9 Mart 1971 darbe teşebbüsü: Revizyonlar arasındaki fark

'''9 Mart 1971 darbe teşebbüsü''', [[Türkiye Cumhuriyeti]] tarihinde başarılı olamamış ve [[emir]]-[[Komut|komutakomut]]a zinciri dışında gelişmiş bir [[askeri darbe]] teşebbüsüdür.

[[Adalet Partisi (Türkiye)|Adalet Partisi]] Genel Başkanı ve Başbakan [[Süleyman Demirel]], 1969'da kendisini askeri darbe girişimiyle yüz yüze getiren [[Celâl Bayar]] ve arkadaşlarının affı meselesini atlattıktan sonra genel seçime gitti ve [[1969 Türkiye Cumhuriyeti Milletvekili Genel Seçimleri|1969 genel seçimleri]]'nde büyük başarı kazanarak yeniden tek başına iktidar oldu.

Ancak ordunun tamamı sol bir darbeye yandaş değildi. Özellikle Genelkurmay Başkanı Orgeneral [[Memduh Tağmaç]] ve İstanbul'daki 1. Ordu Komutanı Orgeneral [[Faik Türün]], sol darbeye açıkça karşı çıkıyor, Kara Kuvvetleri Komutanı Gürler'i katıldığı söylenen cepheden ayrılması için baskı altına alıyorlardı..<ref>http://www.radikal.com.tr/Default.aspx?aType=RadikalYazarYazisi&ArticleID=927385&Yazar=İSMET%20BERKAN&Date=22.03.2009&CategoryID=97#</ref> Orgeneral [[Faik Türün]] eğer [[Millî Demokratik Devrim]]ciler Ankara'da darbe yapacak olurlarsa, [[TBMM]]'ni derhal İstanbul'da toplayacağını ve Meclis'in alacağı kararla Ankaradaki darbecilere karşı 1. Ordu ile harekete geçeceğini söyledi. [[Faruk Gürler]]'in sol darbecilerden ayrıldığı, "Yavuz Bey" kod-adını kullanan [[Muhsin Batur]]'un ise tek başına bu işe kalkışamayacağı ihtimali belirince cuntacılar 9 Mart 1971 günü darbe yapmak istediler. Kendilerine seçtikleri lider, Kara Kuvvetleri karargâhında bir [[Tümgeneral]] olan [[Celil Gürkan]]'dı. Ama Gürkan, kendi deyişiyle 'düğmeye' basmadı; teşebbüs gerçekleşmedi ama ok yaydan çıkmıştı. 10 Mart günü Ankara'da, daha önce adı bile duyulmamış olan 'Genişletilmiş Komuta Konseyi' toplantısı yapıldı, toplantıya ordudaki bütün [[Orgeneral]]ler ve [[Korgeneral]]ler davet edildi.

2. Bu toplantı çok sayıda yüksek rütbeli subayın ısrarı üzerine, dört Amerikan havacısının kaçırılması, [[ODTÜ]]'deki polis-öğrenci çatışması ve diğer yerlerdeki karışıklıklar yüzünden ülkedeki siyasi durumun hızlanan eriyişine karşı ordunun nasıl bir tepki vereceğini kararlaştırmak üzere yapıldı.

3. Kara Kuvvetleri Kurmay Başkanı Korgeneral [[Hayati Savaşçı]], toplantının iki seçenekten birini benimsemek için yapıldığını söyledi. Ya çok sayıda genç generalin önerdiği gibi rejimi devirmek ve yönetime el koymak kararlaştırılacaktı ya da General Tağmaç ve ötekilerin önerdiği Cumhurbaşkanı Sunay'a ve Başbakan Demirel'e bir muhtıra verilerek kimi spesifik ve acil kontrol önlemlerinin alınması istemi kabul edilecekti. Savaşçı, başka alternatiflerinin kalmadığını ekledi.

4. Savaşçı ayrıca, siyasi duruma askeri müdahale konusunun artık tartışılır olmadığını söyledi. Ordu müdahale ediyordu, karar verilecek olan şey bunun biçimiydi. Toplantıdan açık bir konsensüs çıkmasının önemli olduğunu söyledi ve bunun önemini de şöyle izah etti: Konsensüs olmasa, karardan ötürü hayal kırıklığına uğrayan taraflar, kendi görüşlerinin kabulü için güç kullanarak zorlama yapabilirlerdi. Hangi karar alınırsa alınsın, hızla bütün birimlere iletileceğini de söyledi Savaşçı.

5. Özellikle havacı generaller tam bir askeri müdahale taraftarı ve Tağmaç çözümüne şiddetle karşılar.

6. 10 Mart saat 24.00 itibariyle Ankara sakin ve gözüken bir askeri alarm durumu yok.}}

Nitekim 9 Mart 1971 tarihinde planlanan darbe, içlerinde [[Mahir Kaynak]]<ref>http://www.stargazete.com/gazete/yazar/mahir-kaynak/balyoz-plani-239852.htm</ref> ve [[Mehmet Eymür]]'ün de bulunduğu [[Millî İstihbarat Teşkilatı]] mensuplarının durumu ve o dönemde ilgili toplantılara sızmış olan Korgeneral [[Atıf Erçıkan]]'ın toplantılarda aldığı kaset kayıtlarını<ref>[http://www.diyannet.com/haber/hn-1959.html Atıf Erçıkan ile söyleşi] 21 Kasım 2013 tarihinde erişilmiştir, aynı bilgi için bakınız [[Bay Pipo]] s.115</ref> Genel Kurmay Başkanı [[Memduh Tağmaç]] ve 1. Ordu Komutanı [[Faik Türün]]'e haber vermesiyle akamete uğratıldı. [[12 Mart Muhtırası]]'nı veren [[Memduh Tağmaç]], Orgeneral rütbesindekiler hariç bu 9 Mart 1971 [[Millî Demokratik Devrim]]ine adı karışan başta Tümgeneral [[Celil Gürkan]] olmak üzere tüm subayları re'sen emekliye sevketti. 1. Ordu Komutanı [[Faik Türün]] de bu darbeye adı karışan tüm [[Devrim]] yazarlarını ve diğer Millî Demokratik Devrim [[cunta]]sı üyelerini [[Ziverbey Köşkü]]nde Milli İstihbarat Teşkilatı vasıtasıyla sorguya çekti. Bu sorgularda Kara Kuvvetleri Komutanı [[Faruk Gürler]] ve kod-adı olarak "Yavuz Bey"i kullanan Hava Kuvvetleri Komutanı [[Muhsin Batur]]'un da 9 Mart darbe teşebbüsüne önce destek verdikleri, fakat sonra istihbarat bilgileri Genel Kurmay Başkanı [[Memduh Tağmaç]]'a ulaşınca desteklerini geri çektikleri ortaya çıktı. <ref>http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=247715</ref>