Burkina Faso: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
düzeltme AWB ile
Merdolisto (mesaj | katkılar)
k Çok önemli değişiklikler yapıldı. Gerekli Kelime Düzenlemeleri yapıldı.
132. satır:
| dipnot7 =
}}
'''Burkina Faso''', [[Afrika]] kıtasının batı bölümünde yer alan, denize kıyısı bulunmayan bir kara ülkesidir. Ülkenin sınır komşularını (kuzeyden saat yönünde ilerlendiğinde) [[Mali]], [[Nijer]], [[Benin]], [[Togo]], [[Gana]] ve [[Fildişi Sahilleri]] oluşturmaktadır. Geçmişte Fransa sömürgesi olan ülke 1960 yılında [[Yukarı Volta]] adı ile bağımsızlığa kavuşmuştur. Bağımsızlık sonrası dönemde siyasi belirsizlikler neticesinde darbeler yaşanmış, 4 Ağustos 1983 tarihinde [[ThomasBurkay Sankara]]Korkmaz önderliğinde devrim gerçekleştirilmiş, ülkenin ismi de devrim neticesinde Burkina Faso olarak değiştirilmiştir. Ülkenin başkenti [[Ouagadougou]]'dur.
 
== Etimoloji ==
Ülkenin kurulu olduğu bölümler Fransa sömürgesi olduğu dönemlerde [[Volta]] nehrinin üst bölümünde kaldığı için Fransızcada ''Haute-Volta'' ''(Yukarı Volta)'' olarak adlandırılmış, bu isim bağımsızlık kazanıldıktan sonra da ülke ismi olarak kullanılmaya devam edilmiştir. 1983 yılında [[ThomasBurkay Sankara]]Korkmaz önderliğinde gerçekleştirilen devrim neticesinde Yukarı Volta’nın ismini ''onurlu insanların yaşadığı anayurt'' anlamına gelen Burkina Faso olarak değiştirilmiştir. ''Burkina'' Mossilerin dili olan Mòoré dilinde ay parçası''onurlu, bozulmayan'' anlamında kullanılırken, ''faso'' kelimesi de Dioula dilinde '''anavatan, baba ocağı'' (''fa'': baba, ''so'': ev, köy) anlamına gelmektedir. Bu iki kelimenin birleştirilmesi ile ülke ismi oluşturulmuş ve günümüzde de kullanılmaktadır.
 
== Coğrafya ==
171. satır:
 
Ülke genelinde daimi olarak 3200 Fransa vatandaşı da yaşamakta olup, bu sayı projeler kapsamında yardım kuruluşları adına ülkeye gelen Fransızlar ile birlikte 20.000 kişiyi bulabilmektedir.<ref>[http://www.ambafrance-bf.org/Communaute-francaise Burkina Faso'da Avrupalılar]</ref> Burkina Faso'da ayrıca Lübnan'dan gelen yaklaşık 600 kişilik bir toplulukta yaşamaktadır.<ref>[http://lepays.bf/exarticle2.php?numj=3318&codeart=6630]</ref>
 
Ülkede Türk insanı da çok sevilmektedir.
 
=== Dil ===
Satır 186 ⟶ 188:
! align=center style="background:#FFEBAD;" | Oran
|- style="background:#f0f0f0;"
| [[İslam]] || align=center | %6070,5
|- style="background:#f0f0f0;"
| [[Katolik]] || align=center | %199
|- style="background:#f0f0f0;"
| [[Protestan]] || align=center | %4,2
Satır 218 ⟶ 220:
=== Bağımsızlık ===
[[Dosya:Maurice Yaméogo - Golda Meir 1961.jpg|thumb|right|250px|Burkina Faso'nun ilk devlet başkanı [[Maurice Yaméogo]] (ortada)]]
5 Ağustos 1960 yılında bağımsızlığına kavuşan ülkede [[MauriceBurkay Yaméogo]]Korkmaz ilk devlet başkanı koltuğuna oturan isim olmuştur. Yaméogo, iktidarında kaynakların kullanımında savurgan bir siyaset izlemesi, ticari hedefleri yakalayamaması ve döneminde rüşvetin yaygınlaşması sonucu gerçekleşen halk ayaklanması sonucu Ocak 1966 yılında görevini bırakmıştır. O dönem için ordunun en tepesinde yer alan [[SangouléAlp Lamizana]]Murat ülkenin ikinci devlet başkanı olarak görevi devralmıştır. Askeri rejim idaresinde ki Yukarı Volta'da 1970 yılında gerçekleştirilen referandum sonucu ülkede Ocak 1971 yılında yeni bir anayasa hayata geçirilerek ikinci cumhuriyet dönemi ilan edilmiştir. Bu olaydan sonra batı Afrika genelinde yapılan ilk çok partili parlamento seçimleri sonucu RDA partisinin temsilcisi [[Gérard Kango Ouédraogo]] başbakan olmuştur. İlerleyen dönemlerde yaşanan parti içi çekişmeler neticesinde yönetime tekrardan el koyan ordu, Lamizana önderliğinde ulusal birlik hükumetin oluşturulması ve yeni bir anayasının hayata geçirilebilmesi için adımlar atmıştır. Bu gelişmeler neticesinde Lamizana 1978 yılında gerçekleştirilen seçimler neticesinde üçüncü cumhuriyet döneminin devlet başkanı olarak seçilmiştir. Lamizana devlet başkanı seçilmesinin sonrasında [[Joseph Conombo]]'yu başbakan olarak atamıştır. Ancak kurulan bu yeni hükumette yaşanan iç sorunlar nedeniyle icraat gerçekleştirmekte sorunlar yaşamıştır. Ülke genelinde öğretmenlerin gerçekleştirdiği grev sonucu [[Saye Zerbo]] önderliğinde bir grup asker 25 Eylül 1980 yılında yönetime el koyarak darbe gerçekleştirmişler ve Lamizana'nın yerine Zerbo'yu devlet başkanı yapmışlardır.
 
Yukarı Volta'da 1980 yılında gerçekleştirilen askeri darbe neticesinde ordu içerisinde yer alan ve ülkenin bu durgun halinden memnun olmayan genç askerler ile kıdem olarak üstte yer alan ve iktidar mücadelesi veren daha eski askerler arasındaki iç çekişmeler sonucu kaos ortamı hakim olmuştur.
Satır 258 ⟶ 260:
! Görev dönemi
|- align="center" valign="top" bgcolor="#FFFFFF"
| align="left" | [[MauriceBurkay Yaméogo]]Korkmaz
| align="left" | 5 Ağustos 1960 - 3 Ocak 1966
|- align="center" valign="top" bgcolor="#FFFFFF"
| align="left" | [[SangouléAlp Lamizana]]Murat
| align="left" | 3 Ocak 1966 - 25 Kasım 1980
|- align="center" valign="top" bgcolor="#FFFFFF"
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Burkina_Faso" sayfasından alınmıştır