Heiligenbeil Kuşatması: Revizyonlar arasındaki fark

Birliklerini kuşatılmaktan kurtarmaya çalışan General Hossbach, 23 Ocak'ta emirlere karşı gelerek 4. Ordu'yu, Lötzen civarındaki mevzileri terk ederek batıya doğru çekmeye başladı. <ref name=duffyp172>Duffy, Sh: 172</ref> Bu sırada Mareşal [[Rokossovski]]'nin [[2. Beyaz Rusya Cephesi]] zaten General Hossbach'ın sağ kanat kuvvetlerini yarmıştı. Sovyet 5. Muhafız Tank Ordusu, [[Baltık Denizi|Baltık]] sahillerine ilerledi ve Doğu Prusya'nın büyük bir bölümünü çevirdi. 4. Ordu, zorlu kış koşullarında binlerce sivilin de katıldığı yürüyüşle halen Alman 2. Ordu'su tarafından tutulan Elblag'a doğru hareket etti. Fakat izledikleri yol, kentin hemen doğusunda Sovyet 48. Ordu'suna bağlı birliklerce kesilmiştir.

General Hossbach, Hitler'in emirlerine karşı gelmesi sonucunda 29 Ocak'ta görevden alınarak yerine General [[Friedrich Wilhelm Müller]] atandı. General Müller'e hemen ertesi gün, 30 Ocak için verilen emir de, bu üç kolordunun kuşatmadan çıkma hareketinin durdurulması idi. <ref name=duffyp173>Duffy, Sh: 173</ref> Çok sayıda sivil ve 2. Ordu'dan bazı unsurlarla birlikte Heiligenbeil ve Brausberg bölgesinde kuşatılmış durumda olan bu insanlar bu mevsimde donuş olan Vistül Lagün'ü üzerinden Pillau limanına ya da Danzig'e çekilmeye çalıştılar. 4. Ordu'nun istihkamcıları, buz üzerinde lambalarla işaretleme de yapmışlardır.

Alman savunmasının Şubat ayı başlarında Kızıl Ordu yarma girişimlerine karşı koymasında, 4. Ordu'ya Amiral Scheer ve [[DKM Deutschland|Deutschland]] ağır kruvazörleri tarafından Lagün'ün güney ucundan sağlanan ağır topçu desteği etkili oldu. <ref name=duffyp204>Duffy, Sh: 204</ref> Kızıl Ordu'nun Frauenburg'e yönelen taarruzu, Alman 170. Piyade Tümeni birliklerinin sert direnişiyle karşılaştıysa da kent, 9 Şubat 1945 tarihinde alındı. <ref name=frauenberg>Bkz. [http://eng.9may.ru/24.02.1945/eng_inform/m9004166 RIA Novosti archives]</ref> Mehlsacs yakınlarındaki bir Sovyet taarruzu sırasında 3. Beyaz Rusya Cephesi Komutanı General Çernyahovski, bir şarapnel parçasıyla yaralanarak ölmüştür. Komutayı devralan Mareşal [[Aleksandr Vasilevski]]'nin birlikleri, bir sonraki ay yeni takviyeler almıştır. Tahliyeler ise, hava akınlarından kaçınmak için çoğunlukla geceleri sürdürülmüştür.

Kuşatma altındaki Königsberg'deki garnizona kadar uzanan dar bir kara köprüsü, Sovyet 11. Muhafız Ordusu'nun taarruzlarına karşı, kentteki garnizonla birlikte direnen [["Großdeutschland" Tümeni|Panzergrenadier Tümeni "Großdeutschland"]]'nin sayesinde açık tutulabilmiştir. <ref name=duffyp162>Duffy, Sh: 161-162</ref>

