İtikadî mezhep: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
düzeltme AWB ile
2. satır:
 
=== İ'tikadî inanç mezhepleri ===
[[İslam'da kader|Kader]], [[insan]]ın kendi [[amel]]lerinin yaratıcısı olup olmadığı ve buna bağlı olarak sorumlu tutulup tutulamayacağı, [[Allah'ın 99 adı|Allah'ın sıfatları]]nın kendisinin aynısı mı, yoksa ondan farklı mı olduğu, [[Kur'an-ı Kerîm]]’in yaratılmış olup olmadığı gibi bu ve benzeri sorulara cevap arama çabalarının sonucu olarak ortaya çıkmış [[din felsefesi]]yle ilgili mezheplerdir. [[İslâm Peygamberi]] [[Muhammed]]’in zamanından sonraki dönemlerde [[teoloji]]k tartışmalar ilerlemiş, [[İslâm]]î uygulama ve anlayış geliştirmede [[Kur'an]] ve [[Peygamber Muhammed]]’in [[Sünnet (din)|sünnet]]i dışında [[kıyas]] ve [[içtihad]] gibi yöntemlerle problemler çözülmeye çalışılmıştır. [[İslâm]] toplumunda daha önceleri bir [[inanç]] konusu olarak ele alınıp tartışılmamış olan [[kader]] konusu, [[Hicrî]] birinci yüzyılın son çeyreğinde tartışılmaya başlanmıştır. Bu tartışma ve fikri genişlemenin yanında siyâsî sorunların [[i'tikad]]î yansımaları i'tikadî mezheplerinin doğumunda önemli rol oynamıştır. Örnek olarak ''[[büyük günah işleyenin durumu]]'' hususu verilebilir. Ortaya çıkan [[siyâsî mezhepler]] farklı [[i'tikad]]î temellere dayanmış, [[Ehl-i Sünnet]] içinde de çeşitli [[i'tikad]] [[islam mezhepleri|mezhepler]]i meydana gelmiştir.
 
==== Şîʿa-i Ulâ<ref name="Harimi">[[Tahir Harimî Balcıoğlu|Balcıoğlu, Tahir Harimî]], ''Türk Tarihi’nde Mezhep Cereyanları,'' Hilmi Ziyâ Neşriyâtı, Ahmet Sait Tab’ı, 1940.</ref> – Ehl-i Sünnet'ten oldukları kabul edilen i'tikadî mezhepler ====
17. satır:
{{ana|Cehmiyye|Kaderiyye|Mu'tezile|Müşebbihe|Mücessime}}
* [[Mu'tezile]]; ([[İran]], [[Irak]], [[Yemen]]...) mezhebi [[Ehl-i sünnet vel cemaat]] dışında mütalaa edilegelmiş olup bir siyasi mezhep sayılan [[Şiâ]]'nın i'tikadî çizgisine yakın olan, [[akıl]]cı bir i'tikadî mezhepdir.
 
* [[Cehmiyye]]; [[İmâm-ı Â’zam Ebû Hanîfe]] tarafından [[kâfir]] olarak nitelendirilen "[[Cehm bin Safvan]]" isimli bir adamın kurduğu bir [[fırka]]dır. [[Allah]] hakkında söylenen ''"[[Allah]] her yerdedir."'' sözünü ilk olarak O başlatmıştır. O halde bu söz ne [[İmâm-ı Â’zam Ebû Hanîfe]]'nin ne [[İmam Şafiî]]'nin ne de diğer imamların söyledikleri bir söz değildir. Dolayısıyla, ''"Allah her yerde hazır ve nazırdır",'' sözü de [[Cehm bin Safvan]]'ın başlattığı bu söze dayanmaktadır.
 
* [[Müşebbihe]] ''([[Anthropotheism]])'' ve [[Mücessime]] ''([[Enkarnasyon]])''; [[Allah]]'ı yarattıklarına benzeten veya [[cisim]] olarak [[tasvir]] edenlerdir. [[Gulat-ı Şiâ]] [[fırka]]larının bir kısmında da bu inanç mevcuttur. Geçmişlerde kimileri Allah'ın tüysüz bir genç şeklinde bir varlık olduğunu, kimileri O'nun kılları ak ve siyah karışımında olan yaşlı bir adam şeklinde bir varlık olduğunu kimileri de [[ışık]] saçan bir [[Nur (ışık)|nur]] olduğunu öne sürmüşlerdir ki bunlar [[İslâm]] dairesinde addedilmezler.
{{ayrıca bakınız|Antropomorfizm}}