|
| resim = Mustafa3.jpg
| resim_boyutu =
| altyazı = Sultan III. Mustafa Han
| veraset = [[Osmanlı padişahları listesi|26. Osmanlı Padişahı]]
| hüküm_süresi = 31 Ekim 1757 – 21 Ocak 1774
| önce_gelen = [[III. Osman]]
| sonra_gelen = [[I. Abdülhamid]]
| eşi = [[Avn'ül-Hayat Sultan]]<br/>[[Mihrişah Valide Sultan]]<br/>[[Rif'at Sultan]]
| çocukları = [[III. Selim]]<br/>Şehzade Mehmed
| tam ismi =
| hanedan = [[Osmanlı Hanedanı]]
| annesi = [[Emine Mihrişah Sultan|Emine Mîhr-i-Şâh Sultan]]
| doğum_tarihi = 28 Ocak 1717
| doğum_yeri = [[Edirneİstanbul]]
| ölüm_tarihi = {{ölüm tarihi ve yaşı|1774|1|21|1717|1|28}}
| ölüm_yeri = [[İstanbul]]
| defin_tarihi = 22 Ocak 1774
| defin_yeri = [[III. Mustafa Türbesi]], [[Laleli]]
| meslek =
| imza = Tughra of Mustafa III.JPG
| dini = [[Sünni İslam]]
}}
'''III. Mustafa''' ([[Divan Edebiyatı]]'ndaki adıyla '''Cihangir'''; 28 Ocak 1717 – 21 Ocak 1774), 26. [[Osmanlı padişahı]] ve 105. [[İslam halifesi]].
== Saltanatı ==
[[Dosya:Sultan Mustafa III.jpg|200px|thumb|left|III. Mustafa (Levni)]]
[[Dosya:Sultan Mustafa III.jpg|200px|thumb|left|III. Mustafa (Levni)]][[Laleli Camii]]'nin bânisi olan III. Mustafa, Ekim 1756 yılında III. Osman’ın vefatı üzerine Osmanlı tahtına oturmuş ve 1769 tarihinden itibaren de Gâzi ünvanını kullanmıştır. Müneccimlik ve ilm-i nücûma aşırı bir ilgisi olduğu söylenmektedir. Şâir, hattât ve âlim bir padişah olan III. Mustafa, sadrazamı [[Koca Mehmed Ragıp Paşa|Koca Râgıb Paşa]] olması hasebiyle, saltanatının ilk on yılını huzur içinde devam ettirmiştir. Râgıb Paşa, akıllı bir vezirdir ve Padişahın harp ilanı arzularını 6 yıl boyunca dirâyetle reddetmiştir. 1757’de son cülûs bahşişini veren ve daha sonra bu âdeti ortadan kaldıran III. Mustafa, devlet hayatındaki problemleri ıslaha meyilli, malî konularda hassâstır. [[Süveyş Kanalı]]<nowiki/>nı açmayı düşünen devlet adamlarındandır. Kapıkulu Ocaklarını rahatsız etmeden bazı reformlar yapmaya çalışmış; piyadeye dokunmadan topçu ve bahriye subayları yetiştiren [[Mühendishane-i Berr-i Hümâyun|Mühendishâne-i Berrî-i Hümâyûn]] ve [[Mühendishane-i Bahr-i Hümâyun|Mühendishâne-i Bahrî-i Hümâyûn]]’u kurmuştur. 22 Mayıs 1766 yılında büyük İstanbul depremi onun zamanında olmuştur. Avrupa’da iktidar depremleri olurken, Osmanlı Devleti bu depremlerden etkilenmemiştir. Rusların antlaşmalara aykırı olarak Polonya’ya asker sokması, Fransızların teşvik etmesi ve Padişah’ın savaşa meyilli olması, Ekim 1768’de Rusya’ya karşı harp ilan edilmesine sebep olmuştur. Çariçe [[II. Katerina]] komutasındaki Rus orduları, önce Kırım Han’ı Giray Han’ın darbelerine maruz kalmışlar ise de, Osmanlı ordusunun tecrübesiz ve hazırlıksız olması hasebiyle, 1769 son baharında Polonya’nın kapısı olan Hotin’i teslim almışlardır. Karadeniz Osmanlı Gölü olması sebebiyle Fin Körfezinden Akdeniz yoluyla sürpriz bir şekilde Mora’ya Rumlarla birlikte asker çıkaran Ruslar, 1770 Nisan’ında