Çeçence: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k Taslak şablonu kaldırıldı |
düzeltme AWB ile |
||
79. satır:
}}
'''Çeçence''' (Çeçence: Нохчийн мотт / ''Noxc̦iyn mott'', Çeçen dili), çoğunluğu [[Çeçenya]]’da ve başka ülkelerde yaşayan [[Çeçenler]]in konuştuğu lisândır. Yaklaşık olarak 1.300.000 kişi tarafından konuşulduğu tahmin edilmektedir.
== Sınıflandırma ==
Çeçence [[Kafkas dilleri]]nden biridir. Dilbilimsel açıdan [[İnguşça]] ve [[Batsça]] ile birlikte [[Nah dilleri]] öbeğine girer. Bu elsineden Çeçence ve [[İnguşça]] yazılı dildir ve [[Kuzeydoğu Kafkas dilleri]] içinde yer alırlar.
== Coğrafî dağılım ==
Ekim 2002 yılı Rus verilerine göre 1.330.000 kişi Çeçence konuşmaktadır. Ethnologue [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=che] tahminlerine göre bu sayı 995.000’dir. [[Rusya]] dışında Çeçence konuşan nüfus ağırlıklı olarak [[Ortadoğu]] ülkelerine yayılmıştır. Bu ülkelerin başında [[Ürdün]] gelir. [[Türkiye]]’de de Çeçence konuşan bir nüfus vardır, ancak kesin sayısı bilinmemektedir.
== Resmî statüsü ==
Çeçence, [[Rusça]] ile birlikte [[Çeçenya]]’nın iki resmî dilinden biridir.
== Diyalektleri ==
97. satır:
* Kist
* Ċ̦eberloy
* Akkin (Auh)
== Alfabeler ==
104. satır:
Kiril, Latin ve Gürcü harflerine dayanan Uslar alfabesi, daha çok akademik çevrelerce kullanıldı. Bu alfabe 1911 yılında yeniden düzenlendi, ancak Çeçenler arasında yaygınlık kazanmadı.
1925’te [[Latin alfabesi]]nden uyarlanan bir alfabe geliştirildi. 1934’te [[İnguşça]]’nın yazımı içinde ortak hale getirildi. Ancak 1938 yılında kaldırıldı.
153. satır:
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ž ž
|}
1938-1992 arasında Çeçence’nin yazımında kullanılan [[Kiril alfabesi]].
Satır 262 ⟶ 261:
|}
1992 yılında Latin kökenli Çeçen alfabesi geliştirildi. Rusya’dan ayrılma yanlısı hükümetin yenilgiye uğramasından sonra yeniden Kiril alfabesine dönüldü.
{| style="font-family:Arial Unicode MS; font-size:1.4em; border-color:#000000; border-width:1px; border-style:solid; border-collapse:collapse; background-color:#F8F8EF"
Satır 318 ⟶ 316:
{| class="wikitable"
|
* '''айгӀар''' < Türk. ''aygır''
* '''ахча''' < Türk. ''akçe''
* '''бел''' < Türk. ''bel [küreği]''
* '''боз''' < Türk. ''bez''
* '''бусалба''' < Türk. ''müslüman''
* '''зайт''' < Türk. ''zeytin''
* '''кема''' < Türk. ''gemi''
* '''къолам''' < Türk. ''kalem''
|
* '''ламаз''' < Türk. ''namaz''
* '''нар''' < Türk. ''nar''
* '''пайда''' < Türk. ''fayda''
* '''пошмакх''' < Türk. ''başmak''
* '''гӀум''' < Türk. ''kum''
* '''хорбаз''' < Türk. ''karpuz''
* '''хьайба ''' < Türk. ''ayva''
* '''эскар''' < Türk. ''asker''
|}
Satır 341 ⟶ 339:
{{Rusya dilleri}}
[[Kategori:Kafkas dilleri]]
[[Kategori:Doğal diller]]
| |||