V. Sixtus: Revizyonlar arasındaki fark

'''Papa V. Sixtus'''; <ref>Antik arşiv belgelerinde ilk üç papanın adı "''Xystus''" olarak verilmiştir. Sixtus veya ''Xystus'' bir antik Roma ismi olup Grekçe {{polytonic|Ξυστος}} isminin Latince'ye çevrilmiş şeklidir. Grekçede bu isim "cilalı" anlamına gelir. Bu isim çok popüler "altıncı" anlamı olan antik Romalı ismi ''Sextus'' ile karıştırılmamalıdır.</ref>(İtalyanca:''Sisto V''; Fransızca:''Sixte V''), gerçek adı ile '''Felice Peretti di Montalto''' (d. [[13 Aralık]] [[1521]], [[Grottammare]], [[Papalık Devletleri]] (günümüzde [[İtalya]]) – ö. [[27 Ağustos]] [[1590]]<ref>http://www2.fiu.edu/~mirandas/bios1570.htm#Peretti</ref> , Roma, Papalık Devletleri (günümüzde İtalya)), [[24 Nisan]] [[1585]] - [[27 Ağustos]] [[1590]] döneminde [[Roma Katolik Kilisesi]]'nde 228. [[papa]]dır.<ref>[http://www.newadvent.org/cathen/12272b.htm "Papalar Listesi,"] ''Catholic Encyclopedia'' (2009); erişim 09-11-2011.</ref>

Felice Peretti 1520'de Papalık Devletleri [[Ancona]] ilinde bulunan [[Grottammare]]'de doğdu. <ref name="catholic">[http://www.newadvent.org/cathen/14033a.htm Ott, Micheal "Pope_Sixtus_V" ''Catholic Encyclopedia'' [http://www.newadvent.org/cathen/14033a.htm]] </ref> Felice Peretti Dalmaçya asıllı bir katolik aileden olup bu aile bir önceki yüzyılda Osmanlıların Balkanlarda ilerlemesi üzerine İtalya'ya kacmiş ve [[Adriyatik Denizi]] kıyısında yerleşmişti. Babası bahçıvandı. Felice de çccukluğunda domuz çobanlığı yapmıştı. <ref name="catholic"/>

Amcası Fra Salvatore Montalto'daki Minörit Manastırı'ında keşiş idi ve Felice 9 yasında iken bu manastıra girdi. Yaşı 12'e geldiği zaman çırak keşiş oldu. Eğitimine Montalto'daki manastırda başladı ama [[Ferrara]] ve [[Bologna]]'da devam etti. 1547'de [[Siena]]'da papazlık unvanı ile de kutsalandı.

Gayet yetenekli bir kişi olan genç keşiş iyi bir vaiz olarak isim yapmıştı. 1552'de Roma'da Santi Apostali Kilisesi'nde verdiği gayet popüler olan Paskalya dönemi vaızları o günün Katolik kilisesi hiyerasisinin en üst kişilerinin dikkatini çekti ve bu kişiler onu teşvikleri altina aldılar. Bunların arasında kendisinin bağlı olduğu Minorit tarikatının başkanı olan Kardinal Carpı; ve sonradan her ikisi de Papa olan Kardinal Caraffa ve Kardinal Ghislieri; azizlik unvanı kazanan Fillipo Neri ve [[Cizvitler]] tarikatının kurucusu [[Loyolalı Ignatius]] bulunmaktaydı. <ref name="catholic"/>

