Çayönü: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
düzeltme AWB ile
37. satır:
| bgcolor="#f9f9f9" style="padding: 0px" align=center colspan=2 | <span style="font-size: 91%"></span>
|}
 
</div>
'''Çayönü Höyük''' ya da '''Çayönü Tepesi'''<ref name="1,9"/> [[Diyarbakır]] il merkezinin kuzeybatısında, [[Ergani]] İlçesi'nin 7&nbsp;km. güneybatısında yer alan bir [[höyük]]tür. Höyük, 4,5 metre yükseklikte 160 x 350 metre boyutlarında yayvan, geniş bir tepe üzerindedir. Güneyinden Boğazçay Deresi geçmektedir.
 
44. satır:
Çayönü, 1963 yılında [[İstanbul Üniversitesi]] ve Chicago Üniversitesi'nce yürütülen “Güneydoğu Anadolu Tarihöhcesi Araştırmaları" Karma Projesi (Prehistoric Research in Southeastern Anatolia) yüzey araştırmaları sırasında tespit edilmiştir. Projenin amacı "Güneydoğu Anadolu'da, besin üreticisi tarımcı köy topluluğu yaşayış biçiminin ilk kez ortaya çıkışı ve gelişerek etkinleşmesi ile ilgili belgelerin toplanarak yorumlanması" olarak ifade edilmektedir.<ref>Halet Çambel, Robert J. Braidwood, [http://oi.uchicago.edu/sites/oi.uchicago.edu/files/uploads/shared/docs/prehistoric_research.pdf ''Güneydoğu Anadolu Tarihöncesi Araştırmaları - I] (1980)</ref> Yüzey buluntuları doğu – batı yönünde 250 – 300 metre, dereden kuzeye doğru 150 metrelik bir alanda görülür. Yerleşme alanının ise daha dar, 30 dönüm kadar olduğu düşünülmekteydi.<ref name="1,2">H. Çambel, R. Braidwood, Sh.: 13</ref> Ancak 1990 yılındaki sondajlar, Çanak Çömleksiz yerleşmenin yüzey buluntularının yayıldığı alandan daha geniş bir alana yayıldığını göstermektedir. Buna göre Çayönü neolitik yerleşmesi Yakın Doğu'nun en büyük yerleşmelerinden biri olarak görülmektedir.<ref>13. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 103</ref>
 
Kazı çalışmaları 1964 yılında [[Halet Çambel]] ve [[Robert J. Braidwood]] başkanlığında başlatıldı. Kazılar 1968 yılından itibaren [[Mehmet Özdoğan]] başkanlığında yürütüldü. Kazı porjesine 1977 – 1978 yıllarında Alman Karslruhe Mimarlık Enstitüsü, 1989 – 1991 yıllarında Roma Üniversitesi katkılarıyla yürütülmüştür. Kazılar, 1992 yılında Güneydoğu Anadolu BölgesiBölGesi'ndeki terör olayları nedeniyle sona erdirilmiştir. Bu nedenle onaltı kazı mevsimi süresince höyüğün 4.654 metrekaresi kazılabilmiştir.<ref name="1,3">[http://www.tayproject.org/TAYages.fm$Retrieve?CagNo=660&html=ages_detail_t.html&layout=web TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları]</ref>
== Tabakalanma ==
Tepede Çanak Çömleksiz Neolitik Çağ'dan Ortaçağ'a kadar kesintisiz yerleşme olduğu kabul edilmektedir. Bugün için Neolitik Çağ tabakaları yüzeyin hemen altından başlamaktadır, daha üst tabakaların sel, erozyon ve diğer nedenlerle akıp gittiği düşünülmektedir. Dolayısıyla Neolitik Çağ'dan sonraki kültürler, yüzey buluntularına dayanılarak ileri sürülmektedir.<ref name="1,3"/> Tüm bunların sonucunda ''Evre'' olarak adlandırılan üç tabaka belirlenmiştir. Bu evreler yapı özelliklerine göre yapı evrelerine, alt evrelere ayrılmıştır.<ref name="1,3"/> Bu şekildeki evre ve alt evre adlandırması Halet Çambel ve Robert Braidwood başkanlığı döneminde benimsenmiş terminolojidir.<ref>H. Çambel, R. Braidwood, Sh.: 15, dipnot</ref> En alt tabakadan başlamak üzere,<ref name="1,3"/>
* Evre I – Çayönü esas evresi, [[Neolitik Çağ#Çanak Çömleksiz Neolitik|Çanak Çömleksiz Neolitik Çağ]]
: - Yuvarlak Planlı Çukur Yapılar Evresi (Çanak Çömleksiz Neolitik A) MÖ 8.200 – 7.400<ref name="1,11">J. Pearson, M. Grove, M. Özbek, H. Hongo, [http://www.researchgate.net/publication/257117798_Food_and_social_complexity_at_ayn_Tepesi_southeastern_Anatolia_Stable_isotope_evidence_of_differentiation_in_diet_according_to_burial_practice_and_sex_in_the_early_Neolithic ''Food and Social Complexity at Çayönü Tepesi, Anatolia Stable Isotope Evidence of Differentiation in Diet According to Burial Practice and sex in the Early Neolithic''] (2012) Sh.: 182</ref>
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Çayönü" sayfasından alınmıştır