Vikipedi

Afyonkarahisar (il): Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
→‎İlçeler: düzeltme AWB ile
Cenk Çetin (mesaj | katkılar)
7.730 değişiklik
Gerekçe: + telif hakkı ihlali http://yurthaber.mynet.com/hakkinda/afyonkarahisar
1. satır:
{{Coord|38|39|06|N|30|40|12|E|region:TR-03_type:adm1st|display=title}}
{{Düzenle|Şubat 2012}}{{Kaynaksız|tarih=Temmuz 2013}}
{{Hakkında|Afyonkarahisar il sınırları içindeki tüm bölge|Başlığın diğer anlamları|Afyonkarahisar (anlam ayrımı)}}
{{Türkiye il bilgi kutusu
Satır 9 ⟶ 10:
| il merkezi = [[Afyonkarahisar]]
| yüzölçümü = 14237
| nüfus_yoğunluğu = 5148
| plaka_kodu = 03
| rakım = 1.021
Satır 15 ⟶ 16:
| vali = [[Aziz Yıldırım (bürokrat)|Aziz Yıldırım]]<ref>[http://www.ntv.com.tr/turkiye/valiler-kararnamesi-yayimlandi,A_7NGvRCE0GQiAFC-_0GoA ''Ntv.com.tr'', ''Valiler Kararnamesi Yayımlandı'', Erişim:''01 Haziran 2016'']</ref>
| website = [http://www.afyonkarahisar.gov.tr afyonkarahisar.gov.tr] [http://www.afyon-bld.gov.tr afyon-bld.gov.tr]
}}
|harita1=Latrans-Turkey location Afyonkarahisar.svg|harita1 açıklama=Türkiye'deki yeri|harita1 boyut=250px}}
'''Afyonkarahisar''', [[Türkiye]]'nin [[Ege Bölgesi]]'nde İç Batı Anadolu Bölümü'nde yer alan bir ildir. [[2014]] yılı verilerine göre ilde; merkez ilçe ile beraber 18 ilçe, 41 belde ve 412 köy vardır.
 
Satır 23 ⟶ 24:
 
Afyon'da Batı Anadolu ağzı kullanılmaktadır.<ref>Prof. Dr. Leyla Karahan'ın ''Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması'' ([[Türk Dil Kurumu]] yayınları: 630, Ankara 1996)</ref>
 
[[Dosya:AfyonBurgberg.jpg|thumb|150px|right|Kente hâkim bir konumda bulunan tarihî [[Afyonkarahisar Kalesi]]]]
[[Dosya:Gelincik tepesi.jpg|thumb|right|Gelincik tepesi Sultandağı]]
 
== Coğrafya ==
Satır 29 ⟶ 33:
İlin diğer komşu illerle sınırlarının toplam uzunluğu 616 kilometredir.
 
Afyonkarahisar ilinin 20172014 yılı TÜİK verilerine göre toplam nüfusu 714706.523371'dürdir. Bu nüfusun 350.370'i erkek, 356.001' i kadındır. Aynı tarih verilerine göre Afyonkarahisar'ın genç bir şehir olduğu anlaşılmaktadır. Nüfusun % 39,6'sını (279.947) 25 yaş altı nüfus oluşturmaktadır.
 
=== Coğrafi konum ===
Afyonkarahisar, [[Türkiye]]'nin Batı anadoluda Tüm yolların birleştiği Kavşak noktasıdır. İlin bazı illere olan karayolu uzaklıkları şöyledir:
 
{| bgcolor="#f7f8ff" cellpadding="1" cellspacing="0" border="1" style="font-size:95%;" border:gray solid 1px; border-collapse:collapse;
|- bgcolor="f7f8ff"
! rowspan="1" |İller
![[Ankara]]!! [[İstanbul]]!![[İzmir]]!![[Antalya]]!![[Bursa]]!![[Eskişehir]]!![[Denizli]]!![[Konya]]!![[Adana]]!![[Gaziantep]]!![[Samsun]]!![[Kocaeli]]!![[Isparta]]!![[Erzurum]]!![[Uşak]]!![[Kütahya]]!![[Manisa]]!![[Aydın]]!![[Muğla]]
|- bgcolor="f7f8ff"
! cospan="1" |Uzaklık (Km)
!257!!461!!328!!293!!274!!145!!226!!223!!573!!779!!676!!350!!170!!1133!!117!!101!!310!!352!!371
|}
{{Coğrafi konum
|Merkez = Afyonkarahisar
Satır 53 ⟶ 47:
|Doğu = [[Konya]]
}}
Afyonkarahisar, [[Türkiye]]'nin Batı anadoluda Tüm yolların birleştiği Kavşak noktasıdır. İlin bazı illere olan karayolu uzaklıkları şöyledir:
=== İlçeler ===
 
