Orhan Seyfi Orhon: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
düzeltme AWB ile |
||
65. satır:
'''Orhan Seyfi Orhon''' (d. [[23 Ekim]] [[1890]], [[İstanbul]] - ö. [[22 Ağustos]] [[1972]], [[İstanbul]]), Türk şair, gazeteci, yazar, yayımcı, siyaset adamı.
Türk edebiyatı tarihine [[Beş Hececiler]] olarak geçmiş edebi topluluğun şairlerinden birisidir. Yirmiden fazla şiiri değişik bestekarlar tarafından bestelenmiştir.
Başta [[Akbaba (dergi)|Akbaba]] mizah dergisi ve [[Çınaraltı (dergi)|Çınaraltı]] fikir ve sanat dergisi olmak üzere pek çok dergi çıkarmış ve adı Çınaraltı dergisi ile özdeşleşmiş<ref name=tonga>[http://turkoloji.cu.edu.tr/pdf/necati_tonga_akbaba_cinaralti.pdf Necati Tonga, '''“İki Bacanağın İki Kardeş Mecmuası: Akbaba ve Çınaraltı”''', ''Değirmen Yüzyılın Dergileri 1900-2000 Özel Sayısı, Ocak-Haziran'']</ref> bir yayımcıdır.
TBMM’De [[TBMM 8. dönem milletvekilleri listesi|8. dönem]] Zonguldak ve [[TBMM 13. dönem milletvekilleri listesi|13. dönem]] İstanbul milletvekili olarak yer almış bir siyasetçidir.
== Yaşamı ==
1890 yılında İstanbul’un [[Çengelköy, Üsküdar|Çengelköy]] semtinde dünyaya geldi. Babası Miralay Emin Bey, annesi Nimet Hanım’dır.<ref name=tdv>[http://www.tdvia.org/dia/ayrmetin.php?idno=330389 Alim Kahraman, '''Orhon, Orhan Seyfi''', ''İslam Ansiklopedisi'']</ref>
Orta ve lise öğrenimini Beylerbeyi Rüşdiyesi (1905) ve Mercan İdadisi’nde (1909) yaptı. Öğrencilik döneminde şiirle ilgilendi; edebiyat hocası [[Celal Sahir Erozan|Celal Sahir Bey’den]] teşvik gördü. [[Abdülhak Hamid]] ve [[Tevfik Fikret]] etkisinde şiirler yazdı. 1909’da şiirleri ''Kehkeşan'' dergisinde görülmeye başladı. Yalın bir dille aruz vezninde yazdığı “''Fırtına ve Kar''” adlı şiiri ile tanındı (1913). Yüksek öğrenimine Tıbbiye’de başlayan Orhan Seyfi, bir anestezide fenalaşınca tıp eğitiminden vazgeçip hukuka yöneldi.<ref name=isam>[http://isamveri.org/pdfdkm/15/DKM150199.pdf '''Orhon, Orhan Seyfi''', ''Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi Cilt 7, Ankara, 2007'']</ref> [[Darülfünun]] Hukuk Mektebi’nde öğrenciyken ''Hıyaban'' dergisini çıkararak yayıncılığa başladı.
Hukuk Mektebi’ni 1914’te tamamladı ve [[Meclis-i Mebusan]]'ın Kavanin Kaleminde memurluğa başladı. Bu dönemde [[Türkçülük|Türkçü]] aydınlarla tanıştı ve çalışmalarını Türkçülük ideali çerçevesinde sürdürdü. [[Ziya Gökalp]]’in uyarılarıyla halkın diline, vezinde ise aruzdan heceye geçti.
