BT tankı: Revizyonlar arasındaki fark

BT tankı ''dönüştürülebilir tank'' modelindeydi. 1930lu yıllarda tasarımcısı [[J. Walter Christie]] paletleri çıkartılabilen bir tank üzerinde çalışmaya başladı. Sonunda mürettebatı tarafından 30 dakika içerisinde paletleri tamamen çıkartılıp karayolunda tekerlekleri üzerinde gidebilecek bir tanka dönüşebilen bu model ortaya çıktı. Bu sayede tank arazide olduğu gibi karayolunda da hızlı hareket edebiliyordu. Paletsiz durumda tankı ön tekerlekleri hareket ettiriyordu.

[[1930]] yılında görünüşte Sovyet tarım organizasyonu olarak bilinen '''AMTORG'''a bağlı [[OGPU]] ve [[GRU]] haberalma servisi ajanları, [[New York]] da bulunan siyasi ve askeri makamları ikna ederek Amerikan yapımı [[Christie tank]]ına ait plan ve özellikleri ele geçirdi.<ref>Chambers 1952.</ref> En az iki adet Christie M1931 tankı ([[taret]]siz olarak) ABD tarafından sahte belgeler düzenlenerek SSCB ne satıldı. İhracat belgelerde araç “tarım traktörü” olarak gösterildi. İki tankta başarılı bir şekilde [[Kharkov Komintern Locomotive Plant]] (KhPZ) tesislerine getirildi. Christie tankları Sovyetler tarafından ''hızlı tank'' olarak sınıflandırıldı ve kısaca BT adını aldı.<ref>Suvorov 1990, p 14.</ref> Eldeki plan ve orijinal Christie prototipleri ışığında [[Ekim]] [[1931]] yılında silahsız olarak 3 adet BT-2 tankı [[1932]] yılında ise seri olarak BT-2 tankları üretilmeye başlandı. Birçok BT-2 bir adet 37 &nbsp;mm top ve bir adet [[makineli tüfek]] ile üretildi. BT-3 ve sonraki modelleri 45 &nbsp;mm top ile üretildi. Christie M1931 prototipinde bulunan eğimli zırh daha sonra Sovyet tankların içinde tutulan bir tasarım oldu ve ileride yan zırhlarda böyle tasarlandı.

1937, KhPZ fabrikasında bulunan Şef tasarımcı Mikhail I. Koshkin e bağlı [[Morozov Design Bureau|yeni tasarım ekibi]] yeni nesil BT tanklarını çizdiler. Ekip A-20 adında yeni bir model tasarladı. Bunun kopyası olan ancak daha ağır zırha ve silaha sahip A-32,ileride [[T-26]] [[piyade tankı]] ve BT-8 [[süvari tankı]]nın yerini alacaktı. Tasarımı zaten tartışmalı olan tank için en önemli şüphe, kendisinden daha zırhlı [[T-34]] tankı var iken Alman [[Blitzkrieg]] saldırı tehdidi karşısında ne kadar saldırı ve savunma gücünde olduğuydu.

* BT-2 Model 1932 -– 37 &nbsp;mm top, M-5 motor (Amerikan Liberty motorunun kopyası) [http://ww2drawings.jexiste.fr/Files/1-Vehicles/Allies/2-USSR/02-FastTanks/BT/BT-2(1932).htm Renkli Çizimi]

* BT-5- geniş silindirik taret, 45 &nbsp;mm top, yeni MT [http://ww2drawings.jexiste.fr/Files/1-Vehicles/Allies/2-USSR/02-FastTanks/BT/BT-5(1934).htm Renkli Çizimi]

** BT-5A – topçu destek modeli 76.2 &nbsp;mm obüslü (az sayıda üretildi).

** BT-7A – topçu destek modeli 76.2 &nbsp;mm obüslü

* [[BT-42]] – Fin taarruz topu, Kızıl Ordu dan ganimet alınan BT-7lere İngiliz 114 &nbsp;mm obüs takılı modeli.

