27 Mayıs Darbesi: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Yazım hatası düzeltildi Etiket: mobil uygulama değişikliği |
Resim eklendi |
||
2. satır:
| başlık = 27 Mayıs İhtilâli
| resim =
| resim_adı =
| resim_boyutu =
| altbaşlık = <small>Darbenin, Türkiye'nin ilk [[hatıra para]]sına da işlenen sembolü.<ref>{{dergi kaynağı|soyadı=Alkan|ad=Mehmet Öznur|başlık=Türk ordusu geldi başa|dergi=Atlas Tarih|yıl=2016|ay=Haziran-Temmuz|sayı=41|sayfalar=126|issn=1309-7342}}</ref> Sembol meşale, terazi, bayrak, süngü, kartal ve çıpadan oluşan kompozisyonun üzerine ışık hüzmeleri saçan ay yıldız, altında 27 Mayıs 1960 tarihi ile defne ve meşe yapraklarından teşkil çelenk, çevresinde ise [[Egemenlik, kayıtsız şartsız Milletindir|hakimiyet milletindir]] cümlesinden oluşmaktadır.<ref>{{dergi kaynağı|soyadı=Alkan|ad=Mehmet Öznur|başlık=Türkiye'nin ilk hatıra parası|dergi=Atlas Tarih|yıl=2016|ay=Haziran-Temmuz|sayı=41|sayfalar=129|issn=1309-7342}}</ref></small>
| tarih = {{başlama tarihi|1960|5|27}}
| saat = 04.36
41. satır:
'''27 Mayıs Darbesi'''<ref>[http://web.archive.org/web/20080612062758/http://www.tbmm.gov.tr/tarihce/kb10.htm TBMM.gov 27 Mayıs 1960'ta yapılan askerî darbe ile sona erdi, URL erişim tarihi: 13 Haziran 2008]</ref>, 27 Mayıs 1960 tarihinde yapılan ve [[Türkiye Cumhuriyeti]] tarihinde gerçekleşmiş ilk [[askerî darbe]]<ref>[http://www.jstor.org/stable/176426 Sakallıoğlu, Ümit Cizre. "Parameters and Strategies of Islam-State Interaction in Republican Turkey." ''International Journal of Middle East Studies'', Vol. 28, No. 2 (May, 1996), pp. 231-251. <span style="text-decoration:underline;">Cambridge University Press</span>.] URL erişim tarihi: 14 Haziran 2008.</ref>. Ayrıca '''27 Mayıs Askerî Müdahalesi'''<ref name="JacobM.Landau">Jacob M. Landau, ''Radical Politics in Modern Turkey'', BRILL, 1974. ISBN 9-0040-4016-1 "The 1960 Military Intervention and the 1961 Constitution" bölümü.</ref> ya da '''27 Mayıs İhtilâli'''<ref>[http://web.archive.org/web/20080502095744/http://www.tbmm.gov.tr/tarihce/kb11.htm TBMM.gov 27 Mayıs ihtilali ile ülke yönetimine el koyan askerî güç, URL erişim tarihi: 14 Haziran 2008]</ref> olarak da anılır. Darbe emir komuta zinciri içinde yapılmamıştır; 37 düşük rütbeli subayın planları ile icra edilmiştir. Kritik mevziler bu subayların ellerindeki asker ve silahlarla önce ordudaki [[komuta]] kademesinin etkisiz hale getirilmesi ile ele geçirilmiştir. Sonra cumhurbaşkanı ve hükümet üyeleri tutuklanarak, hükümet; 235 general ve 3500 civarında [[subay]] (daha çok albay, yarbay, binbaşı) emekliye sevk edilerek, ordu; 147 üniversite öğretim görevlisi görevden alınarak<ref>[http://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc043/kanunmbkc043/kanunmbkc04300114.pdf http://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc043/kanunmbkc043/kanunmbkc04300114.pdf]</ref> ve bazı üniversiteler kapatılıp el konularak, 520 hakim ve yargıç görevden alınılarak, yargı kontrol altına alınmıştır.<ref>[http://www.zaman.com.tr/yazar.do?yazino=988554 Mümtaz'er Türköne, "27 Mayıs’ın hesabı ", 27 Mayıs tarihli ''Zaman'' gazetesi, URL erişim tarihi: 27 Mayıs 2010]</ref><ref>[http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=989947&title=cunta-en-buyuk-tasfiyeyi-yargida-ve-orduda-yapti Eski Meclis Başkanı Ferruh Bozbeyli, "Cunta, en büyük tasfiyeyi yargıda ve orduda yaptı" 30 Mayıs tarihli ''Zaman'' gazetesi, URL erişim tarihi: 30 Mayıs 2010]</ref>
Darbeden sonra darbeyi planlayan ve icra eden 37 düşük rütbeli subay ve
1950 yılında iktidara gelen [[Demokrat Parti (1946)|Demokrat Parti]]'nin ülkeyi gitgide bir baskı rejimine ve kardeş kavgasına götürdüğü gerekçelerini<ref>[http://www.taraf.com.tr/makale/5674.htm Murat Belge, "27 Mayıs’ın tekrarı", 27 Mayıs tarihli ''Taraf'' gazetesi, URL erişim tarihi: 27 Mayıs 2009]</ref> ileri sürerek [[Türk Silahlı Kuvvetleri]] içerisinde bir grup subay, 27 Mayıs 1960 sabahı ülke yönetimine bütünüyle el koydu.<ref>[http://www.stargazete.com/gazete/yazar/ahmet-kekec/o-silahlar-babanizin-mali-mi-haber-187988.htm Ahmet Kekeç, "O silahlar babanızın malı mı?", 13 Mayıs 2009 tarihli ''Star'' gazetesi, URL erişim tarihi: 27 Mayıs 2009]</ref> 37 subaydan oluşan [[Millî Birlik Komitesi]] bu harekat ile [[Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1924)|anayasa]] ve [[Türkiye Büyük Millet Meclisi|TBMM]]'yi feshetti, siyasi faaliyetleri askıya aldı, Cumhurbaşkanı [[Celâl Bayar]], Başbakan [[Adnan Menderes]] başta olmak üzere birçok [[Demokrat Parti (1946)|Demokrat Partiliyi]] tutuklattı. [[Genelkurmay Başkanı]] Orgeneral [[Rüştü Erdelhun]], İstiklal Savaşı kahramanlarından [[Ali Fuat Paşa]], [[Kore Savaşı|Kore]] gazisi [[Tahsin Yazıcı]] ve emekli olduktan sonra DP'den milletvekili seçilen eski Genelkurmay başkanı [[Mehmet Nuri Yamut]] da tutuklananlar arasındaydı.
| |||