{| bgcolor="#f7f8ff" cellpadding="1" cellspacing="0" border="1" style=font-size:95%; border:gray solid 1px; border-collapse:collapse;
|-bgcolor="f7f8ff"
!rowspan="1" |İller
![[Ankara]]!! [[İstanbul]]!![[İzmir]]!![[Antalya]]!![[Bursa]]!![[Eskişehir]]!![[Denizli]]!![[Konya]]!![[Adana]]!![[Gaziantep]]!![[Samsun]]!![[Kocaeli]]!![[Isparta]]!![[Erzurum]]!![[Uşak]]!![[Kütahya]]!![[Manisa]]!![[Aydın]]!![[Muğla]]
|-bgcolor="f7f8ff"
!cospan="1" |Uzaklık (Km)
!257!!461!!328!!293!!274!!145!!226!!223!!573!!779!!676!!350!!170!!1133!!117!!101!!310!!352!!371
|}
[[Dosya:Kilim.jpg|thumb|right|150px| [[Afyonkarahisar]] Bayat Türkmen Kilimi]]
[[Dosya:TurkishDelightDisplay.jpg|thumb|150px|Afyon Türk lokumu [[Afyonkarahisar]]]]
[[Dosya:Sucuk-2.jpg|thumb|100px|[[Baharat]]lar ve [[sarımsak]]la zenginleştirilen [[Dana eti|sığır]] ve [[koyun eti]] ile yapılmış el yapımı bir kangal Afyon Türk sucuğu.]]
 
=== İlçelere Olan Mesafeler ===
* Başmakçı > 132&nbsp;km <ref name="kgmilmes">*{{kitap kaynağı |başlık= Türkiye Karayolları Atlası|son= |ad= |yazarbağı= |yıl= 2014 |yayıncı=Doğan Burda Dergi Yayıncılık |yer= |isbn= |sayfa=14 |sayfalar= |erişimtarihi=Eylül 22, 2014 |url=}}</ref>
* Bayat > 45&nbsp;km <ref name="kgmilmes" />
* Bolvadin > 48&nbsp;km <ref name="kgmilmes" />
* Çay > 47&nbsp;km <ref name="kgmilmes" />
* Çobanlar > 25&nbsp;km <ref name="kgmilmes" />
* Dazkırı > 144&nbsp;km <ref name="kgmilmes" />
* Dinar > 111&nbsp;km <ref name="kgmilmes" />
* Emirdağ > 69&nbsp;km <ref name="kgmilmes" />
* Evciler > 137&nbsp;km <ref name="kgmilmes" />
* Hocalar > 101&nbsp;km <ref name="kgmilmes" />
* İhsaniye > 35&nbsp;km <ref name="kgmilmes" />
* İscehisar > 22&nbsp;km <ref name="kgmilmes" />
* Kızılören > 90&nbsp;km <ref name="kgmilmes" />
* Sandıklı > 64&nbsp;km <ref name="kgmilmes" />
* Sinanpaşa > 34&nbsp;km <ref name="kgmilmes" />
* Sultandağı > 67&nbsp;km <ref name="kgmilmes" />
* Şuhut > 27&nbsp;km <ref name="kgmilmes" />
 
