Kâğıt: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Gerekçe: Kağıt ana kullanımı ile alakasız
EmrahÖ (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
1. satır:
{{Diğer anlamı|Kâğıt (anlam ayrımı)}}
[[Dosya:Stack of Copy Paper.jpg|thumb|250px|KağıtKâğıt]] {{commons category|Paper}}
'''Kâğıt''', çoğunlukla [[yazı|yazma]] işlemlerinde kullanılan, üzerine [[baskı]] ya da [[çizim]] yapılabilen veya [[ambalaj]] amacıyla kullanılan ince malzemedir. Genellikle nemli [[ağaç]] [[lif]]leri veya [[ot]]ların bezlerinden elde edilen [[selüloz]] hamurunun preslenmesinin ardından esnek levhalar içinde kurutulması sonucunda elde edilir.
 
KağıtKâğıt çok fazla kullanım alanına sahip olan, çok yönlü bir malzemedir. En çok üzerine yazı yazılması veya baskı amacıyla kullanımı yaygın olsa da, endüstriyel ve inşaat sektöründe gerçekleştirilen işlemlerde, pek çok alanda temizlik ve paketleme malzemesi olarak, hatta özellikle bazı Asya kültürlerinde yiyecek katkı maddesi olarak kullanım bulmuştur. Kâğıt özellikle yazı amacıyla kullanıldığından dolayı, belge ve doküman anlamında da kullanılır. Ayrıca borsada işlem gören tahvil veya hisse senedi gibi mali değeri olan malzeme de kâğıt olarak adlandırılır. Bunların yanı sıra kâğıt kelimesi, kağıtkâğıt parayı tanımlamak için de kullanılır.<ref name="tedeka">{{Web kaynağı | başlık = Güncel Türkçe Sözlük kâğıt -dı | url = http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&kelime=K%C3%82%C4%9EIT | yayıncı = tdk | erişimtarihi = 17 Eylül 2013 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160214151225/http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&kelime=K%C3%82%C4%9EIT | arşivtarihi = 14 Şubat 2016}}</ref> Farsça kökenli olan kelime, Türkiye Türkçesi Ağızlarında çeşitli şekillerde telaffuz edilir. Örneğin; Rize ilinde k'aad, Ordu İli ve Yöresinde kaat, Güney-Batı Anadolu grubunda kayıt gibi.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nde Söz Arama | url = http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_ttas&view=ttas&kategori1=derlay&kelime1=k%C3%A2%C4%9F%C4%B1t | yayıncı = tdk.gov.tr | erişimtarihi = 17 Eylül 2013 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150416051945/http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_ttas&view=ttas&kategori1=derlay&kelime1=k%C3%A2%C4%9F%C4%B1t | arşivtarihi = 16 Nisan 2015}}</ref>
 
KağıtKâğıt ve kağıtkâğıt hamurunun yapım sürecinde; kağıdın arkeolojik olarak ilk defa parçaları [[Çin]]'de bulunmuş ve bu parçaların MÖ 2'nci yüzyıla ait olduğu tespit edilmiştir. Bu dönemde Çin [[Han hanedanlığı]]nda bulunan mahkemelerde görevli [[Cai Lun]] ([[Eski Mısır]]'da kullanılan [[papirüs]]'ten farklı olarak) kağıtkâğıt ve kağıtkâğıt yapımının mucidi sayılır.<ref name="Tsien1985">{{harvnb|Tsien|1985|p=38}}</ref>
 
