Limburg (Hollanda ili): Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Xaosflux (mesaj | katkılar)
Esc2003 (mesaj | katkılar)
k clean up AWB ile
13. satır:
[[Dosya:OSM - provincie Limburg.PNG|thumb|150px|Limburg, Hollanda ilinin topolojik haritası]]
 
'''Limburg''' ili ("Felemenkce" ve "Limburgca":''Limburg'') [[Hollanda]]'nın 12 ilinden en güney-doğugüneydoğu ucunda bulunan ildir. Başkenti [[Maastricht]] kentidir.
 
== Coğrafi konum ==
23. satır:
== Tarihçe ==
 
Yüzyıllar boyunca Limburg ilinin stratejik konumu Avrupa'daki önemli güçler tarafından ele geçirilmek istenen bir mevkii yapmıştır. Limburg mevkiini ele geçirip idare edenler arasında Antik Romalılar, İspanyalı Habsburglar, Avusturya'lıAvusturyalı Habsburglar, Prusyalılar ve Fransızlar gelmektededir.
 
Elde bulunan arkeolojik delillere göre ilde yerleşen insanlar arasinda Güney Limburg'da çok sayıda [[Neandertal adamı]] bulunduğu bunların kamp kalıntılarından anlaşılmaktadır. Bu yörede [[Cilalı Taş Devri]]'nde çakmak taşı çıkartmak üzere maden ocakları açılmıştır. Bu çakmak taşı ocaklarının kazılmış dehlizlerine bir örnek günümüzde turistlere açılmış olan insan yapısı mağaralar [[Rijckholt]]'da görülebilir. Antik Roma döneminde Limburg'da yaşayanlar büyük bir kısmı Romalı hayat tarzını tercih etmişlerdir ve günümüzdeki önemli Limburg şehir ve kasabalar ("Mosa Trajectum" adı ile [[Maastricht]] ve "Coriovallum" adı ile [[Heerlen]]) Romalılar ve Romalı olmayı tercih eden yerliler tarafından kurulmuştur. Antik Romalı şehri olan Maastrich'e Hristiyanlığı kabul ettiren Romalı Piskopos "Servitius" 384'de bu şehirde ölmüştür.
37. satır:
1673'de Fransız Kralı [[XIV. Louis]] ordusunun başında Limburg'a girerek Maastricht Kalesini kuşattı. Bu kuşatma sırasında ölen bir Fransız komutanı [[D'Artagnan|Charles de Batz-Castelmore d'Artagnan]] sonradan [[Alexander Dumas (baba)]] tarafından [[Üç Silahşörler]] (1844) romanının kahramanı yapılmıştır.<ref>Charles Samaran, (1912) ''D'Artagnan, capitaine des mousquetaires du roi, histoire d'un héros de roman,'' Paris:Calmann-Lévy</ref>
 
1568-1648 döneminde süren [[Seksen Yıl Savaşı]] içinde Hollanda Cumhuriyeti'nin İspanyol Habsburg'lara karşı başkaldırıp bu devleti Hollanda'da atma süreci içinde Limburg çok sayıda bazıları çok şiddetli silahlı çatışmalara sahne olmuştur. 4 Nisan 1574)'de "Mook Kırı Muharebesi"'nde Hollanda orduları yenilip binlerce Hollanda'lıHollandalı paralı asker ve Holakomutan "Oranj-Nassau'lu Prens Willem"'in iki erkek kardeşi hayatlarını kaybetmişlerdir.<ref>Geoffrey Parker (1972) '' The Army of Flanders and the Spanish Road, 1567-1659'', Cambridge:Cambridge University Press</ref>. Bu savaşta çoğunluğu Katolik mezhebine mensup olan Limburg'lular İspanyolların tarafında, çoğunluğu Kalvinist Protestan olan Hollandalılara karşı, savaşmışlardır.
 
Fransa'da Napolyon döneminde tüm Hollanda gibi Limburg ili de Fransız istilasına uğramış ve Fransız'ların kurduğu çeşitli devlet ve hükümetlker altında yaşamıştır. 1815'de [[Viyana Kongresi]] ile eski ve Hollanda ve Belçika'nın birleştirilmesi ile kurulan [[Hollanda Krallığı]] Limburg yörelerinin idaresini almış ve Maastricht merkezli ve adını bu şehirden alan günümüzdeki Limburg ilinden çok daha büyük arazili bir il "Maastricht ili" kurulmuştur. Fakat ilk Hollanda Krallığı kralı [[I. Wiilam (Hollanda)|Hollanda'lıHollandalı I. William]] Limburg isminin kaybolmasını önlemek için bu bölgenin çoğu eski Limburg Kontluğu arazisi içinde olmamakla beraber yeni Maastricht iline "Limburg ili" ismini verdirmiştir.
 
1830'da çoğunluğu Katolik mezhebinde olan ama Felemenkce konuşan Flaman illeri, Fransızca-konuşan Valonya illeri ile birleşerek çoğunluğu Kalvinist mezhebinde bulunan kuzey Hollanda'lılaraHollandalılara karşı isyan ettiler ve [[Belçika]] adlı yeni bir devlet kurdular. Önce Limburg ili Belçika ideresini seçmişti. Fakat "1839 Londra Antalşması" ile büyük Limburg ili ikiye bölündü. Batı kısmı Belçika'nın bir parçası "Lüksemburg (Belçika) ili" oldu. Doğu kısmı ise Meuse Nehri üzerindeki hükümdarlk alanlarını kaybetmek istemeyen Prusyalıları tatmin etmek için "Almanya Konfederasyonu" içinde bırakıldı> Ama "Limburg Düklüğü" adı verilen bu özerk bölgenin hükümdarlığı şahsen Hollanda Kralı oldu ve bu durum 1839-1866'da döneminde devam etti.<ref>[http://www.hgisg-ekompendium.ieg-mainz.de/Dokumentatıon_Datensaetze/Multimedia/Sonstige_Gebiete/Limburg.pdf Limburg Düklüğü]</ref>). 1867'de yapılan yeni bir "Londra Antlaşması (1867)" ile eskiden sadece şahsi hükümdar bağları ile Hollanda'ya bağlı olan "Limburg Düklüğü" tüm egemenliği ile Hollanda Krrallığı'na bağlandı. Hollanda hükümü altında "Limburg Düklüğü" ismi Şubat 1907'ye kadar kullanıldı ve bu tarihten sonra "Limburg ili" ismi kullanılmaya başlandı. Bu nedenle diğer her Hollanda ıllerinde en üst yerel idareci "Kraliçe Komiseri" ünvanı taşımakta iken Limburg ilinde "Vali" ünvanı taşımaktadır.
 
[[II. Dünya Savaşı]]'nda Hollanda ve Limburg ili Nazi Almanya işgali altına girdi. Nazi Almanyası'nın müttefikler tarafından geri atılması süreci içinde Limburg'da birçok şehir, kasaba, ve köy büyük hasar ve insan zayiatı verdi. Limburg ilinin mezarlıklarında sivil ölülerin ne kadar çok olduğu bu döneme ait büyük sayıda mezar taşlarından açıkca anlaşılmaktadır. Bu bölgede savaşlarda ölen askerler için Limburg ilinde Amerikan, İngiliz ve Alman asker ölüleri için ayrı ayrı büyük harp mezarlıkları bulunmaktadır.