=== Dağlar ===
Satır 86 ⟶ 111:
* [[Emre Gölü]]
===== Barajlar ve Göletler =====
İlde; Selevir, Seyyidler, Örenler, Akdeğirmen barajları ile Dinar-Yeşilçat, Bayat, Merkez-Erkmen, Şuhut-Kayabelen, Sincanlı-Tınaztepe, Sincanlı-Serban, Dinar-Pınarlı, Sincanlı-Taşoluk, Sincanlı-Kırka, Sandıklı-Karacaören, İhsaniye-Üçlerkayası, Şuhut-Ağzıkara, İhsaniye-Ayazini, İscehisar-Seydiler, Bolvadin-Özburun, Şuhut-Ortapınar, Sinanpaşa-Kuruçay, Sinanpaşa-Nuh, Şuhut-Akyuva, Sandıklı-Kestel, Sincanlı-Gezler, Kurucuova, Bozhüyük, Kızılören, Bayramaliler, Döğer Emre, Yedikapı, Derbent, Çepni, Bostanlı Çiftlik, Kızıldağ, Çıkrık, Karaağaç, Şehit Uzm. Çvş. Nurullah Oymak, Kırca, Yıprak, Haydarlı Şht. Yavuz Öztürk, Dutağaç, Kargın, Koçgazi, Örenkaya, Çayhisar 27 Ağustos, Nuh-Taşoluk Ortak, Yaka ve Göynük göletleri bulunmaktadır.<ref name= "afyonkarahisardsi">[http://www2.dsi.gov.tr/bolge/dsi18/Afyon.htm#25AgustosZafer DSİ 18. Bölge Müdürlüğü]</ref>.
 
=== Ovalar ===
[[Dosya:MarbleUSGOV.jpg|150px|thumb|right|Afyon mermeri]]
[[Dosya:Sultan Deprem01.jpg|thumb|200px|right|2002 yılında oluşan Sultandağı Deprem diyagramı]]
Afyon Ovası, Çamur [[ova]], Gül Ovası, [[Sandıklı Ovası]], Şuhut Ovası gibi [[Birikinti ovası|birikinti ovaları]] bulunur.
 
Satır 95 ⟶ 122:
Ortalama sıcaklık en soğuk ayda 3 derece, en sıcak ayda 22 derecedir Ama sıcaklığın yazın 38 dereceye çıktığı, kışın sıfırın altında 27 dereceye düştüğü de görülmüştür.
 
=== Sıcaklık ===
{{İklim bilgi kutusu||Şubat or yağış=38.5|Şubat or sıcaklık=1.7|Şubat or sıcak=6.5|Şubat or soğuk=-2.4|Şubat en sıcak=20.2|Şubat en soğuk=-25.3|Yıl or yağış=|Yıl or sıcaklık=|Yıl or sıcak=|Yıl or soğuk=|Yıl en sıcak=|Yıl en soğuk=|Yerleşim adı=Afyonkarahisar|Temmuz or yağış=19.5|Temmuz or sıcaklık=22.2|Temmuz or sıcak=29.3|Temmuz or soğuk=13.9|Temmuz en sıcak=39.8|Temmuz en soğuk=4.0|Ocak or yağış=42.8|Ocak or sıcaklık=0.4|Ocak or sıcak=4.6|Ocak or soğuk=-3.4|Ocak en sıcak=17.4|Ocak en soğuk=-27.0|Nisan or yağış=46.8|Nisan or sıcaklık=10.4|Nisan or sıcak=16.3|Nisan or soğuk=4.3|Nisan en sıcak=30.2|Nisan en soğuk=-7.6|Mayıs or yağış=51.8|Mayıs or sıcaklık=15.0|Mayıs or sıcak=21.2|Mayıs or soğuk=8.2|Mayıs en sıcak=32.0|Mayıs en soğuk=-3.1|Mart or yağış=44.2|Mart or sıcaklık=5.4|Mart or sıcak=11.0|Mart or soğuk=0.2|Mart en sıcak=26.4|Mart en soğuk=-17.0|Kaynak=http://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?m=AFYONKARAHISAR|Kasım or yağış=32.5|Kasım or sıcaklık=6.8|Kasım or sıcak=12.6|Kasım or soğuk=1.7|Kasım en sıcak=24.5|Kasım en soğuk=-14.9|Haziran or yağış=37.1|Haziran or sıcaklık=19.1|Haziran or sıcak=25.6|Haziran or soğuk=11.3|Haziran en sıcak=35.8|Haziran en soğuk=1.0|Eylül or yağış=19.9|Eylül or sıcaklık=17.7|Eylül or sıcak=25.3|Eylül or soğuk=10.0|Eylül en sıcak=35.6|Eylül en soğuk=-2.9|Ekim or yağış=37.4|Ekim or sıcaklık=12.1|Ekim or sıcak=19.1|Ekim or soğuk=5.9|Ekim en sıcak=31.1|Ekim en soğuk=-7.2|Ağustos or yağış=12.2|Ağustos or sıcaklık=22.1|Ağustos or sıcak=29.5|Ağustos or soğuk=13.7|Ağustos en sıcak=38.2|Ağustos en soğuk=13.7|Aralık or yağış=44.6|Aralık or sıcaklık=2.5|Aralık or sıcak=6.7|Aralık or soğuk=-1.3|Aralık en sıcak=6.7|Aralık en soğuk=-1.3}}
Afyonkarahisar ili içerisinde bulunan hava bilgisi istasyonlarının uzun yıllık verilerine göre yıllık ortalama sıcaklık 11.1&nbsp;°C dir. En soğuk ay olan [[Ocak]] ayında ortalama sıcaklık 0.2&nbsp;°C dir. En sıcak ay olan [[Temmuz]] ayında ise ortalama sıcaklık değeri 22.1&nbsp;°C dir.
 