2009 yılı verileri doğrultusunda, dünyadaki kağıtkâğıt ve karton üretimi yaklaşık olarak 370,7 milyon ton civarındadır. Günümüzde [[Selüloz ve kağıtkâğıt sanayi|modern kağıtkâğıt hamuru ve kağıtkâğıt endüstrisinde]] küresel olarak Çin ve hemen ardından ABD en büyük üreticilerdir. Çin dünya kağıtkâğıt ve karton üretiminin %24'ünü yapmaktadır. Türkiye ise yıllık 2,5 milyon ton kağıtkâğıt ve karton üretimiyle 25. sırada bulunmaktadır.<ref name="sektor raporu">{{Web kaynağı | başlık = Kâğıt-Karton Sektör Raporu | url = http://www.turkishpaper.org/Eklenti/19,kagitkarton.pdf?0&_tag1=02F08980ECAAE90CA649F16548FD9E581F31A38B&crefer=E00A5E2E4F56D4FD7C4309E37686B82E2D191945BBE51DD3CD09E3FB5B609A05 | yayıncı = turkishpaper | erişimtarihi = 17 Eylül 2013 | ay = Ağustos | yıl = 2011 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20141205095024/http://www.turkishpaper.org/Eklenti/19,kagitkarton.pdf?0&_tag1=02F08980ECAAE90CA649F16548FD9E581F31A38B&crefer=E00A5E2E4F56D4FD7C4309E37686B82E2D191945BBE51DD3CD09E3FB5B609A05 | arşivtarihi = 5 Aralık 2014}}</ref><ref name="sektorarastirmasi">{{Web kaynağı | soyadı = Usta | ad = Hilal | başlık = Kâğıt Sektörü Profil Araştırması | url = http://www.ito.org.tr/Dokuman/Sektor/1-47.pdf | yayıncı = ito.org.tr | erişimtarihi = 17 Eylül 2013 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20140630014439/http://www.ito.org.tr:80/Dokuman/Sektor/1-47.pdf | arşivtarihi = 30 Haziran 2014}}</ref>
 
== Tarihçe ==
[[Dosya:Chinese hemp paper western han.jpg|thumb|Çin'de MÖ 100 yıllarına ait [[Kenevir]]'den üretilmiş hediye sarmak amacıyla kullanılan kağıtkâğıt parçaları.]]
{{Ana|Kağıdın tarihi}}
[[Çin]]'de MÖ 2. yüzyıla ait, bugünkü modern kağıdın temsilcisi olarak sayılabilen eski arkeolojik parçalar bulunmuştur. Kağıdın yapım süreci, Çin'li [[Cai Lun]]'a atfedilir.<ref name="Tsien1985" /> Kağıda etkili bir alternatif ise [[İpek]]'tir ve [[Altınçağ]]da Çin büyük miktarda İpek ihracatı yapan ülke konumundaydı.
 
13. yüzyıl [[Orta Çağ]]'da kâğıt Çin'den [[Orta Doğu]] ve [[Avrupa]]'ya yayıldı ve burada ilk suyla çalışan kağıtkâğıt fabrikaları inşa edildi.<ref name="Burns 1996, 417f.">{{harvnb|Burns|1996|pp=417f.}}</ref> 19. yüzyılda sanayi üretimine geçilmesiyle birlikte maliyet düştü. Kâğıt önemli oranda kitlesel bilgi alışverişine katkılarda bulundu. 1844 yılında, Kanadalı mucit [[Charles Fenerty]] ve Alman FG Keller bağımsız ağaç liflerinin hamurlaştırılması sürecini geliştirdi.<ref>[http://www.charlesfenerty.ca/book.html Burger, Peter]. ''Charles Fenerty and his Paper Invention''. Toronto: Peter Burger, 2007. ISBN 978-0-9783318-1-8 pp.25-30</ref>
 