Bundan sonra Felice Peretti sıra ile şu Minorit manastırların başkeşiş olarak atandı: 1550'de Siena, 153'de San Lorenzo Manastırı, [[Napoli]]; 1556'da Frari Manastırı, [[Venedik]]. 1557'de [[IV. Pius|Papa IV. Pius]] tarafından Venedik Engeziyon mahkemesine başkan seçildi. Bu mahkemenin başkanı iken gösterdiği fanatik ve merhamet bilmez tutumu Venedik Cumhuriyeti idarecilerinin bile hoşnutsuzluğuna yol açtı ve bu devletin isteği üzerine Felice Peretti bu görevden alınıp Roma'ya getirildi. Roma'da Vatikan'da Vatikan hukuk idaresinde savcılık; Minorit tarikatın en yüksek Papazı ve papalık yüksek eğitim kurumu olan Sapienza'da profesörlük görevleri verildi. 1665'de Papa İV. Pius tarafından Kardinal Buoncompagnı (sonradan Papa XIII. Gregorius) ile birlikte Toldo Başpiskopuş Caranza hakkında bir "dalalet" ithamını incelemeye görevlendirilip İspanya'ya gönderildiler. Bu görevde bu iki önemli Katolik din adamının arası iyice açıldı. <ref name="catholic"/>

V. Sixtus Roma yaptırdığı imar ve inşaat işleri ile isim kazandı. V. Sixtus'un papalık döneminde Roma'da [[Aziz Petrus Bazilikası]] kubbesi inşa edilip bitirildi. Bu dış kubbe kurşunla kaplı idi ve bu kubbe üzerinde bulunan bantlar altın kaplı bronzdan yapılmıştı. <ref>(1838). "Dome" ''Penny Cyclopaedia,'' Cilt 9, s.69. Society for the Diffusion of Useful Knowledge. [http://books.google.com/books?id=7KsrAAAAYAAJ&pg=PA69&dq=Sixtus+inauthor:Society+inauthor:for+inauthor:the+inauthor:Diffusion+inauthor:of+inauthor:Useful+inauthor:Knowledge&hl=en&ei=AsO6TvK-N-Lq0QHqvsDeCQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&ved=0CDoQ6AEwAQ#v=onepage&q=Sixtus%20inauthor%3ASociety%20inauthor%3Afor%20inauthor%3Athe%20inauthor%3ADiffusion%20inauthor%3Aof%20inauthor%3AUseful%20inauthor%3AKnowledge&f=false] {{ing}}</ref>

Vatikan Kütüphanesi binası da bu papa döneminde yapılmıştır.

Diğer yaptırıp veya renove ettirdiği kamusal yapılara şunlardır: [[St John Lateran Bazilikası]]'nda V. Sixtus sundurma binası; [[Santa Maria Maggiore Bazilikası]]'nda bir şapel; [[Quirinal Sarayı]], [[Lateran Sarayı]] ve [[Vatikan Sarayı]]'nda yenileştirme ve eklemeler; (birisi [[Aziz Petrus Meydanı]]'nda) 4 tane "dikili taş" dikilmesi; Roma'da 6 yeni önemli sokak açılması; Roma imparatoru [[Septimius Severus|Severus]] tarafından yaptırılan su yolunun restorasyonu ve yeniden açılması.

Papa V. Sixtus Papalık Devleti maliye işleri üzerine de eğildi. Elinde bulunan bütün gücleri kullanarak İtalya'dan ve Katolik Avrupa'nın her tarafından Papalık Devletleri için vergi ve diğer tip hasılat toplamaya gayet büyük önem verdi. Avrupa'nın her yanından çekilen paralar Papalık Hazinesini doldurmaya kullanıldı. Roma'da yaptırdığı büyük yatırım ve imar faaliyetleri için büyük meblağlar kullanmasına rağmen ölmesine yakın Castelo di Sant' Angelo'da bulunan papalık hazinesinde 3 milyon altin scudi ve 1.6 milyon gümüş sikke bulunmaktaydı. Tutucu devlet finansmanı teorilerien göre uygun görülen bu "devlet cimriliği", o vakit hiç enflasyon göstermeyen Avrupa'nın Katolik ülkelerinin ve halklarının refahlarını ve dirlik düzenliklerini ne kadar gerilettiğinin hesabı tarihçilerce daha yapılmamıştır. <ref name="catholic"/>