=== Yağış ===
Afyonkarahisar ili İç Anadolu Karasal İklim bölgesinde yer alması nedeniyle bu yağış düzeninin etkileri altında bulunmaktadır ve ilde yıllık yağış ortalaması 407&nbsp;mm dir. Yazları sıcak ve kurak kışları ise soğuk ve kar yağışlı geçer.
 
== Eğitim ==
'''Afyon Kocatepe Üniversitesi''', 1974 yılında [[Anadolu Üniversitesi]]'ne bağlı olarak kurulmuş, 1992 yılında ise [[Afyonkarahisar]]'da üniversite halini almıştır. Bir devlet üniversitesidir.
 
== Nüfus ==
{{Türkiye il nüfus/Afyonkarahisar}}
 
== Ekonomi ==
Satır 111 ⟶ 133:
Et, tavuk ve yumurtacılıkta son derece gelişmiştir. Türkiye et ve yumurta borsasına yön vermektedir.
 
Türkiye içinde ise Afyon deyince akıla bunlar gelir:[[Dosya:MarbleUSGOV.jpg|150px|thumb|right|Afyon mermeri]]

'''Milli mücadele: '''Cumhuriyetin kazanıldığı topraklar; Anadolu'nun kilidi Afyonkarahisar. Kurtuluş savaşında çok önemli savaşlara sahiplik yapmıştır (Kocatepe, Dumlupınar), Yunanlar burada hüsrana uğratılıp İzmir'e kadar püskürtülüp denize dökülmüştür. Günümüzde utku anıtı ve anıt park'ta bunu simgelemektedir.
 
'''Termal: '''Türkiye'nin termal başkentidir; en fazla termal yatak kapasitesine sahip ildir. Türkiye'de kişi başına düşen beş yıldızlı otel sayısında en fazla tesise sahip ildir.Yurt dışından ve çevre illerden turlarla bu termallerden böbrek taşı,cilt hastalıkları,romatizma,safra kesesi,solunum yolları gibi hastalıklardan yararlanmak için gelen kişi sayısı çok fazladır.İzmir yolu üzerinde 20`nin üzerinde 5 yıldızlı oteller ile termal turizm gelişmiştir.En önemli merkezleri: [[Gazlıgöl]], Ömer, Gecek, Hüdai, Heybeli, Anemon, [[İkbal]], [[Korel]], [[Oruçoğlu,]]Güral
Satır 118 ⟶ 142:
 
'''Haşhaş:'''İsminden belli olduğu gibi haşhaş'ın ana vatanıdır. Türkiyenin tek alkaloid (morfin)fabrikası Bolvadin ilçesindedir.
 
'''Kaymak:''' En iyi Kaymak, Manda sütünden elde edilir ve fiyat olarak pahalıdır.Ancak günümüzde pek bulunmamaktadır ve inek sütünden imal edilmektedir.
 
'''Sucuk:''' Afyon sucuğu Kayseri sucuğundan lezzet bakımından daha farklıdır. Türkiye çapında 5-6 ulusal markası vardır.
 
'''Sucuk döneri:''' Afyonkarahisar mutfağına özgü lezzetli sucuktan yapılan döner türüdür.
 
'''Lokum:''' Afyon'un lokumu her damak zevkine hitap eden tiplerde üretilir. Özellikle Kaymaklı lokumu son derece popülerdir ve sultan lokumu`da denilmektedir.
 