Doğu Prusya'daki Alman kuvvetleri için bir zafer beklentisi, gerçekçi olmaktan uzaktı. Ciddi biçimde insan gücü, mühimmat ve akaryakıt sıkıntısı çekiliyordu. Buna karşın sert bir direnme gösterdiler ve tüm Doğu Prusya Harekâtı boyunca Sovyet kuvvetleri ağır kayıplara katlanmak zorunda kaldı. <ref name=casualties>Toplam kayıplarla ilgili resmi Sovyet rakamı, 13 Mart - 25 Nisan tarihleri arası, tüm operasyon sahasında, 584.788 </ref> Özel muharebe grupları sıklıkla baskıyla silahaltına alınmış [[Volksstrum|Yurt Muhafızları]] birlikleriyle takviye edildi ve pek çok Doğu Prusya köy ve kasabasının yanı sıra Heiligenbeil de müstahkem mevki haline dönüştürüldü. <ref name=hastingsp307>Hastings, Sh: 307</ref> Savaş, bir bakıma sivillerin tahliyesini tamamlamak için yürütüldü ve uzatıldı. Ama asıl neden askeridir. Hitler, General Guderian'ın buradaki birliklerini, Doğu Cephesi'nin daha kritik bölgelerinde taze kuvvet olarak kullanılması için bir an önce tahliye edilmesi talebini sürekli geri çevirdi. Hitler bu konuda hep "Hayır Mareşalim, bunlar orada kendilerinin birkaç katı Rus askerini oyalıyor." demiştir. <ref> İbrahim Artuç, Cilt 2, Sh: 272 </ref> Bununla birlikte askeri personelin büyük bölümünün tahliyesi, sivillerin tahliyesi tamamlanana kadar Alman Yüksek Komutanlığı ([[OKH]]) tarafından onaylanmadı. Ancak Sovyet saldırısı, Heiligenbeil Toplama Kampı'ndaki tutuklular açısından trajik biçimde gecikmişti. Diğer kamplarda kalanlarla birlikte, hatta General Hossbach'ın birlikleri Doğu Prusya'dan çekilmeye çabalarken bile, sürekli olarak sahile sürülüp katledildiler.

Sovyet taarruzu, 15 Mart'ta Königsberg'le Heiligenbeil arasını keserek kentten 8 &nbsp;km. ötede sahile ulaştı. Frisching Nehri üzerinden 17 -18 Mart gecesi yapılan bir nehir geçiş taarruzu, bölgedeki Alman savunmasına doğudan daha da yaklaştı. <ref name=Lanzap274>Lanza, Sh: 274</ref> Daha berrak bir havanın olduğu 18 Mart'ta ise Alman 4. Ordu mevzilerine yoğun hava akınları yapıldı. <ref name=duffyp205>Duffy, Sh: 205</ref>

Sovyet kuşatma çemberi daraldıkça Alman birlikleri için durum giderek netleşmiştir, ölmekle teslim olmak arasında yapılacak seçim, daha yakın görünmektedir. Bazı seçkin birlikler, (Hermann Göring Tümeni ve 2. Panzer Tümeni gibi) deniz yoluyla tahliye edilirken diğerleri, yavaş yavaş sahildeki küçük bölgelerde kuşatıldı ve yer yer sahil dolgularında ya da plajlarda siperlere gömüldüler. Savaş esirleriyle ilgili raporlardan da anlaşıldığı üzere pek çok Alman birliği ciddi biçimde zayıflamış durumdadır. Örneğin 50 Piyade Tümeni'nin eksik kadrolu tek bir alayı kalmıştır. <ref name=RIA2>Bkz. [http://eng.9may.ru/18.03.1945/eng_inform/m9004206 RIA Novosti archives]</ref>

Sovyet birlikleri Braunsberg'i 20 Mart'ta aldılar. Rosenberg adında küçük bir liman yerleşimi de olan Heiligenbeil, 25 Mart'ta fosforlu yangın bombalarıyla bombalandı ve 25 Mart'ta Kızıl Ordu birlikleri, neredeyse harabeye dönmüş olan kente bir taarruza giriştiler. Rosenberg limanı, 26 Mart'ta Kızıl Ordu birliklerinin eline geçti. Bu durumda Alman 4. Ordu'sundan arta kalanlar, Großdeutschland Tümeni ve 28. Avcı Tümeni tararından savunulan Kahhlzor Haken yarımadasına çekildiler. Son tahliye 29 Mart sabahı Kahlholz ve Balga'dan yapıldı. Artçı olarak geride kalan 562. Volkgrenadier Tümeni ise imha oldu. <ref name=duffyp206>Duffy, Sh: 206</ref><ref name=weiszacker>Gelecekteki Almanya Başbakanı [[Richard von Weizsäcker]]'in de aralarında olduğu askeri personel, Balga'dan son tekneyle ayrıldı.</ref> Sovyet kaynakları 93 bin Alman askerinin öldüğünü, 46.448 askerin ise esir alındığını ileri sürmektedir. Bazı Alman kaynakları pek çok birliğin tahliyesinin başarıldığını ileri sürse bile, savaşın karmaşası içinde kesin rakam belirlemek olanaklı değildir. 4. Ordu'nun diğer unsurları Pillau Limanı ve Vistül Lagün'ünde Mayıs ayına kadar direnmeye devam ettiler.