* A-20 – Prototip yeni BT tankı, 20 &nbsp;mm zırh, 45mm top, V-2 dizel motor, ve 8×6-tekerleğe dönüşebilen yürüyen aksam. A-32 denemeleri sırasında durduruldu, ileride [[T-34]] orta sınıf tank olarak üretildi.

| 6–13 &nbsp;mm

| 6–13 &nbsp;mm

| 6–13 &nbsp;mm

| 6–22 &nbsp;mm

| 37 &nbsp;mm <br />Model 30

| 45 &nbsp;mm <br />Model 32

| 45 &nbsp;mm <br />Model 35

| 76.2 &nbsp;mm <br />Model 27/32

| 45 &nbsp;mm <br />Model 38

| 72 &nbsp;km/s

| 86 &nbsp;km/s

| 86 &nbsp;km/s

| 86 &nbsp;km/s

| 200 &nbsp;km

| 250 &nbsp;km

| 250 &nbsp;km

| 700 &nbsp;km

| 100 &nbsp;km

| 90 &nbsp;km

| 120 &nbsp;km

| 120 &nbsp;km

| 400 &nbsp;km

BT serisi tanklar [[II. Dünya Savaşı]] öncesinde askeri tarih yönünden önemli birkaç çatışmada yer almışlardır. Bu çatışmalardan ilki 1936 yılında [[İspanya İç Savaşı]]nda olmuştur. Uluslararası Tugay safında çatışmalara katılan BT-5 tankları 45 &nbsp;mm.lik ana silahlarıyla Alman ve İspanyol hafif tankları karşısında başarılı sonuçlar elde etmişlerdir.

Kızıl Ordu çok sayıdaki BT tankını 1945 yılındaki [[Mançurya]] topraklarındaki [[Ağustos Fırtınası Harekatı]] sırasında [[Japonya]] ordusuna karşı kullandı. Bu BT serisi tankların savaştaki son görevi olmuştur.

Kızıl Ordu nun sahip olduğu BT serisi '[[süvari sınıfı]]' tanklar savaş öncesi dönemde kendi sınıfı tank tasarımları içerisinde hareket kabiliyeti bakımından en iyi araçtı. Bu sebepten ötürü birçok deneme modeli üzerinde çalışılan bu tanklar [[Kharkov]], [[Ukrayna]]da bulunan KhPZ fabrikasında üretildi.

Bu gün bir efsane olan [[T-34]] tankı BT tankının geliştirilmiş bir modeliydi. T-34 tankında görülen birçok yenilik aslında BT serisinde elde edilen tecrübelerle sağlanmıştı. Aralarındaki nesil bağı inkar edilemezdi. Tasarım süresi boyunca önemli teknik buluşlarda yapıldı. Özellikle BT-IS ve BT-SW-2 serisi deneme modellerinde ağır ve eğimli zırh bulundu. Bu buluş ileride T-34 üzerinde kullanıldı.

KBT-7 modeli ise gelişmiş zırhlı komuta tankı olarak geliştirildi. Ancak üretimine geçilmeden II. Dünya Savaşı sona erdi.

[[1936]] yılında [[Kiev Manevraları]] sırasında askeri gözlemcilere yüzlerce BT tankının geçişi gösterilmiştir. Daha sonra ülkelerine dönen İngiliz Ordu gözlemcileri, İngilizlere ait tanklardada aynı süspansiyon sisteminin kullanılmasını istedi. Sonuçta BT tankında kullanılandan türetilen [[Christie süspansiyonu]]da İngilizlere ait [[Cruiser Mk IV|A-13]], [[Crusader tank|Crusader]],ve [[Cromwell tank|Cromwell]] tanklarına takıldı. İlginç olarak İngiliz [[Matilda tankı|Matilda]] takının gövde ön zırhıda BT tankına çok benzemektedir.

* [http://henk.fox3000.com/BT.htm BT tank ve modelleri]