'''Afyon ev ekmeği:''' Patates ezmesi ilave edilen meşhur ev ekmeği, 1 haftalık dayanma süresi ile çok sevilen ve besleme değeri normal ekmeklerden daha yüksek olan bir ekmek türüdür.
Satır 124 ⟶ 156:
 
'''Et:''' Türkiyenin et borsası. İstanbul etinin 60 % temin ediyordur.
 
'''Ekmek kadayıfı:''' Afyon orijinli bir tatlı türü olup, tüm Türkiyede sevilerek yenen bir tatlı türüdür. Özellikle Süt kaymağı ile beraber yenilmesi tercih edilmektedir. Ekmek kadayıfı çeşitleri ise vişneli, cevizli, olmak üzere birçok çeşit içermektedir.
 
'''Yün:''' Dünyanın yün borsası Bolvadin ilçesindedir.
Satır 129 ⟶ 163:
'''Sandıklı ve Şuhut Patatesi:''' Sandıklı ve Şuhut bölgesinde sınırlı miktarda yetişen bir tür tatlı patetesi(agrie) ile, Türkiye`nin her yerinde aranan ve tercih edilen değerli bir patates türüdür.
 
[[Dosya:AfyonBurgberg.jpg|thumb|150px|right|Kente hâkim bir konumda bulunan tarihî [[Afyonkarahisar Kalesi]]]]'''Napolyon kirazı:''' Sultandağı ilçesi ve Erkmen beldesinde yetiştirilmektedir. İhracata gitmektedir. Türkiye`nin besin değeri en yüksek kirazıdır, tescillidir.Her yıl kiraz festivalleri yapılır.
 
'''Kızılay Maden Suyu:''' İhsaniye ilçesi Gazlıgöl beldesinde çıkmaktadır.1924`den beri üretime devam etmektedir.Dünyanın en iyi maden suyudur; defalarca uluslararası ödüller kazanmıştır (1934 Paris fuarı), tesis dünyanın en modern dolum tesisidir, dakikada 100.000 şişe dolum yapılmaktadır. Sade ve meyveli olarak dünyanın dört bir yanına ihraç edilmektedir. Osmanlı döneminde padişahlar Afyonkarahisar'dan İstanbul'a getirtirlermiş.1926 yılında Atatürk gelirini Kızılay`a devrettirmiştir.
Satır 138 ⟶ 172:
 
'''Bayat Kök boya kilimi:''' Dünyaca ünlüdür ve Bayat ilçesinde dokunmaktadır.
 
'''Ulaşım:''' Türkiye'nin İstanbul'dan sonraki en işlek kavşağıdır. Yaz günlerinde günde 100-150.000 araç geçmektedir.Bayram gidiş ve dönüşlerinde otoyollarda kilometrelerce trafik sıkışıklığı meydana gelmektedir.Türkiye`nin 4 istikametine demiryolu olan tek ilidir. Türkiye demiryollarının 7 bölgesinden biridir.
 
'''Karahisar Kalesi:''' Afyonkarahisar'a adını vermiştir.
 
=== UlaşımKaplıcalar ===
Afyonkarahisar ilinde,
Türkiye'nin İstanbul'dan sonraki en işlek kavşağıdır. Yaz günlerinde günde 100-150.000 araç geçmektedir.Dört yönden gelen demiryolu ve karayolunun birleştiği bir merkez durumunda olan Afyonkarahisar, ulaşım açısından büyük önem taşır.
* [http://www.heybelitermal.com Bolvadin Heybeli Kaplıcası] (''Heybeli '' veya ''Kızılkilise Kaplıcası''),
 
* [[Gazlıgöl Kaplıcası]],
=== Demiryolu ===
* [[Sandıklı Hüdai Termal Turizm Merkezi]] (''Sandıklı Hüdai Kaplıcaları''),
Bulunduğu konum itibariyle şehire dört bir yandan demiryolu ulaşımı bulunmaktadır.Şehire demiryolu ilk olarak Osmanlı Devleti'nin yaptığı yatırımlar sonucunda bu gün Afyonşehir istasyonu olarak adlanlandırılan istasyon kurulmuştur.İlerleyen yıllarda Türkiye Cumhuriyeti döneminde demiryollarına yapılan yatırımlar sonucunda bugün halen kullanılmakta olan Afyon Gar binası yapılmış ve işletmeye alınmıştır.
* [[Ömer Gecek Kaplıcası]] bulunur.
 
