Akad İmparatorluğu: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
düzeltme AWB ile |
||
36. satır:
|bayrak_ardıl4 =
|ardıl5 =
|bayrak_ardıl5 =
|bayrak =
|bayrak_altyazısı =
|bayrak_bağlantısı =
|bayrak_türü =
|arma =
|arma_altyazısı =
|arma_bağlantısı =
|sembol_türü =
|harita = Empire akkad.svg
53. satır:
|başkent = [[Akad|Agede (Akkad)]]
|sürgündeki_başkent =
|latd= |latm= |latNS= |longd= |longm= |longEW=
|slogan =
59. satır:
|yaygın_diller = [[Akatça]]
|din = Sümer Dinleri
|para_birimi =
|yönetici1 = [[Büyük Sargon|Sargon]] (ilk kral)
78. satır:
|vekil_yılları3 =
|vekil_yılları4 =
|vekil_unvanı =
|yasama_organı =
84. satır:
|meclis_türü1 =
|meclis2 =
|meclis_türü2 =
|istatistik_yılı1 = M.Ö. 2334
106. satır:
|dipnotlar =
}}
'''Akkad İmparatorluğu''' veya '''Akad İmparatorluğu''', M.Ö. 2334 ile M.Ö. 2150 yılları arasında hüküm sürmüş, başkenti [[Akad|Agede (Akkad)]] olan, [[Büyük Sargon|Sargon]] tarafından kurulmuş devlet.
Akkadlar, köken olarak [[Samiler|Sami'ydi.]] [[Sümerler]]'in [[Mezopotamya]]'ya geldikleri sırada bölgede bir takım Sami kökenli kavimler vardır. Ancak, Akkad Devletini kuran Samilerin, M.Ö 2500 civarında, bölgenin orta kesimlerine geldiler. Akkad Devleti adını [[Büyük Sargon|Sargon]]' un başkent olarak kurduğu [[Akad|Agede (Akkad) şehrinden]] almaktadır.
==Tarihçesi==
Akkadlar ile ilgili bilgiler, [[Susa, İran|Susa]], [[Yorgantepe|Gasur]], [[Mari (antik kent)|Mari]] ve [[Tell Brak]] kazılarında bulunmuştur. Akkad Devletini kuran ve imparatorluk haline getiren kişi [[Büyük Sargon|Sargon'dur]]. Sargon hakkında Akkad dönemi belgelerinde ve bu belgelerin daha sonraki dönemlerindeki kopyalarında bilgiler bulunmaktadır.
Archivum Anatolicum |soyadı=Günbattı |ad=Cahit |yazarbağı= |yıl=1997 |yayıncı=Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Basımevi |yer=Ankara |issn=13006355 |bölüm=Kültepe'den Akadlı Sargon'a Ait Bir Tablet |sayfa= |sayfalar=131-155 |erişimtarihi=2 Nisan 2016 |url=https://www.zerobooksonline.com/eng/product_details.asp?cat=7&subcat=65&product=3397}}</ref> Ayrıca Sorgon ve torunu [[Naram Sin]]'e ait zafer abideleri, [[Manishistu|Manishistu Obeliski]] ve [[Şartamhari]] gibi Akkad dönemine ait belgeler bulunmaktadır. Şartamhani metinlerinde, Sargon ve torunu Naram-Sin'in seferlerine yer verilmektedir <ref name="kınal">{{kitap kaynağı |başlık=Eski Mezopotamya Tarihi |soyadı=Kınal |ad=Füruzan |yazarbağı= |yıl=1983 |yayıncı=Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Basımevi |yer=Ankara |isbn= |sayfa=75 |sayfalar= |erişimtarihi=2 Nisan 2016 |url=http://www.toplukatalog.gov.tr/index.php?cwid=2&keyword=K%C4%B1nal%2C+F%C3%BCruzan&tokat_search_field=3&order=0}}</ref>
[[Dosya:Sargon of Akkad.jpg|thumbnail|left|150px|[[Büyük Sargon|Sargon]]'a ait olduğu düşünülen Akkad dönemi gümüş baş.|center]]
===Sargon Dönemi===
Sargon (M.Ö. 2334 - 2279) , Mezopotamya'da siyasi birliği sağlayarak kendisine ''Şar Kişşati (Kiş Kralı)'' ünvanı verilmişti. Sargon, hükümdarlığı döneminde [[Elamlılar]]la vassalık antlaşması yaparak, doğudan gelecek saldırıları güvence altına almıştı. Doğudaki bu güvenliği sağladıktan sonra, batıya bir sefer yapıp, [[Nur Dağları|Amanos]] ve [[Toroslar]]'a kadar olan bölgeyi ele geçirdi. [[Fırat]] kenarındaki [[Tuttul]] kenti ile birlikte, [[Mari]], [[Ebla]] ve [[Dür-Katlimmu]] kentlerini hakimiyeti altına aldı. -83- [[Şartamhari]] metinlerinde Sargon'un [[Puruşhanda]]'ya bir sefer yaptığı görülür. Sargon'un kurmuş olduğu; Dünyanın bilinen ilk imparatorluğunun sınırları, doğuda [[Karun (nehir)|Karun Irmağından]], batıda Akdeniz'e, güneyde [[Basra Körfezi]]'nden, kuzeyde Anadolu'ya kadar uzanmaktaydı. Sargon'un [[Rimus]] ve [[Manishistu]] adlı iki oğlu vardı. Sargon'un yerine önce Rimus (M.Ö. 2278 - 2270) sonra da Manishistu (M.Ö. 2269 - 2255) geçmiştir.
[[Dosya:Stele Naram Sim Louvre Sb4.jpg|right|280px|thumbnail|[[Naram Sin]]'i gösteren bir kabartma.]]
124. satır:
[[Dosya:Naram-Sin inscription AO6782 stitched.jpg|right|280px|thumbnail|Irak Marad kentinde bulunan [[Naram Sin]] yazıtı.]]
===Yıkılış===
[[Şar-Kali-Şarri]]'nin ölümünden sonra dört kişi birden kendilerini kral ilan ettiler. Onlardan kimin tahtın varisi olduğu bilinmemektedir. [[Babil]] bölgesine yaklaşık yüz yıl hakim olan [[Gutiler]]'in kral listesi, Akkad kralları listesine karışmıştır. Bu iç çekişme döneminde, [[Dudu (Akkad Kralı)|Dudu]] (M.Ö. 2189 - 2168) ve [[Şu-Turul]]'un (M.Ö. 2168 - 2154) krallıkları görülmektedir <ref name="Mieroop"/>. Dudu bir süre Gutilerle mücadele etmiş ancak yenilmekten kurtulamamıştır. Önce Orta Babil'de küçük bir toprak parçası olarak devam eden Akkadlar, M.Ö. 2154 yılında Gutiler tarafından ortadan kaldırılmıştır.
===Akkad Kralları Listesi===
130. satır:
|-
! Kral Adı
! Hüküm Süresi<br/><small>
|-
| [[Büyük Sargon|Sargon]]
158. satır:
==Kültür ve Din==
Akkadlar egemen güç haline gelene kadar Sümer kent kültürünü özümsemişler ve kendi katkılarıyla birlikte bu kültürün sonraki toplumlara aktarılmasında önemli rol oynamışlardır. Kültürel süreklilik bağlamında, [[
==Kaynakça==
164. satır:
{{Antik Mezopotamya konuları}}
[[Kategori:Akad İmparatorluğu]]
[[Kategori:Mezopotamya]]
| |||