80. satır:
1918’de [[İstanbul'un işgali|İstanbul’un işgal edilip]] Meclis-i Mebusan’ın kapanması üzerine gazeteciliğe başladı; bir yandan da öğretmenlik yaptı. Şiir ve yazıları [[Türk Kadını (dergi)|Türk Kadını]], Şair, [[Büyük Mecmua]], [[Servet-i Fünûn]], Ümit ve Yarın dergilerinde yayımlandı. [[Türk Kurtuluş Savaşı]] sırasında İstanbul hükumetini destekleyen ''Aydede'' dergisinde mizah yazarlığı yaptı. Sosyal olayları hicivsel bir üslupla ifade ettiği şiirlerini ''Peri Kızı ile Çoban Hikayesi'' adlı kitapta topladı (1919). Şiirlerinde [[Divan edebiyatı|divan şiiri]]ne özgü [[aruz vezni]] kalıplarını, modern ve sade hece ölçüsüne uyarlamayı başardı. 1922 yılında Orhan Seyfi, o güne kadara yayımlanmış gazete ve dergi yazılarını ''Fiskeler'' adlı mizah kitabında bir araya getirdi. Bu kitapta dönemin şair ve yazarlarının hicvedildiği yazılara, yazarın kurguladığı mizahi anket ve mülakatlara yer verdi.<ref name=fiskeler>[http://turkiyat.gazi.edu.tr/posts/download?id=71115 Harun Ceyhan, '''Orhan Seyfi Orhon'un Fiskeler Adlı Kitabı Üzerine Bir İnceleme''', ''Gazi Türkiyat, Bahar 2013/12'']</ref> 1922’de ayrıca Peri Kızı ve Çoban Hikayesi kitabındakilere yeni şiirler de ekleyerek ''Gönülden Sesler'' adlı kitabını yayımladı.
=== Mizah yazarlığı ve yayımcılık yaşamı ===
Gönülden Sesler beklentilerini karşılamayınca şiiri ikinci plana aldı<ref name=tdv/>; bacanağı [[Yusuf Ziya Ortaç|Yusuf Ziya]] ile beraber çıkardıkları [[Akbaba (dergi)|Akbaba]]’da mizah yazarlığını sürdürdü. ''Papağan'' (1924-1927) ve ''Yeni Kalem'' adlı mizah, ''Resimli Dünya'' (1924-1926) adlı çocuk ve magazin dergileriyle, edebiyat ve sanat içerikli ''Güneş''’i (1927) yayımladı; bir süre ''Karagöz''’ün yayım sorumluluğunu üstlendi (1928-1932).<ref name=tdv/>
1932-1938 yılları arasında Yusuf Ziya ile birlikte ve kendi başına ''Edebiyat Gazetesi'', ''Hızlanış'', ''Ayda Bir'', ''Her Ay'', ''Her Şey'' gibi dergiler çıkardı. 1941-1944 arasında Yusuf Ziya ile birlikte haftalık Türkçü Fikir ve Sanat mecmuası ''[[Çınaralı (dergi)|Çınaraltı'yı]]'' yayımladı. Yusuf Ziya'nın adının Akbaba ile özdeşleşmesi gibi Orhon Seyfi'nin adı da Çınaraltı ile özdeşleşti.<ref name=tonga/>
=== Siyaset ve gazetecilik yaşamı ===
1944’te [[Ankara]]’da yapılan bir mitingde öğrenci olaylarıyla ilgili görülerek bakanlık emrine alınan Orhan Seyfi,<ref name=tdv/> 1945’te [[Tasvir]]’deki yazılarıyla gazeteciliğe döndü. [[Cumhuriyet (gazete)|Cumhuriyet]] ve [[Ulus (gazete)|Ulus]] gazetelerinde de yazılarına rastlandı. 1946'da [[Cumhuriyet Halk Partisi]]'den [[Zonguldak]] milletvekili seçildi. 1950’li yıllarda [[Demokrat Parti]]’yi destekleyen [[Zafer (gazete)|Zafer]] ve Havadis gazetelerinde yazılar yazdı.
1960'tan sonra [[Adalet Partisi (Türkiye)|Adalet Partisi]]'ne girdi. 1 Mart 1962’de [[Son Havadis]] gazetesinde günlük yazılar yazmaya başladı ve hayatının sonuna kadar sürdürdü. 1965'te Adalet Partisi’nden İstanbul milletvekili seçildi.
1972’de İstanbul’da hayatını kaybetti. Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi.
| |||