Afyonkarahisar'a Ankara-İzmir Yüksek Hızlı Tren hattı çalışmaları neticesinde yüksek hızlı tren hattı şehirden geçecek ve ayrıca şehirde yükek hızlı tren istasyonu kurulacaktır.Çalışmalar TCDD kontrolünde devam etmektedir.
 
=== Havaalanı ===
[[NATO]]'nun 2. ve Türkiye'nin en büyük askeri havaalanına sahiptir. Ancak sivil amaçlı kullanılmamaktadır. Sivil amaçlı olarak [[Kasım]] [[2012]]'de hizmete açılan [[Zafer Havalimanı]]'ndan yararlanılması düşünülmektedir. Bu havaalanı Türkiye'nin 4. büyük havalimanıdır. 29 Ekim 2012 tarihinde hizmete açılmıştır. [[Kütahya]]'ya 39&nbsp;km, Afyonkarahisar'a 60&nbsp;km, [[Uşak]]'a 103&nbsp;km ve [[Eskişehir]]'e 113&nbsp;km uzaklıktadır.
 
=== Karayolu ===
Şehir bulunduğu konum itibariyle kavşak noktada olan bir yer olduğundan kara yolu ulaşımı çok kolay ve gelişmiştir.İl genelinde bulunan yollar iyi durumdadır.Bunun haricinde toplu ulaşım otogardan yapılmaktadır.Otogar [http://aftas.com.tr/ Aftaş] tarafından işletilmektedir.
 
== Turizm ==
=== Frig Vadisi Turizmi ===
=== [[Termal turizm]] ===
 
==== Frig Açık Hava Tapınakları ====
 
===== Aslankaya =====
İhsaniye İlçesi, Döğer Kasabası Emre Gölü yakınında bulunan Aslankaya, yüksek bir kaya kütlesinin güney yüzü dikey düzeltilerek oluşturulmuş, üçgen çatılı bir tapınak cephesidir.M.Ö. VII.yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır.
 
===== Kapıkaya I =====
İhsaniye ilçesi, Döğer Kasabası ile Üçlerkayası Köyü arasında bulunan Kapıkaya I Tapınağının M.Ö.VII. yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır.
 
===== Kapıkaya II =====
İkinci Kapıkaya Tapınağı aynı bölgede Üçlerkayası Köyü ve Bayramaliler Köyüne doğru uzanan kayaların ve çam ormanlarının arasındadır. Anıt’ın önünde dini törenler için bir sahanlık bulunmaktadır. M.Ö.Vll. yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır.
 
===== Demirli Kalesi Tapınağı =====
İhsaniye ilçesi Demirli Köyüne yakın bir yerdedir. Tapınak, Demirli Kalesinin orta kısmına yapılmıştır. Kayaya oyularak yapılmış basamaklı Kübele koltuğu veya mihrap bulunmaktadır.
 
===== Maltaş =====
İhsaniye İlçesi, Kayıhan Kasabası sınırları içerisinde, Göynüş Vadisinde bulunmaktadır. Birbirine yakın Aslantaş ve Yılantaş anıtlarından yaklaşık 500 m uzaklıktadır. Günümüzde büyük bir bölümü toprağa gömülü durumdadır. Cephesi üçgen çatılı olup, toprak altında kalan bölümünde mihrabı bulunan Kübele açık hava tapınağıdır. Sol üst kenarında ise, dikey yazıt bulunmaktadır. Tapınağın arka bölümünde ise, derin kuyu biçiminde kayaya oyulmuş çukurluk vardır. M.Ö.Vll. yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır.
 
==== Frig Vadisi Mezarları ====
 
===== Aslantaş =====
İhsaniye İlçesi, Kayıhan Beldesi sınırları içerisinde yer alan Göynüş Vadisinde bulunmaktadır. Afyonkarahisar-Eskişehir devlet karayolunun 36. km’sinden sola sapılarak kısa sürede ulaşılır. Frig dönemine ait Aslantaş kaya mezar odasının ön yüzündeki kapı boşluğunun her iki yanında ayağa kalkmış, iki heybetli aslan ve ayakları altında birer yavru aslan bulunmaktadır. Kapı üstünde hayat ağacını andıran kütle ve bunun üstünde her iki yana uzanmış kanatlı güneş kursu, kabartma olarak yapılmıştır. Mezar odası, hafif tonoz tavanlı, sol tarafta ölüyü yatırmak için kline (sedir) bulunmaktadır. Aslantaş’ın önemli bir Frig kralının mezarı olduğu ve M.Ö.VII. yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır.
 
