Mısır Hidivliği: Revizyonlar arasındaki fark

|bayrak_ardıl5 =

|latd = |latm = |latNS = |longd = |longm = |longEW =

|vekil_unvanı =

|meclis_türü2 =

Ailenin atası [[İbrahim Ağa]], aslen [[Konya]]lı olup, [[Osmanlılar]] devrinde [[Edirne]]’ye gelmiş ve [[Makedonya]]’da [[Kavala]] şehri kalesine [[Bekçi|bekçibaşıbekçi]]başı tayin edilmişti. Kavala’ya yerleşen İbrahim Ağa'nın kardeşi [[Tosun Ağa]], şehrin mütesellimi, onun oğlu [[Ali Tosun Paşa]] da, [[Osmanlı Devleti]]'nde [[Beylerbeyi (yönetici)|beylerbeyi]] vazifesindeydi. Kavalalıların en meşhur şahsiyeti, [[Kavalalı Mehmet Ali Paşa]]'dır. Kendisini, [[Osmanlı]] [[Sultan]]ı [[III. Selim]] (1789-1807) [[vezir]]lik rütbesiyle Mısır valisi tayin etmiş, o da bilâhare ''[[Kavalalılar Hanedanı]]nı'' kurmuştur.

Kurulduğu tarih olan 1805'ten 1868 tarihinde kadar olan zaman Mısır'ın yöneticileri olan Kavalalı soyundan yöneticiler dış işlerinde Osmanlı Devleti'ne bağlı görünmek amacıyla [[vali]] unvanını kullanmıştır. 1868'den itibaren ise Osmanlı Devleti'nin merkezi otoriteyi kuvvetlendirmek için [[eyalet]] [[sistem]]inden [[vilayet]] sistemine geçmesiyle beraber ilk defa [[İsmail Paşa]] [[vali]] unvanı yerine [[hidiv]] unvanını kullanarak Mısır'ın sıradan bir Osmanlı vilayeti olmadığını göstermek istemiştir.

İsmail Paşa, [[İngiliz]] ve [[Fransız]]ların etkisiyle [[II. Abdülhamid]] tarafından görevinden alınınca oğlu [[Tevfik Paşa]] veraset yasası gereğince [[hidiv]] oldu. Hidivliğe gelişinden kısa bir süre sonra, istifa eden [[Şerif Paşa]]'nın yerine başbakanlığı da üstlendi ve bu iki görevi iki yıl birlikte sürdürdü. [[İngiltere]] ve [[Fransa]]'nın denetiminde Mısır'ın yıllık gelirinin yarısının borçların ödenmesine ayrılmasını kabul etti.

1882'de kurulan Mahmud Sami el-Barudi hükümetinde savaş bakanı olan milliyetçilerin önderi [[Arabi Paşa]]'nın saygınlığının iyice artması üzerine Mısır'daki otoritesi zayıflayan ve hidivliği tartışılmaya başlanan Hidiv Tevfik Paşa, [[Britanya İmparatorluğu|İngiltere]] ve [[Fransa]]'dan yardım istedi. İngiliz donanmasının [[İskenderiye]]'yi bombalaması (Temmuz 1882) üzerine muhalefet tarafından hain ilan edilen Tevfik Paşa İngilizlere sığınmak zorunda kaldı. Osmanlı Devleti'nin karşı çıkmasına rağmen Mısır'ı işgal eden İngilizler [[Arabi Paşa Ayaklanması|Et-Tellü'l-Kebir]]'de Mısır ordusunun [[başkomutan]]ı [[Arabi Paşa|Arabi (Urabi) Paşa]]'yı bozguna uğratarak (Eylül 1882) milliyetçi hareketi ezdiler; böylece Tevfik Paşa, hidiv olarak yeniden [[Kahire]]'ye geri döndü ve bundan sonra hidivliğini ancak işgal güçlerinin denetimi altında sürdürebildi. Osmanlı Devleti, İngilizleri zorla Mısır'dan çıkaramayacağını bildiğinden [[İstanbul Antlaşması (1885)|İngilizlerle anlaşmak zorunda kaldı]]. Bu antlaşmaya göre Mısır hidivleri yine [[Kavalalılar Hanedanı]]'nından olmak şartıyla Osmanlı Devleti ve İngiltere'nin onayıyla seçilecekti. Böylece İngiltere'nin Mısır'daki varlığı Osmanlı Devleti tarafından da resmen tanınmış oldu.

Bu tarihten sonra Mısır hidivleri, hidivliklerini işgal güçlerinin denetimi ve baskısı altında sürdürebildiler. Hidiv Tevfik Paşa'nın oğlu olan [[Abbas Hilmi Paşa]], 1892'de hidivliğe getirildi. İngilizler, Abbas Hilmi Paşa'nın görevi süresince Mısır'ın iç işlerine karıştılar ve Osmanlıların Mısır'daki etkisi azaldı. [[Akabe]]'nin Hidivlik'ten ayrılarak [[Hicaz Vilayeti]]ne katılmak istenmesi üzerine, İngiltere ile Osmanlı Devleti arasında ''[[Akabe Sorunu]]'' adı verilen anlaşmazlık patlak verdi; İngilizler, sert çıkış yapınca [[Akabe]] gene Mısır'a bağlı kaldı.