Vikipedi

Pamuk: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Pinkmlover (mesaj | katkılar)
Devriyeler
4.853 değişiklik
Gerekçe: + vandalizm amaçlı değişiklik
düzeltme AWB ile
16. satır:
 
[[Dosya:CottonPlant.JPG|thumb|260px|Toplanmaya hazır pamuk bitkisi]]
'''Pamuk''' (''Gossypium hirsitum''), [[ebegümecigiller]] (Malvaceae) familyasından anavatanı [[Hindistan]] olan kültürü yapılan bir [[bitki]] [[tür|türü]]ü.
 
== Morfoloji ==
Pamuk bitkisi [[kök]], sap, [[yaprak]], [[çiçek]] ve [[tohum]]dan oluşmaktadır. Tür ve [[varyete]]sine göre 60-120 60–120 cm, [[ağaç]] halinde olanlar ise 5-65–6 m boylanabilir. Pamuk 30-100 30–100 cm derine, 50-80 50–80 cm yanlarına uzanan kazık köke sahiptir. Toprak yüzeyinin 8-10 8–10 cm altında ilk yan kökler meydana gelir Bunlar yatay olarak büyürler. Yan köklerin sayıları 3-4 tanedir. Her biri tekrar dallanarak etrafa yayılır. [[Epidermis]] hücrelerinin dışa doğru uzaması ile sayısız emici tüyler meydana gelir. Genel olarak kök toprakta dik olarak ya da bir süre sonra zigzag çizerek devam eder. Uygun koşullarda kök uzunluğu 1,5 m ye kadar ulaşabilir.
 
[[Afrika]]’da, çok yıllık ağaç şeklinde olan pamuk çeşitleri de vardır. Pamuk gövdeleri dik, dallanmış ve çok tüylüdür. Yapraklar uzun saplı, parçalı ve tabanı kalp şeklindedir. Çiçekler saplı ve yaprakların koltuğunda tek tek bulunur. Dış çanak yaprakları üç parçalı, taç yaprakları ise beş serbest parçalıdır. [[Meyve]], olgunlukta açılan veya kapalı kalan, 3-5 gözlü bir kapsüldür. Bu kapsüle koza da denir. Her gözde siyahımsı renkli, oval şekilli ve üzeri uzun, sık ve beyaz renkli tüylerle örtülü 5-10 tohum bulunur. Pamuk tohumu, etrafındaki bu tüy veya liflerle beraber `kütlü` adını alır.
 
== Tarih ve etimoloji ==
Arkeolojik kanıtlar gerek [[Hindistan]] gerek [[Güney Amerika]]'da birbirinden bağımsız olarak 6000 ila 7000 yıl önce pamuğun değişik türlerinin tarımının yapıldığı ve giyimde kullanıldığını göstermektedir. Eski dünyaya pamuk Hindistan'daki [[Harappa]] uygarlığından gelmiştir. [[Mezopotamya]]'dan da [[Eski Mısır]]'a geçmiştir.)
 
Pamuğun [[Arapça]]'daki ismi olan ''kutun'' ('al kutun') İngilizce'ye ''cotton'', İspanyolca'ya ''algodón '' olarak geçmiştir. '''Pamuk''' için Türkiye'de yerel olarak üreticilerin kullandığı 'pambuk','bambuk' adının da, bugün kuzey [[Suriye]]'de yer alan Manbij şehrinin (Hierapolis Bambyce ya da Bambyke) başka dillerdeki değişik söylenişinden geldiği muhtemeldir. (Arnold Toynbee, Turkey: A Past and a Future, dipnot.50)
 
Pamuk, [[alüvyon]]lu ve kuvvetli toprakları sever. Derin sürülmüş ve iyi [[gübre|gübrelenmiş]]lenmiş topraklara ekilir. Ekim; sıcak bölgelerde şubat, soğuk bölgelerde mart-nisan aylarında yapılır. Ağustos ve eylülde hasat edilir. Pamuk için en büyük tehlike yağmurlardır. Yağmurlar, verimin ve kalitenin düşmesine sebep olur.
 
Türkiye’de MÖ 330 yılına dek geriye giden uzun bir tarihçesi olmasına karşın asıl gelişmesini 11. yüzyılda Selçuklu Türkleri, 14. Yüzyılda Osmanlı Türkleri zamanında olmuştur. Türkiye Cumhuriyetin ilanından sonra ise pamuk tarımına büyük önem verilmiştir.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Pamuk" sayfasından alınmıştır