===== Yılantaş =====
Aslantaş’ın batısında aynı kayalıkların devamında bulunmaktadır. Anıt parçalandığı için üçgen tavan kirişleri görülmektedir. Anıt’ın dış tarafında bir aslan kabartması ile bir ayak kabartması günümüze kadar gelebilmiştir. Kapıda, Medusa başlı yılan kabartması ve iki yanında mızraklarıyla yılana saldıran iki savaşçı bulunmakta ise de bugün ters dönen kayanın altında kaldığından görülmemektedir. M.Ö.Vll. yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır.
 
==== [[Termal turizm]] ====
Afyonkarahisar, Türkiye'de kaplıca ve ılıca yönünden sayılı iller arasındadır. Bu sebeple son yıllarda fertler ve şirketler ve kooperatifler termal turizme yönelik yatırımlara yönelmişlerdir. Yapılan ve yapılacak olan bu yatırımların sonunda Afyonkarahisar turizmde hak ettiği yerini alacaktır. Kaplıcaları, zengin Tabiat yapısı, tarihî eserleri, alternatif turizm çeşitliliği, kültür ve inanç turizmi festival ve şenlikler gibi çeşitli turizm değerlerine sahip olan Afyonkarahisar, Anadolu'nun batı yakasında bir kavşak noktası olup, doğuyu batıya, kuzeyi güneye bağlayan tabiî bir kapı konumundadır. Bu yüzden turizm potansiyeli yönüyle Türkiye'nin sayılı illeri arasındadır.
 
===== Kaplıcalar =====
'''Ömer Termal'''
 
Afyonkarahisar-Kütahya karayolu üzerinde bulunan Ömer Kaplıcası, şehir merkezine 15 kilometre uzaklıkta olup, ulaşım sorunu yoktur. Eski Türk hamamları, apart villalar, kapalı yüzme havuzu ve alışveriş olanakları bulunmaktadır.
 
'''Gecek Termal'''
 
Afyonkarahisar-Kütahya karayolu üzerinde bulunan Gecek Kaplıcası, şehir merkezine 16&nbsp;km uzaklıkta olup ulaşım sorunu yoktur.
 
'''Gazlıgöl Termal Alanı'''
 
Afyonkarahisar-Eskişehir karayolu üzerinde bulunan Gazlıgöl Kaplıcası, şehir merkezine 21 kilometre uzaklıkta olup ulaşım sorunu yoktur.Termal turizm alanı içinde çok sayıda özel oteller, devremülkler yapılmış olup, halen yapılmaya devam edilmektedir.
 
'''Heybeli Kaplıcası'''
 
Afyonkarahisar-Konya devlet karayolu üzerinde bulunan Heybeli Kaplıcası, Afyonkarahisar’a 30&nbsp;km uzaklıkta olup ulaşım sorunu yoktur. S
 
'''Hüdai Kaplıcalar'''ı
 
Sandıklı İlçemizin 8&nbsp;km güneyinde bulunan Hüdai Kaplıcaları, çamur banyolarıyla tanınmış termal tedavi merkezidir. Sandıklı Belediyesi’nce işletilen kaplıcanın ulaşım sorunu yoktur.
 
Ayrıca yeni özel termal tesisler yapılmış olup, yapılmaya devam edilmektedir.
 
== Yemek ==
Afyonkarahisar yöresinde, et ve sebze yemeklerinin yanı sıra hamur işlerinin sıkça yapıldığı görülmektedir. Afyonkarahisar mutfağında hamur işlerinin önemi farklıdır.Çoğunlukla haşhaş ilavesi ile hazırlanan hamur işlerinde mercimek, kesik peynir, patates ve kıyma iç malzemesi olarak kullanılır. Afyonkarahisar mutfağının vazgeçilmezleri arasında yer alan kaymak, bal ve reçelle tüketildiği gibi ekmek kadayıfı ve meyvelerden yapılan tatlılarla birlikte de tüketilir.
 
