Kilis: Revizyonlar arasındaki fark

| bölge = [[Güney Doğu Anadolu Bölgesi]]

'''Kilis''' ([[Ermenice]]: '''Կիլիզա''', [[Arapça]]: '''كلس'''), [[Kilis (il)|Kilis ilinin]] merkezi olan ildir. [[Akdeniz Bölgesi|Akdeniz]] ve [[Güneydoğu Anadolu Bölgesi|Güneydoğu]] bölgeleri arasındaki geçiş kuşağı üzerinde bulunmaktadır. Kilis il merkezi [[Gaziantep]]'e 55  km, [[Suriye]] sınırına ise 10 km mesafede bulunmaktadır.

17 Ocak 2016 tarihiden itibaren DAEŞ terör örgütü tarafindantarafından kasten taciz amacıyla atilan füzeler 8 Mayıs 2016 tarihinde 20 kişilik Özel Kuvvetler'in Suriye sınırını geçip düzenledikleri operasyon sonrasında 500'e yakın teröristi etkisiz hale getirip mevzileri Fırtına obusleri ile ates yağmuruna tuttuktan sonra birdaha şehre roket düşmemiştir. Kilis'in ilk kurtuluş tarihi olan 7 Aralık bundan sonra yerini Kilis'in ikinci kurtuluş tarihi 8 Mayıs 2016 olması bekleniyor. Daes saldırılarına karşı operasyonlar hala devam etmekte.

Kilis'in tarihinin M.Ö. 3000 yılına kadar uzandığı tahmin edilmektedir. Kent, tarih boyunca [[Süryaniler]], [[Hititler]], [[Pers İmparatorluğu|Persler]], [[Roma İmparatorluğu|Romalılar]], [[Bizans İmparatorluğu|Bizanslılar]] ve [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlıların]] egemenliğinde kalmıştır. 636 yılında Halife [[Ömer bin Hattab|Ömer]] tarafından [[İslam'ın yayılışı|İslam devleti]] topraklarına katılmış ve Bizans’a karşı bir sınır karakolu niteliği taşımıştır. Daha sonraları [[Büyük Selçuklu İmparatorluğu|Selçuk]] ve [[Memlûk Sultanlığı|Memluk]] egemenliği altına girmiş, nihayetinde [[I. Selim]] tarafından 1516 yılındaki [[Mercidabık Muharebesi|Mercidabık Savaşı]] sonucunda [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] topraklarına katılmıştır. Kilis Osmanlı döneminde [[Halep Vilayeti]]'ne bağlıydı. [[I. Dünya Savaşı|Birinci Dünya Savaşı]]'ndan sonra önce [[İngilizler|İngilizlerin]]in, sonra [[Fransızlar|Fransızların]]ın işgaline uğramıştır. 7 Aralık 1921'de işgalden kurtulmuştur.

Kilis, [[Gaziantep]] ilinin bir ilçesi iken, Bakanlar Kurulu' nun 06.06.1995 tarih ve 550 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamesi ile il statüsüne kavuşturulmuş ve böylece Türkiye' nin 79. ili olmuştur.

Yüzölçümü 1.521  km² olan Kilis, [[Güneydoğu Anadolu Bölgesi]]’nde, Hatay-Maraş oluğu ile [[Fırat]] ırmağı arasında uzanan [[Gaziantep Platosu]]’nun güneybatı kısmında, [[Türkiye]] - [[Suriye]] sınırı boylarında 360 K enlemi ve 320 D boylamı değerleri arasındadır. Şehir bu konumuyla [[Akdeniz Bölgesi|Akdeniz]] ve [[Güneydoğu Anadolu Bölgesi|Güneydoğu]] bölgeleri arasındaki geçiş kuşağı üzerinde bulunur.

