Murâbıtlar: Revizyonlar arasındaki fark

|bayrak_ardıl5 =

|bayrak_türü =

|sembol_türü =

|latd = |latm = |latNS = |longd = |longm = |longEW =

|vekil_unvanı =

|meclis_türü2 =

'''Murabıtlar''' ([[Arapça]]: '''المرابطون''' al-Murābiṭūn), bugünkü [[İspanya]] ve [[Fas]] topraklarında, [[Orta Çağ]] sırasında önemli bir siyasi güç olmuş olan [[Berberiler | Berberî]] hanedanı ve devleti.

Hanedan adını, din alimi Abdullah bin Yâsîn’in [[Sénégal Nehri | Senegal]] nehri üzerindeki bir adada inşa ettirdiği hem sınır kalesi hem de dini eğitim verilen "ribât"tan almıştır.

Kuzey Afrika, 11. yüzyılın ortalarında Zenâte ya da Zenâta adında [[Berberiler | Berberî]] kökenli etnik gruplar tarafından birbirinden bağımsız emirlikler tarafından yönetilmekteydi. Bunlardan Cüdâle’nin (Gudala) reisi Yahya bin İbrahim 1036 yılında gerçekleştirdiği [[hac]] dönüşünde [[Malikilik | Mâlikî]] [[Fâkih | fakih]]i Ebû İmrân el-Fâsî ile görüşerek Bölgede İslam'ın zayıf kaldığı kabilelerde dini faaliyetlerin arttırılması konusunda onun desteğini aldı. Bu amaçla din alimi olan Abdullah b. Yâsîn el-Cezûlî’yi görevlendirildi. Cüdâle ve ardından Lemtûne (Lamtuna) kabilelerinin topraklarına giden Abdullah b. Yâsîn, gerçekleştirdiği [[tebliğ]] faaliyetlerinden olumlu bir sonuç alamayınca Lemtûne kabilesi liderlerinden Yahyâ bin Ömer’le ve bazı talebeleriyle birlikte [[Sénégal Nehri | Senegal]] nehri üzerindeki bir adaya ribât yaptırarak buradan tebliğ ve [[cihad]] faaliyetlerini sürdürdü. gerçekleştirilen mücadele neticesinde 1043 yılında Cüdâle ve Lemtûne başta olmak üzere Sanhâce’ye (Sanhaja) mensup kabileler itaat altına alındı. Abdullah bin Yâsîn [[din]]i yetkileri elinde tutmakla birlikte ordunun kumandasını Cüdâle’nin reisi Yahyâ bin İbrahim’i, o ölünce de Yahyâ bin Ömer’i getirdi. 1053 yılında önemli bir ticaret merkezi olan Sicilmâse (Sijilmasa) ele geçirildi. Yahyâ bin Ömer’in 1055' de ölümünden sonra yerine kardeşi Ebû Bekir getirildi. Ebû Bekir kuzeye yönelerek Sûs bölgesinin merkezi Taroudant’ı 1056 yılında ele geçirdi. Abdullah bin Yâsîn’e bağlı kuvvetler de Ağmât’ı (Aghmat) ele geçirdikten sonra burasını başkent yaparak Murabıtlar devletini kurdular.

Murabıtlar, Gane Krallığı topraklarına girerek Evdeguşt şehrini ele geçirdiler. Abdullah bin Yâsîn' in 1059 yılında ölümünden sonra Ebû Bekir bin Ömer önce [[Bergavata]]'yı ele geçirdi. 1061 yılında çıkan iç karışıklığı çözmek amacıyla Fas bölgesinin yönetimini amcasının oğlu Yûsuf bin Tâşfîn’e bırakarak Sahra bölgesine gitti. 1062' de [[Marakeş]] şehrinin inşasını başlatan Ebû Bekir, 1068 yılına kadar Rif-Tanca arasında kalan bölgeyi tamamen kontrol altına aldı. Daha sonra güneye yönelerek Gāne Devleti’ne bağlı birçok şehri ele geçirdi. 1073 yılında Marakeş yakınlarında Yûsuf bin Tâşfîn' in kalabalık ordusu karşısında tahtını Yûsuf’a devrettiğini açıklayarak ordusunun başında Sahra’ya döndü. [[Sudan (bölge) |Sudan]] bölgesine hareketle 1076-77 yıllarında Gāne Devleti’nin başkenti olan Koumbi Saleh şehrini ele geçirdi. İslâmiyet’i kabul eden kralı makamında bıraktıktan sonra ordusuyla Batı Sudan’ı ve bölgedeki altın madenlerini ele geçirdi. Bölge halkının büyük bir kısmı İslamiyet’i bu dönemde kabul etti<ref name= "murabıtlar">[http://www.islamansiklopedisi.info/dia/ayrmetin.php?idno=310152 "MURÂBITLAR" İslam Ansiklopedisi, cilt: 31, sayfa: 152-155, Yıl: 2006]</ref>.

Bu esnada [[Yusuf bin Taşfin]]' de 1078 yılında önemli bir sahil şehri [[Tanca]]’ yı ele geçirdi. Daha sonra sırasıyla Vücde, [[Tilimsan]] ve [[Vahran, Cezayir|Vehrân]]' dan sonra 1080 yılında [[Cezayir (şehir) | Cezayir]] şehrini ele geçirdi.

En parlak döneminde [[Tunus]]’tan [[Atlas Okyanusu]]’na, [[Nijer Nehri]]nden İspanya’da [[Ebro]] nehrine kadar olan topraklara hakim olan Murabıtlar, [[İber Yarımadası]]' ndaki Hristiyan krallıkların saldırıları, Kuzey Afrika'daki kabile isyanları ve [[Muvahhidler]]' le olan mücadele sonrasında önemli oranda güç kaybetmeye başladılar. Ali bin Yusuf’un son yıllarında Kuzey Afrika ve Endülüs'teki şehirlerin büyük bir kısmı Muvahhidler’in eline geçti. 1144 yılında meydana gelen savaşta Murabıtlar ağır bir yenilgi alan Taşfin bin Ali [[Vahran, Cezayir]]' daki kalesine çekildi. 1145 yılında Taşfin bin Ali' nin ölümü üzerine Marakeş’te küçük yaştaki oğlu İbrahim hükümdar ilan edildi. Ancak İbrahim' in hükümdarlığını amcası İshak bin Ali'nin tanımaması üzerine Marakeş’te iç savaş başladı. Murabıtlar arasındaki iç savaştan faydalanan Muvahhidler, 1147 yılında Marakeş’i ele geçirdikten sonra İshak bin Ali ve İbrahim bin Taşfin’i öldürerek Murabıtlar Devletini ortadan kaldırdılar.