Marsala: Revizyonlar arasındaki fark

▲Marsala antik '''Lilybaeum''' şehrinin mevkindedir.

▲M.O. 397'de şimdiki Marsala'nın hemen güneydoğu açıklarında "San Panteleo adaları" adı verilen adalardan birinde bulunan ve daha önce yüzyıllara [[Kartacalılar]] üssü olarak kullanılmış olan "Mozia" kolonisi antik [[Siraküza]] Tiranı I. Dionysius tarafından ele geçirildi. Bunun üzerine M.S. 398de Karatacalı "Hamilco" şimdi Marsala şehrinin bulunduğu mevkide Kartacalılar tarafından ana müstahkem mevki ve deniz üssü olarak kullanılmak üzere "Lilybaeum" şehrini kurdu.

▲Lilybaeum önce Makedonya Kralı Epirus'lu [[Pirrhus]] tarafından ve sonra antik [[Romalılar]] tarafından birkaç defa kuşatma altına alınmaya karşı durmayı başardı.

▲Lilybaeum M.Ö. 241de [[Birinci Pön Savaşı]] sonunda Kartacalılara ile Romalılar arasında yapılan antlaşma şartı olarak Marsala Romalılara terkedildi. Sonraki Roma-Kartaca savaşları sırasında Lilybaeum Romalılar tarafından ana üs olarak kullanıldı.

▲Uzun süren Romalı idaresi döneminde Lilybaeum gelişip zenginleşip Akdeniz'de önemli Romalı merkezi oldu. İlk Roma İmparatoru [[Caesar Divi Filius Augustus|Augustus]] tarafından şehre belediye olma imtiyazları verildi. İmparatorluk [[Principatus dönemi]] ya [[Pertinaks]] ya da [[Septimius Severus]] imparatorluk döneminde "Roma kolonisi" imtiyazları verildi. Romalılar döneminde şehir ticaret ve deniz ulaşım merkezi oldu; şehirde "preator" ve "queastor" idarecileri bulundu; şehir zenginlerin villaları ve büyük kamu yapıları ile donatıldı. Şehirde M.Ö. 76-75de "questor" görevi yapan ünlü [[Marcus Tullius Cicero]] şehri "splendidissima urbs (muhteşem şehir)" olarak nitelendirdi.

▲MS 5. yüzyılın başlarında şehir [[Vandallar]]ın hücumuna uğrayıp talan edildi. M.S. 6. yüzyılda ise [[I. Justinianos]]'un İtalya'yı fethi sırasında ilk defa Bizans Imparatorluğu eline geçen şehirler arasına olmuştur. Bundan sonra "Lilybaeum" Bizans Imparatorluğu'nun bir parçası oldu. Bu dönemde özellikle bu idarenin son yıllarinda diğer Sicilya şehirleri gibi Bizanslıların ihmaline uğradı ve şehir birçok korsan hücumlarının hedefi oldu.

▲8. yüzyılda Lilybaeum sehri de bütün Sicilya ile birlikte Arapların eline geçti. Arap Sicilya Emirliği'nin bir parçası oldu. Araplar şehrin ismini "Marsala"'ya çevirdiler. Bu isimin asıl şehir limanın o günlerde çok büyük olmasına atfen "Marsa Âlî (Büyük Liman)" veya "Marsa Allah" olduğu iddia edilmektedir. Fakat bazıları bu ismin şehir yakınlarında büyük deniz tuzlaları bulunduğu için "Deniz Tuzu - Mar Sala" teriminden ortaya çıkarıldığını savunmaktadırlar. Arap idaresinde şehir ve limanı demografik ve iktisadi bakımdan gelişti ve şehri bir Mağribi Arap şehri görümünü aldı.

▲11. yüzyılların sonlarında Sicilya'nın Normanlar tarafından istilası ile şehir bir Hristiyan yerleşkesi şekiline döndü. Bundan sonra Marsala, Normanlar, Swabia hanedanı, Angevin hanedanı ve Aragonlu hanedanı idaresi altında bulundu. İspanyol asıllı Aragonlular altında şehrini hinderlandında bulunan mümbit arazilerin tarıma açılması ve bunun da limana iş alanı sağlaması dolayısıyla çok refahlı bir dönem geçirdi. Fakat 1575de [[V. Karl (Kutsal Roma İmparatoru)]] Osmanlı donanmasının ve Osmanlılara bağlı Mağripli korsanların Akdeniz'de en büyük limanlardan biri olan Marsala limanı ele geçirmesi tehditi olduğu nedeni ile Marsala'nın büyük limanı yıktırdı. Bu nedenle iki yüzyıl Marsala şehri büyük bir kriz geçirip küçük bir sahil şehrine dönüştü.

▲Marsala'nın tekrar gelişmeye başlaması 18. yüzyılın sonlarında Marsala şarabının bir ihraç malı olması ile oldu. John Webster adlı bir İngiliz şehire gezmeye geldiği zaman şehir yerli bağcılarınin üretiği şarabın doğal olarak devamlı yüksek alkollü, güzel içimli bir şarap olduğunu anladı. Fakat Marsala şarabi uzun deniz seyahatlarıne dayanamadığı için ihraç edilemekteydi. John Woodhouse deneyimler yaparak eğer bu yerel şaraba belirli oranda saf alkol katılırsa bu şarabın ihraç edilebileceğini ve o zaman çok revaçta ihraç şarapları olan [[Porto]] ve [[Madeira]] şarapları ile rekabet edeceğini buldu. John Woodhouse Marsala şaraplarını İngiliz donanması ve İngiltere'de büyük bir promosyonla satmaya başladı ve Marsala yeniden bir refah dönemine girdi. Woodhouse kendi fonlarını kullanarak Marsala'da bazı büyük imar yatırımları yaptı, Bunların başında Marsala da 1575de yıkılmis olan eski büyük limanın güneydoğusunda yeni Margetilo Limanı kurulması gelmekteydi.

▲Marsal için 19. yüzyılda en önemli olay İtalya birliğini sağlamak için 11 Mayıs 1860da [[Giuseppe Garibaldi]]'nin kurduğu "Binler" ordusunun Sicilya'nın Burbon Hanedanınin idaresinden alınıp İtalya Krallığı'na bağlanmasını sağlamak için Marsala çıkması gelmektedir.

▲II. Dünya Savaşı'nda 11 Mayıs 1943de Marsala Büyük Britanya Hava Kuvvetleri tarafından çok büyük hava bombardımanı hücumuna uğradı. Şehrin limanı ve barok binalarla dolu olan tarihi merkezi çok büyük maddi hasara uğrayıp nerede ise yerle bir oldu. Bu hücum şehrin sivil halkı arasında da büyük sayıda ölümler olmasıyla sonuçlandı.