Paralı Askerler Savaşı: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
düzeltme AWB ile |
||
30. satır:
'''Paralı Askerler Savaşı''' (MÖ 240-237), [[Pön Savaşları]] sırasında [[Kartaca]] tarafından tutulmuş olan [[paralı asker]]lerin Kartaca’ya karşı günümüzdeki [[Libya]] bölgesindeki yerli halkla beraber giriştikleri ayaklanmaların genel adıdır.
Savaş, Kartaca saflarında [[Birinci Pön Savaşı]]nda savaşmış olan paralı askerlerin maaşlarının ödenmemesi üzerine yaşanan gerilimler sonucunda patlak vermiştir. Savaşın ardından ekonomik olarak iflas etmiş durumda çıkan Kartaca, [[Roma Cumhuriyeti]] ile ağır bir barış antlaşması imzalamak durumunda kalmıştır. Alacaklarını alamayan paralı askerler Kartaca yönetimindeki Tunis kentini zorla ele geçirecek ve Kartaca şehrini tehdit eder hale gelecektir. Bu anda Kartaca isyancıların isteklerine boyun eğse de paralı askerlerin komutanlarından [[Spendius]] ve [[Mathos]] uzlaşılması durumunda Kartaca’nın er ya da geç intikamını alacağını öne sürmesiyle isyan sönümlenecekken devam eder. İlk başta alacakların tahsil edilmesi olarak başlayan gerginlikler, bölge halklarının Kartaca yönetimine karşı büyüyen isyana katılmasıyla bölgesel çaplı bir savaşa dönüşür.
Profesyonel eğitimli ve savaş görmüş askerler karşısında ilk başlarda ağır yenilgiler alan Kartaca Ordusu, Sicilya kahramanı [[Hamilcar Barca]]’nın komutayı almasıyla durumu düzeltecek, MÖ 237 yılında da ayaklanmayı tamamen bastıracaktır.
== Arka planı ==
MÖ 241 yılında Roma ile Kartaca arasındaki Birinci Pön Savaşı Kartaca’nın yenilgisiyle sona ermiştir. Savaşın sonunda yapılan antlaşmalar uyarınca Roma, Kartaca’nın Sicilya ile İtalya arasında yeralan tüm adaları terk etmesini talep etmiştir. Ayrıca Kartaca Roma’ya derhal 1000 [[Talent (ağırlık)|talent]] ağırlığında altın verecek ve 10 yıllık bir sure içinde de 2000 talent altın daha ödeyecektir. Roma’nın istediklerini yerine getirdikten sonra Kartaca ekonomik olarak darboğaz içindedir. Daha da önemli bir sorun onları beklemektedir; maaşları ödenmemiş binlerce paralı asker savaştan dönmüş, ücretlerini talep etmektedir.
Bu durum büyük bir sıkıntı yaratmaktadır. Görevinden yakın zamanda istifa etmiş başarılı komutan Hamilcar Barca komutasında savaşmış 20 bin asker Sicilya’daki Lilybaeum (günümüzdeki [[Marsala]]) kentinden Kartaca’ya dönmektedir. Çok sayıdaki öfkeli askerin bir arada tutulmasını önlemek isteyen Kartacalı komutan Gesco, askerleri dağınık şekilde Kartaca topraklarına getirmek ister. Plana göre farklı zamanlarda küçük gruplar halinde başkente getirilecek olan askerlere ücretleri burada verilecektir. Ancak Kartaca hükümetinin ödemeleri geciktirmesi ve ücretlerin azaltılmasına dair pazarlık girişimleri askerlerin Kartaca önlerinde birikmesine yolaçar. Şehrin kapısına dayanan bu kadar büyük bir ordudan çekinen Kartaca, askerlerin aileleriyle birlikte şehirn 170
Sicca Veneria kentine varan askerler Kartaca’dan istedikleri taleplerini kağıda dökerler ve belirtilen ücretlerin ödenmesini isterler. [[Hanno]], paralı askerlerin komutanlarıyla görüştükten sonra talepleri reddeder. Gerekçesi ise savaştan yenik çıkan Kartaca’nın Roma’ya olan borçlarını bile zorlukla ödemesidir.
Taleplerinin reddedilmesi karşısında öfkeye kapılan paralı askerler savaş sırasında komutasında savaştıkları Hamilcar Barca’nın yokluğunda Kartacalılara güvenlerini iyice yitirirler. Haklarını almak için zora başvurma yolunu seçen askerler silah kuşanarak ilerlemeye başlar. Kartaca’dan 21
Topraklarında bu kadar büyük bir silahlı gücün bir araya gelmesi karşısında çaresiz kalan Kartaca, çaresiz bir şekilde paralı askerlerin taleplerini Kabul etmek zounda kalır. Hanno ile müzakere etmek istemeyen, kenilerini terk eden Hamilcar ile de görüşmek istemeyen Gesco’nun arabuluculuğunu kabul ederler. Güçlü pazarlık durumlarını fırsat bilen paralı askerler taleplerini artırırken saflarına katılan [[Numidya]]lı askerlerin ve eski kölelerin de haklarını isterler. Kartaca bu talepleri de çaresiz kabul eder.
== Savaşın gelişimi ==
Sorunun halledilmiş görünmesine rağmen [[Spendius]] ve [[Mathos]] isimli askerler öne çıkarak Kartaca’nın sözüne sadık kalmayacağını belirterek isyanın devam ettirilmesi gerektiğini ileri sürerler. Bu şekilde devam etmesine karar verilen ayaklanmada Kartacalı komutan Gisco ve heyeti esir edilir. Bölgede bulunan ve Kartaca hâkimiyetinden memnun olmayan halk da ayaklanmaya katılır.
Kartaca’nın elinde halen isyan etmemiş başka paralı asker birlikleri de bulunmaktadır. Ayrıca Sicilya’daki paralı askerler savaşmaya hazır durumdaydı. Ayaklanmaya karşı ilk girişim Hanno komutanlığında Kartacalılar ve paralı askerlerden oluşan bir ordunun kurulmasıdır. Utica ve Hippakra şehirlerini kuşatmış durumdaki ayaklanmacılarla [[Bagradas Nehri Muharebesi]]nde karşılaşan Hanno muharebeden zaferle ayrılır. Sonrasında [[Hamilcar Barca]] ayaklanmacılara ihanet eden [[Navaras]] sayesinde bir zafer daha kazanacaktır.
52. satır:
Savaş ilerledikçe Hamilcar komutayı ele alacak ve Kartaca ordusunun tek sorumlusu haline gelecektir. Sayıca az olmasına rağmen zekice taktiklerle paralı askerleri yenmesini bilecektir. Kendi komutasında Roma Ordularını yendiği askerlerinden bazılarını kendi saflarına çekmekte başarılı olacak, savaşın sonundaki [[Testere Muharebesi]] ile de ayaklanmacıları doğal bir engelin önünde kıstıracak ve ve aç kalan isyancıların hepsi öldürülmüştür.
Savaş, o dönemin standartlarına göre bile oldukça vahşi ve acımasız olarak tariflenir. Ünlü tarihçi Polybius, iki tarafın kesinlikle bir anlaşmaya varamayacağından hareket ederek savaşı “uzlaşmasız savaş” olarak tanımlayacaktır. İki taraf da diğer tarafın tamamen ortadan kaldırılması için savaştığı için iki taraftan çok sayıda esir işkenceyle öldürülmüştür.<ref>
== Sardinya ==
| |||