1995 yılında [[İl|il]] statüsüne kavuşan Kilis’in sınır hattı, güneyde [[Suriye-Türkiye sınırı|Türkiye-Suriye sınırı]], batı ve kuzeybatıda Gaziantep'in [[İslahiye]] ilçesi, kuzey ve kuzeydoğuda [[Gaziantep]] merkez ve doğuda Gaziantep'in [[Oğuzeli]] ilçeleriyle çevrilidir.<ref name=":0">http://www.kilis.gov.tr/cografi-yapi</ref>

2016 Ocak ayından bu yana Kilis'e güney sınırından 49 roket saldırısı yapıldı. Bu roket ve top saldırılarından şimdiye kadar 17 kişi yaşamını yitirirken, 58 kişi de yaralandı (Nisan 2016). Çok sayıda bina ve araçta da hasar meydana geldi.<ref>http://www.aljazeera.com.tr/haber/kilise-yine-roket-mermileri-atildi</ref> Kilis valiliği, Suriyeli sığınmacılar ve yerel halk arasında gerginlik yaşanmaması için gösteri yasağı gibi bazı ek uygulamalar başlattı. TSK'nın roketlerin geliş yönünü göz önünde bulundurarak yaptığı hesaplamalar ve bu hesaplamalara göre yapılan misillemeler, saldırıların [[Irak ve Şam İslam Devleti]]’nin (IŞİD) denetimindeki bölgeden gerçekleştirildiğini gösteriyor. <ref>http://www.aljazeera.com.tr/al-jazeera-ozel/iside-kara-operasyonu-sart</ref>

Kilis mutfağı, Türk mutfağının özelliklerini taşımakla birlikte, Halep mutfağı özelliklerini de yansıtır. Yağlı ve baharatlı yemekler ön planda olmakla beraber, zeytinyağlı yemeklerin sayısı da fazladır. Zeytinyağı, yörede yetiştirilen yüksek kaliteli zeytinlerden elde edilir ve Kilis mutfağının vazgeçilmezidir. Yemeklerin temelini et ve bulgur oluşturur, ancak mevsimine göre sebze ağırlıklı yemekler de yapılır.

Gaziantep'e 60 &nbsp;km uzaklıkta olan Kilis, Suriye sınırına ise 10 &nbsp;km uzaklıktadır. Öncüpınar Sınır Kapısı Kilis il sınırları içerisinde bulunmaktadır. Kilis'ten geçen yol sınırın ötesinde [[Azez]]'den geçtikten sonra Suriye'nin [[Halep]] şehrine ulaşır.

Uluslararası uçuşların da yapıldığı [[Gaziantep Havalimanı]] kente 40 &nbsp;km mesafededir. Denize kıyısı olmadığı için kentte deniz ulaşımı yapılmamaktadır. En yakın liman kenti [[İskenderun]]'dur.

Kilis'in 24 kilometre doğusunda, [[Polateli]] ilçesine bağlı, eski adıyla Ravandan, yeni adıyla [[Belenözü, Polateli|Belenözü]] köyü sınırları içinde yer almaktadır. Adına tarihi kaynaklarda ilk kez 1097 yılında rastlanır. İslam kaynaklarında “er-Ravendan”, [[Haçlı Seferleri|Haçlı]] kaynaklarında “Ravendel/Ravandal/Ravenel”, [[Ermeniler|Ermeni]] kaynaklarında da “Aréventan” olarak geçen kale, tarihsel süreç içerside bölgeye egemen olan tüm devletlerce kullanılmıştır.

Kilis'in 7 &nbsp;km doğu-güneydoğusunda; [[Gaziantep]] karayolunun güneyinde; Oylum Köyü'nün hemen yanında yer alır. [[Oylum Höyük]] boyutları itibariyle sadece [[Güneydoğu Anadolu Bölgesi|Güneydoğu Anadolu]] bölgesinin değil, bölgenin ve [[Türkiye]]'nin en büyük höyüklerinden biridir.<ref>http://arkeolojihaber.net/2013/07/21/oylum-hoyuk-kazilari-basladi/</ref> Taban boyutları 460 x 320 metredir. Kuzeyde 22 m'lik; güneyde ise 37 m'lik iki yükselti ile bunları birbirine bağlayan bir boyundan oluşur.

[[Akdeniz iklimi]] ile [[karasal iklim]]<nowiki/>in kesiştiği yerde bulunan Kilis ve yöresinde, söz konusu iklim kuşaklarının özellikleri egemendir. Bu yapı; biri sıcak-kuru diğeri serin nemli olmak üzere farklı klimatolojik özellik içerir. Kilis’te en sıcak ve en soğuk ay ortalaması arasındaki fark; Akdeniz kıyısındaki istasyonlarda 20 derecenin altında iken, Akdeniz'e yaklaşık kuş uçuşu 60 -– 80 &nbsp;km uzaklıkta olan Kilis'te 32.6 derecedir.<ref name=":0" />