir Mirza' nın ele geçirerek onun kuvvetlerini de ordusuna kattı. Herat'ta hakim olan annesi Gevherşad ve kardeşi [[Baysungur]]'un oğlu Alaüddevle ile anlaşarak eski sınırları kabul etti. Ancak oğlu [[Abdüllatif Mirza|Abdüllatif]] valisi olduğu [[Belh]] şehrinde Alaüddevle tarafından kuşatılınca yeniden sefere çıktı. 1448 yılı baharında Alaüddevle'nin kuvvetlerini yenerek [[Herat]]'a girerek tahta egemenliğini sağladı. Herat'a oğlu Abdüllatif'i vali yaparak batıya doğru harekete geçti. Kışın yaşanan isyanı bastırmak için Herat'a döndü ve şehri yağmalattı. Buradan [[Buhara]]'ya geçen Uluğ Bey bir süre burada kaldı. Bu sıralarda Gevherşad sultanda Herat'ı geri aldı. 1449 yılında Belh' te bulunan oğlu Abdüllatif'in kendine sefer düzenleyeceği haberi üzerine onun üzerine harekete geçti. [[Ceyhun]] kıyılarında karşılaşan kuvvetler küçük çaplı çarpışmalar da bulundu. Bu esnada Semerkant'ta yaşanan isyanı batırarak tekrar Abdüllatif üzerine harekete geçen Uluğ Bey, Semerkand yakınlarındaki Dımaşk köyü yakınlarında oğluna yenildi. Bir süre kaçtıktan sonra Semerkant'a dönerek oğluna teslim oldu. Teslim olduktan sonra [[Hac]]ca gitmek için oğlunun iznini alan Uluğ Bey, yolda oğlunun adamları tarafından öldürüldü<ref name= "uluğbey1" />.
▲Uluğ Bey, Semerkant'ta bir medrese ve bir de rasathane yaptırmıştır. [[Bursalı Kadızade Rumi|Kadızade Rumi]] bu medreseye başkanlık etmiştir. Rasathane için yörede bulunan tüm mühendis, alim ve ustaları Semerkant'a çağırmıştır. Kendisi için de bu rasathanede bir oda yaptırarak tüm duvar ve tavanları gök cisimlerinin manzaralarıyla ve resimleriyle süsletmişti. Rasathanenin yapım ve rasat aletleri için hiçbir harcamadan kaçınmamıştır. Bu gözlemevinde yapılan gözlemler, ancak on iki yılda bitirilebilmiştir. Gözlemevinin yönetimini [[Bursalı Kadızade Rumi]] ile Cemşid'e vermiştir. Cemşid, gözlemlere başlandığı sırada ve Kadızade' de gözlemler bitmeden ölmüştür. Gözlemevinin tüm işleri o zaman genç olan [[Ali Kuşçu]]'ya kalmıştır. Bu gözlem üzerine Uluğ Bey, ünlü "Zeycini" düzenlemiş ve bitirmiştir. ''Zeyç Kürkani'' veya ''Zeyç Cedit Sultani'' adı verilen bu eser, birkaç yüzyıl doğuda ve batıda faydalanılacak bir eser olmuştur. Zeyç Kürkani, bazı kimseler tarafından açıklanmış ve Zeyç'in iki makalesi [[1650]] yılında Londra'da ilk olarak basılmıştır. Avrupa dillerinin birçoğuna, çevrilmiştir. [[1839]] yılında cetvelleri Fransızca tercümeleriyle birlikte, asıl eser de [[1846]] yılında aynen basılmıştır. Zeyç Kürkani'nin asıl kopyalarından biri Irak ve İran savaşlarından sonra Türkiye'ye getirilmiş ve halen Ayasofya kütüphanesindedir. Uluğ Bey'in yönetimi zamanında fetihlerden çok babası zamanında olduğu gibi yönetim güçlendirilmiş ve önemli bilimsel gelişmeler yaşanmıştır.
== Galeri ==
| |||