== Etimoloji ==
{{Further|Papirus}}
Türkçe "kağıtkâğıt" kelimesi Farsça kökenli olmasına rağmen,<ref name="tedeka" /> etimolojik olarak ingilizce "Paper" kelimesi, Latince ''"Papirüs"'' den türetilmiştir. Papirüs ise bir bitki ve [[Yunanca]] adı [[Cyperus papyrus]] olan πάπυρος ( papuros )'tan gelir.<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3Dpa%2Fpuros πάπυρος], Henry George Liddell, Robert Scott, ''A Greek-English Lexicon'', Perseus</ref><ref>Oxford Dictionaries'ta [http://oxforddictionaries.com/definition/papyrus#DWS-m-en_gb-msdict-00002%E2%80%93049928 papyrus]</ref> Papirüs, Orta Doğu ve Avrupa'ya kağıdın gelmesinden önce, yazmak için eski Mısır ve diğer Akdeniz kültürlerinde kullanılan Cyperus papyrus bitkisinin liflerinden üretilen kalın ve kağıtkâğıt benzeri bir malzemedir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://dictionary.reference.com/browse/Papyrus | başlık = Papyrus definition | çalışma = Dictionary.com | erişimtarihi = 2008-11-20 | soyadı = | ad = | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160205131507/http://dictionary.reference.com/browse/papyrus | arşivtarihi = 5 Şubat 2016}}</ref> KağıtKâğıt etimolojik olarak papirüsten türetilmesine rağmen, ikisinin üretimi birbirinden çok farklıdır ve günümüz modern kâğıdının gelişimi ile papirüsün gelişimi birbirinden ayrıdır.<ref name="Tsien1985" />
 
== Kâğıdın yapımı ==
{{Ana|KağıtKâğıt yapımı}}
Kabukları soyulduktan sonra suyun içerisinde çeşitli kimyasallar ile birlikte seyreltilen ağaç, birbirine geçmiş halde olan hamurlaştırılmış bitki lifleri (fiberler) haline getirilir. Artık hamur haline gelmiş hammadde, ağacın lignin denilen ve lifleri bir arada tutan maddeden arınmıştır. Buradan bir karıştırıcıya gönderilen hamura, kalitesine uygun olarak çin kireci benzeri beyazlaştırıcı malzemeler veya renklendirme için çeşitli kimyasallar, suya dayanıklı olması isteniliyorsa bunun için çeşitli maddeler katılarak karıştırılır ve lifler pürüzsüz hamur haline getirilmiş olur. Bu aşamalar açma, temizleme, dövme, parçalama,öğütme ve katkı maddeleri ilavesi adını alır.
 
Hamurun sudan arındırılması işlemleri ise tel örgü şeklinde yürüyen bir bandın üzerinde yapılır. İşlemin hızlandırılması için presleme ve kurutma işlemleri de bu aşamada gerçekleşir. Silindirlere giren hamur sürekli sıkıştırıldıkça düzleşir ve sudan daha fazla arınır. Biraz daha kurutma işleminin ardından, kâğıt halini alan pürüzlerinin giderilmesi işleminden geçer. Elde edilen kâğıt istenilen boyutlarda kesme işlemi aşamasına gelmiştir.<ref name="sektor raporu" /><ref name="sektorarastirmasi" /><ref>{{Web kaynağı | soyadı = Özpolat | ad = Duygu | başlık = KağıtKâğıt nasıl yapılır? | url = http://biltek.tubitak.gov.tr/merak_ettikleriniz/index.php?kategori_id=5&soru_id=473 | yayıncı = tubitak | erişimtarihi = 17 Eylül 2013 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20140302122630/http://biltek.tubitak.gov.tr:80/merak_ettikleriniz/index.php?kategori_id=5&soru_id=473 | arşivtarihi = 2 Mart 2014}}</ref>
 
== Kullanım alanları ==
46. satır:
* [http://www.sksv.org/tr/ Türkiye Selüloz ve Kâğıt Sanayii Vakfı]
* [http://www.selulozis.org.tr/ Türkiye Selüloz Kâğıt ve Mamülleri İşçileri Sendikası]
* [http://www.tappi.org/ TAPPI] Selüloz ve KağıtKâğıt Sanayi Teknik Derneği
 
[[Kategori:Kağıt| ]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Kâğıt" sayfasından alınmıştır