=== Sucuk ===
[[Dosya:Sucuk-2.jpg|thumb|128x128px|[[Baharat]]lar ve [[sarımsak]]la zenginleştirilen [[Dana eti|sığır]] ve [[koyun eti]] ile yapılmış el yapımı bir kangal Afyon Türk sucuğu.]]Sucuk Afyonkarahisar ili ile özdeşleşmiştir.Sucuk yapımının esası pastırma yapımında olduğu gibi çiğ etin, tuz ve baharatla pişirilmesidir. Afyonkarahisar sucukçulukta kendisini geliştirerek bugün entegre tesislere sahip ve markasını ulusal anlamda tescil ettirmiş bir üne sahiptir.
 
=== '''Sucuk döner''' ===
Afyonkarahisar mutfağına özgü lezzetli sucuktan yapılan döner türüdür.
 
=== Kaymak ===
Afyonkarahisar’a özgü bir süt ürünüdür. Manda ve inek sütünden elde edilir. Araştırmalar sonucunda kaymağın dayanma ömrü uzatılarak seri üretimi yapılmaya başlanmıştır.
 
=== Lokum ===
[[Dosya:TurkishDelightDisplay.jpg|thumb|150px|Afyon Türk lokumu [[Afyonkarahisar]]]]
Lokumun geleneksel bir Türk tatlısı olduğu ve dünyaya Türkler tarafından yayıldığı bilinmektedir. Nişasta, şeker ve limon tuzunun kaynatılması ve soğutulmasıyla elde edilen lokum, içerisine meyve özleri katılarak meyvelisi, kuruyemiş çeşitleri katılarak bademlisi, fıstıklısı, cevizlisi ve Afyonkarahisar’a özgü olarakta kaymaklısı gibi çeşitleriyle önemli bir geleneksel tattır. Afyonkarahisar’da 20.yy başlarında Şekerci Salih Usta tarafından yapılmış kaymaklı şekerle başlayan ve kaymaklı lokum gibi diğer şekerleme türleri ile gelişen lokumculuk, bugün Afyonkarahisar adıyla ülkemizde anılır olmuştur.
 
'''Ekmek kadayıfı'''
 
Afyon kaynaklı bir tatlı türü olup, tüm Türkiyede sevilerek yenen bir tatlı türüdür. Özellikle Süt kaymağı ile beraber yenilmesi tercih edilmektedir. Ekmek kadayıfı çeşitleri ise vişneli, cevizli, olmak üzere birçok çeşit içermektedir.
 
== İlin milletvekilleri ==
{{Ana madde|Afyonkarahisar milletvekilleri}}
'''Afyonkarahisar İli''', [[Türkiye Büyük Millet Meclisi]]'nde (TBMM) 5 milletvekili göndermektedir. 1920'den beri yapılan tüm genel seçimlerde temsil edilmiş olan Afyonkarahisar İli'nde tek seçim bölgesi vardır.
* [[Veysel Eroğlu]] [[Adalet ve Kalkınma Partisi|AK Parti]]
* [[Ali Özkaya]] [[Adalet ve Kalkınma Partisi|AK Parti]]
Satır 249 ⟶ 209:
Dosya:İkrama hazır pişi.jpg|[[Pişi]]
Dosya:Kaymaklı Ekmek Kadayıfı.jpg|Kaymaklı ekmek kadayıfı
</gallery>
</gallery>[[Dosya:Kilim.jpg|thumb|right|150px| [[Afyonkarahisar]] Bayat Türkmen Kilimi]]
 
== Kaynakça ==
{{kaynakça}}
Satır 257 ⟶ 218:
{{commonscat|Afyonkarahisar Province}}
* [http://www.afyonkarahisar.gov.tr Afyonkarahisar Valiliği]
* [http://www.aku.gov.tr Afyon Kocatepe Üniversitesi]
* [http://www.afyonkultur.gov.tr Afyonkarahisar il kültür ve turizm müdürlüğü]
* [http://www.aku.edu.tr/AKU/DosyaYonetimi/SOSYALBILENS/dergi/VII2/UzeyirYasak.pdf Afyonkarahisar ilinin tarihsel nüfus gelişimi]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Afyonkarahisar_(il)" sayfasından alınmıştır