Pandantif (mimarlık): Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
YBot (mesaj | katkılar)
Arşiv bağlantısı eklendi
düzeltme AWB ile
1. satır:
[[Dosya:Pendentive and Dome.png|thumb|right|Pandantifler sarı renkli gösterilmiştir.]]
 
'''Pandantif''', yapı mimarisinde kullanılan özel bir inşaat tekniği olup kare şekilli bir oda boşluğu üzerine bâzı daire şekilli bir [[kubbe]] veya bâzı dikdörtgen şekilli bir oda boşluğu üzerine [[elips]] şekilli bir kubbe inşa etmek için kullanılır.<ref>[http://www.encyclopedia.com/topic/pendentive.aspx#1E1-pendenti The Columbia Encyclopedia, sixth edition] {{ing}}</ref>
 
Pandantifler kesilmiş olan bir küresel şeklin bir üçgensel kısmından olmakta, alt taraflarında sanki tek bir isnat noktasına inmekte, üstü ise kubbenin dairesel veya eliptik bazının yerleştirilmesi için genişlemekte ve dörtte bir bir daire parçası veya elips parçası şeklinde olmaktadır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.britannica.com/EBchecked/topic/449698/pendentive | başlık = pendentive (architectüre) - Britannica Online Encyclopedia | yayımcı = Britannica.com | tarih = | erişimtarihi = 2012-08-15 | dil = İngilizce | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150508185438/http://www.britannica.com:80/EBchecked/topic/449698/pendentive | arşivtarihi = 8 Mayıs 2015}}</ref> Genelikle tuğladan veya taştan yapılan pandantifler kubbenin ağırlığını taşımakta ve bu ağırlığı dört kenara konsantre ederek bu kenarlarda bulunan mimarı payeler tarafından bu ağırlığın taşınmasını sağlamaktadırlar.
 
== Tarihçe ==
 
Pandantifler ilk defa Antik Roma binalarında 2. ve 3. yüzyıllarda deneysel olarak kullanılmaya başlamışlardır. <ref>Rasch (1985_)...say=129</ref> Pandantiflerin uygulanması 6. yüzyılda [[Bizans İmparatorluğu]] döneminde [[Doğu Hristiyanlığı|Doğu Hristiyan]] sonradan [[Doğu Ortodoks Kilisesi]] patriklik ana tapınağı olan [[Ayasofya]]'da zirvesine erişmiştir. Ayasofya'nın pandantifler kullanılarak yapılan kubbesinin çapı o zaman dünyasının en büyüğü olup yüzyıllarca hiçbir Dünya binası tarafından erişilememiştir.<ref>Heinle ve Schlaich 1996,.. say.32</ref> Bu kubbe ile boy ölçüşen [[Floransa Katedrali]] kubbesi yapımında pandantifli kubbeler kullanılmamıştır. 1574'de bitirilen [[Selimiye Camii]] kubbesi ise sekiz sütuna dayanan bir kasnak üzerine oturtulmuş ve kasnak da fil ayaklarına 6 metre genişliğinde kemerlerle bağlanmıştır.
 
Pandantifler ve bunlara dayalı kubbeler, Doğu Ortodoks kiliseleri kubbelerinden ve Batı Avrupa'da [[Rönesans]] ve [[barok]] mimarî stilli kilise binalarında çok kullanılmıştır. Bu kilise binalarının çoğunda pandantiflerin sağladığı baz üzerine hemen kubbe bazı oturtulmamış, pandantiflerin üstü ile kubbenin bazı altında dikey duvarları ve pencereleri olan "tholobate" veya "tambour" adı verilen değişik bir inşaat elemanı kullanılmıştır.
28. satır:
== Dış kaynaklar==
{{Commons|Pandentifler}}
* Heinle, Erwin ve Schlaich, Jorg (1996) ''Kuppeln aller Zeiten, aller Kültüren'', Stuttgart, ISBN: 3-421-03062-6 {{de}}
* Rasch, Jürgen (1985) "Die Kuppel in der romischen Architektur. Entwicklung, Formgebung, Konstruktion" ''Architectura'' (1985, C. 15, say. 117–139}) {{de}}
 
 
 
{{mimari-taslak}}