perişan edildiler; ancak Baltık Filosu ile Ege’ye yönelen Rus kuvvetleri Temmuz 1770’de Koyun Adaları açıklarında Osmanlı gemilerine karşı büyük kayıplar vererek çekildi; sonra da Çeşme Limanında Osmanlı gemilerine baskın düzenleyerek çok büyük kayıp verdirdiler. Avrupa’da büyük akisler uyandıran Çeşme Baskınının intikamı Cezayirli Hasan Paşa tarafından alındı. İşte Osmanlı Devleti’nin asırlardır, yani en az 1453 yılından beri dünyada tek süper güç olarak hayatını devam ettirmesi, bundan sonra meydana gelecek olaylarla sona erdi. Çünkü Kont Romanzov komutasındaki Rus kara askerleri Boğdan’ın Kartal (Larga) denilen bir mevkiinde Sadrazam İvaz-zâde Halil Paşa’yı Ağustos 1770 yılında mağlup ediyor ve Bender Rusların eline geçiyordu. Rusya bununla da kalmadı ve Kırım’ın kapısı olan Orkapı’yı kuşattı. Çariçe, Osmanlı Devleti’nden ayrılırsa bağımsız bir devlet olarak kabul edeceğini söyleyerek Kırım’ı ikiye böldü ve Kırım Rus işgaline mecburen boyun eğdi (Temmuz 1771). Artık Osmanlı Devleti dünyanın 1. Devleti olma özelliğini kaybetmişti. 1771 yılı içinde Ruslar Eflak’i yani Romanya’yı işgal ettier. Arkasından Dobruca’dan Bulgaristan’a giren Rusların bu ilerlemeleri, açtığı harp sebebiyle devletin başına büyük felâketlerin gelmesine sebep olduğunu düşünen Padişah’ı zora soktu ve sıkıntılar içinde nüzûl hastalığına tutularak vefât etti (Ocak 1774). Osmanlı Devleti’nin gerileme dönemini başlatan [[Küçük Kaynarca Antlaşması|Kaynarca Andlaşması]], III. Mustafa’nın vefâtından sonra I. Abdülhamid devrinde imzalanacaktı.
Başa geçtikten sonra sadrazam [[Koca Ragıp Paşa]]'yı görevde bıraktı. Malî durumu düzeltmek için sarayın giderlerini azalttı ve yolsuzlukların üzerine gitti ancak başarılı olamadı. Orduda topçu sınıfını düzeltmek için [[Baron de Tott]]'a "Sürat topçuları" adında askerî bir birlik kurdurdu. Rusların 1770'te [[Çeşme]]'de [[Osmanlı donanması]]nı yakmaları üzerine yeni bir donanma hazırlanmasına çalıştı. Bu donanmanın subaylarını yetiştirmek üzere [[1773]] yılında [[Mühendishane-i Bahr-i Hümayun]]'u kurdurdu. [[Laleli Camii]]'ni yaptırdı. Ayrıca depremde yıkılan [[Fatih Camii]]'ni yeniden yaptırdı.
Saltanatının son dönemine [[1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı]] hâkim oldu. III. Mustafa ordusunun zayıflığını bilmekle beraber [[II. Katerina (Rusya)|II. Katerina]] döneminde [[Rusya]]'nın [[Lehistan]]'a yaptığı müdahaleler yüzünden Rusya'ya karşı savaş ilan etti. Savaş sırasında [[Baltık Denizi]]'nden yola çıkan Rus Donanması Çeşme'de Osmanlı donanmasını yaktı. III. Mustafa savaşı bitirmek için girişimlerde bulundu ancak başarılı olamadı. Savaş sürerken öldü. [[Laleli]]'de kendi yaptırdığı [[Laleli Külliyesi]] içindeki [[III. Mustafa Türbesi]]'nde yatmaktadır.
== Ailesi ==
# Avn'ül-Hayat Sultan
# [[Mihrişah Valide Sultan]]
=== Kız Çocukları ===
# [[Hatice Sultan (III. Mustafa'nın kızı)|Hatice Sultan]]
# Şah Sultan
# Fatma Sultan
| 