John Forbes Nash Jr.: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
CosmosAway (mesaj | katkılar)
Güncellenmiş arşiv bağlantıları ve genişletilmiş giriş bölümü.
47. satır:
}}
 
'''John Forbes Nash''' (13 Haziran 1928 – 23 Mayıs 2015), [[oyun kuramı]]nda ve [[diferansiyel geometri]] alanında köklü değişiklikler yapmış; aynı zamanda [[kısmi diferansiyel denklem]] üzerinde de çalışmış [[ABD'li]] [[matematikçi]].
 
1959'da, Nash ruhsal bozukluk belirtilerini açıkça göstermeye başladı ve birkaç yılını [[paranoid şizofreni]] teşhisiyle akıl hastanelerinde geçirdi. 1970'ten sonra, durumu yavaş da olsa daha iyiye gitmeye başladı ve 1980'lerin ortasında akademik kariyerine geri dönme imkanı buldu.
==Biyografisi==
 
Şizofreni ile mücadelesi ve toparlanıp akademik hayatına geri dönüşü, [[Sylvia Nasar]] tarafından yazılan ''Akıl Oyunları'' isimli biyografik romanın yanı sıra Nash'i [[Russell Crowe]]'un canlandırdığı [[Akıl Oyunları (film)|aynı isimli filme]] de konu olmuştur.
 
23 Mayıs 2015'te, eşiyleNash birlikteve Neweşi JerseyAlicia otoyolundaNash, geçirdikleritaksiyle trafikyolculuk kazasındaederken ikisibir deparalı hayatlarınıotoyolda kaybetmişlerdirmeydana gelen [[trafik kazası]]nda hayatını kaybetti.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.bbc.co.ukcom/turkce/haberler/2015/05/150524_john_nash_oldu | title başlık= ''Akıl Oyunları'' filmindeki ünlü matematikçi John Nash trafik kazasında öldü | date tarih= 24 Mayıs 2015 | work yayıncı= BBC Türkçe | accessdate = 24 Mayıs 2015 | arşivurl = http://web.archive.org/web/2015052701264620150905212405/http://www.bbc.co.uk:80com/turkce/haberler/2015/05/150524_john_nash_oldu? | arşivtarihi =5 27 MayısEylül 2015}}</ref>
 
== Biyografisi ==
Lisans ve yüksek lisans eğitimini Carnegie Teknoloji Enstitüsü (günümüzde [[Carnegie Mellon Üniversitesi]])'de ders çalışmadan dereceyle tamamladıktan sonra doktora yapmak için [[Princeton Üniversitesi]]'ne gitti<ref>http://www.haberturk.com/gundem/haber/1082961-23-sayisinin-lanetine-inanan-nash-23unde-oldu</ref>. 21 yaşında hazırladığı doktora tezi, "[[Oyun Teorisi]]", ona uzun yıllar sonra, [[1994]]'te [[Nobel Ekonomi Ödülü]]nü kazandırdı. Genç deha, [[John von Neumann]]'ın icadı olan oyun teorisindeki sorunları çözüp kullanılır hale getirdi. 30 yaşına kadar parlak fikirleri ve göze çarpan kişiliği sayesinde hızla yükselip matematik camiasının önde gelen isimlerinden biri oldu. [[Massachusetts Teknoloji Enstitüsü|MIT]]'de profesörlük yapmaya başladığında karısı Alicia Larde ile tanıştı. Larde o zamanlar daha bir fizik öğrencisiydi. Nash'in [[şizofreni]] sorunları başlamadan kısa süre önce çiftin bir oğlu oldu. John Nash aynı zamanda soğuk savaş döneminde ordu adına şifre çözücü olarak çalışmıştır.
 
Satır 58 ⟶ 63:
 
Nash, 1945 ve 1996 yılları arasında 23 bilimsel çalışma yayınladı, ayrıca “Essays on Game Theory” (1996) ve “The Essential John Nash” isimli kitapları yazdı. Aynı zamanda “Hex” ve “So Long Sucker” adlı 2 popüler oyunun yaratıcıları arasındadır. Princeton’da matematik üzerine çalışmalar yapmaktaydı.
 
Yaşantısı, [[Akıl Oyunları (film)|Akıl Oyunları]] adlı filme konu olmuştur.
 
Nash 23 sayısıyla takıntılıydı. Nash, toplam 23 bilimsel makale yayınlamıştı.
Satır 65 ⟶ 68:
Nash, [[21 Ağustos]] [[2009]]'da kalp krizi geçirdi. Dört gün hastanede yattıktan sonra kendine geldi ve eve döndü. Doktoru ölümü ucuz atlattığını ve sağlığının tehdit altında olduğunu söyledi. Nash düzenli ilaç kullandı.
 
== Ayrıca bakınız ==
23 Mayıs 2015'te eşiyle birlikte New Jersey otoyolunda geçirdikleri trafik kazasında ikisi de hayatlarını kaybetmişlerdir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2015/05/150524_john_nash_oldu | title = 'Akıl Oyunları' filmindeki ünlü matematikçi John Nash trafik kazasında öldü | date = 24 Mayıs 2015 | work = BBC Türkçe | accessdate = 24 Mayıs 2015 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150527012646/http://www.bbc.co.uk:80/turkce/haberler/2015/05/150524_john_nash_oldu? | arşivtarihi = 27 Mayıs 2015}}</ref>
 
==Ayrıca bakınız==
* [[Nobel Ekonomi Ödülü sahipleri listesi]]
* ''[[Akıl Oyunları (film)]]|''Akıl Oyunları'' (film)]]
 
== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}
 
== Dış bağlantılar ==
{{Commons kategori}}
{{Wikiquote}}
{{Commons category|John Forbes Nash}}
* [http://nobelprize.org/nobel_prizes/economics/laureates/1994/nash-autobio.html Autobiography] Nobel Ödülü websitesi
* [http://www.math.princeton.edu/jfnj/ Nash's home page at Princeton]