Vatansızlık: Revizyonlar arasındaki fark

'''Vatansızlık''' (veya '''Yurtsuzluk'''), hiçbir [[devlet]]le uyrukluk ([[vatandaşlık]]) bağı olmayan kişileri tanımlamak için kullanılan terim. Bu statüye sahip kişilere '''Vatansız''' veya uluslararası yaygın terimle '''Heimatlos''' (Alm. ''Haymatlos'' okunur) denmektedir. Bir hukuksal statü olan vatansızlık durumu, genellikle devletlerin vatandaşlık yasaları arasında olumsuz nitelikte bir çatışma çıktığında söz konusu olur. [[Uluslararası hukuk]]a göre vatansız terimi, vatandaşlık hakkını kaybeden ve bir yenisini kazanamayan kimseler için kullanılır.

Siyasal gerekçelere dayanarak [[devlet]]ler, uyruklarını yurtsuz duruma düşürebilmektedir. Naziler, 1933'te, 1914'den sonra vatandaşlığa alınmış [[Yahudiler]]i yurtsuz saymış; 1941'de ise bütün Yahudileri vatandaşlıktan çıkarmıştı. Devletler arasındaki toprak kavgası sırasında da insanlar yurtsuz kalabilir. Devletlerin dağılması, birleşmesi, ayrılması, iç savaş durumlarında insanların hayatları altüst olur. Kağıt üzerinde vatandaş görünmesine rağmen siyasal baskılar nedeniyle devlet kurumlarıyla ilişki kuramayanlara fiili yurtsuzlar, defacto[[de facto]] vatansızlar denilmektedir. Yurtsuzlar sıklıkla sınırdışısınır dışı edilebilirler. Yurtsuzlar, [[AİHM]]'e bireysel başvuruda bulunabilirler.

Vatansız kişilerin statüleri, çalışma koşulları ve toplumsal durumlarına ilişkin hukuksal düzenlemeler ve bu konularda alınacak önlemler, [[Birleşmiş Milletler]]'in (BM) düzenlediği bir konferansta kabul edilen Vatansız Kişilerin Statüsüne İlişkin Sözleşme'yle ile (28 Eylül 1954) belirlenmiştir. GeneYine [[Cenevre]]'de [[Birleşmiş Milletler|BM]] tarafından düzenlenen bir konferansta kabul edilen Vatansızlığın Azaltılması Konusunda Sözleşme'de (30 Ağustos 1961) ise vatansızlık durumunun ortadan kaldırılmasında özellikle kişinin doğumu ve yerleşmek amacıyla oturduğu yer gibi esasların göz önünde bulundurulması ilkesi benimsenmiştir.

Bir de özel olarak, vatansızları korumak ve aynı zamanda, gerekirse mültecilerin yeniden vatandaşlıklarını kazanmak için çalışmakla görevli bir kurum vardır. Bu kurum, 1950'de Uluslararası Mülteciler Örgütü'nün (15 Aralık 1946'da [[Birleşmiş Milletler Genel Kurulu]]'nun kararıyla kurulan) yerini alan ve merkezi [[Cenevre]]'de bulunan [[Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği]]'dir.

[[Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği]]; 2014'ün sonunda 77 ülkede toplam 3,.5 milyon vatansız statüsünde insan yaşadığını ve tüm dünyadaki insanlarla birlikte bu sayının 10 milyondan fazla olduğunu tahmin ettiklerini açıklamıştır.<ref>[http://www.refworld.org/docid/558292924.html Dünya savaşta], {{ing}} [[Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği]], 18 Haziran 2015, Erişim tarihi: 2 Ağustos 2016.</ref>