Hertfordshire: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Dudley Miles (mesaj | katkılar)
→‎Resimler=: Not in Hertfordshire
düzeltme AWB ile
60. satır:
==Tarihçe==
 
Hertfordshire 913'de [[Yaşlı Edward]] hükümdarlığı sırasında iken [[Hereford]]'da yapılan kaleye verilen malikane arazilerinden oluşmuştur. Hereford Anglo-Sakson dilinde "geyik akarsu geçiş yeri" anlamına gelen "heort ford" sözcüklerinden ortaya çıkartılmıştır. Hertfordshire Kontluğu için bu isim aslına atıfla kontluk bayrağında (armasında ve diğer kontluk senbollerinde) bir geyik bulunmaktadır. Hertfordshire adı tarihsel belgelerde ilk defa 1011'de hazırlanan "Anglo-Sakson Kronikleri (Anglo-Saxon Chronicle)" bulunmaktadır.
 
Arkeolojik delillere göre Hertfordshire'da ilk insan [[Mezolitik]] dönemde [[Orta Taş Çağı]]'nda yaşamıştır. Kontluk arazilerini ilk defa tarım için kullanılması [[Cilalı Taş Devri]]'nde olmuştur. Yine arkeolojik buluntulara göre Kontlukta ilk devamlı insanların yaşama yerleşkesi [[bronz çağı]] başlarında kurulmuştur. Hertfordshire'a insan kabilelerinin yerleşmeleri [[Demir Çağı]]'nin başından itibaren başlamış ve bu çağın tümünde bu kontluk arazilerine Kelt kabileler göç etmişlerdir.
 
M.Ö. 43'den itibaren İngiltere'nin antik Romalılar tarafından istila edilip yerleşilmeye başlanması ile bu arazilerde bulunan önemli "Catuvellam" yerli kabilesi Romalılara hemen teslim olmuş ve Roma adet ve görgülerini ve yaşama tarzını kabul eden yerli halk arasında başta gelmiştir. Antik Romalı yaşam tarzını kabul eden yerli halk bu arazilerde birkaç yeni kasaba kurmuşlardır. Bunlar arasında en mühimi "Verulamıum" Romalı adlı [[St. Albans]] şehri olmuştur. St. Albans'da yaklaşık 230'da ilk İngiltere asıllı Hıristiyan şehidin öldürüldüğü kabul edilmektedir. Bir Britanya asıllı pagan Romalı asker olan "Evliya Alban" idam edilecek olan bir Hıristiyan papazın yerine kendinin idamını talep etmiş ve Holywell Hill nevkinden kafası kesilerek idam edilmiş olduğu kilise belgelerine geçmiştir. Bunun için "Aziz Albans" önce kilisece resmen Hıristiyan şehidi ve sonra da "aziz" olarak ilan edilmiştir. Bu Hristiyan şehidinin cesedinin halka gösterilmek için çarmıha gerildiği de belgelidir. Hertfordshire kontluğunun tarihi bayrağı üzerindeki mavi dalgalar ve sarı renkli bir kalkan fon icine bir geyik ihtiva etmesi bu olaya atıfladır. Hertfordshire Kontluğu Evliya Alban'ı kontluğun evliya senbolu olarak kabul etmiştir.
 
5. yüzyılın başlarında antik Roma ordularının Britanya'dan ayrılıp Britanya'da Roma İmpatorluğu hükümü sona erince bu askeri savunmadan yoksun arazilere Almanya'dan [[Anglo-Saksonlar]] kavimi mensupları göç etmiş, bu arazileri istila edip bu arazilerde yaşayan Kelt asıllı halkı kendi arazilerinden kovup onların arazilerini gaspedip buralarda yerleşmişlerdir. 6. yüzyıla girilmekte iken modern kontluk arazilerinin hemen hepsi "Doğu Sakson Krallığı" idaresine girmiştir. Bu "Doğu Sakson Krallığı" fazla uzun sürmemiş ve 9. yüzyılda ortadan kalkmıştır. Bu krallığın arazileri ve bu arada Hertfordshire arazileri, doğu'da Doğu Anglia'da kurulmuş olan [[Mercia]] krallığı idaresi altına geçmiştir. Hertfordshire Kontluğu 10. yüzyılda "Batı Sakson Krallığı" ile "Mercia Kralliği"'nin birleşmesi ile ortaya çıkan "İngiltere Krallığı" içinde bir İngiltere yerel idare birimi "shire" olarak ortaya çıkmıştır.
 
1066'da Anglo-Saksonları [[Hasting Muharabesi]]'nden yenen Normandiya Dükü [[I. William|Giyom]] İngiltere'de bu savaşta hayatlarını kaybetmemiş bulunan önemli kilise papazları ve Anglo-Sakson soylularının resmen ülkelerinin teslim olaması ve yeni İngiltere Kralı'nın [[I. William]] olmasını kabul eden törensel toplantı Hertfordshire'da [[Berkhamsted]]'de yapılmıştır. I. William ancak bundan sonra başşehir olan Londra'ya hiç direniş görmeden girmiş ve [[Westminster Abbey]]'de kendi taç giyme törenine katılmıştır.
 
İngiltere'nin tümünün Normanlar idaresi altına geçtiği zaman Hertfordshire'de [[Bishop's Stortford]]'da; Kralının yaşaması yapılan bir saray bulunan [[Berkhamstead]]'de ve Londra ile Kral sarayının bulunduğu Berkhamstead arasında bir menzil olan [[Kings Langley]]'de yeniden taştan gayet korunaklı Norman kaleleri yaptırılmıştır.
 
Norman'ların yeni ellerine geçirdikleri arazilerde vergi tahsilatını sağlamak için hazırlanmış olan İngiltere'nin tüm arazilerinin ayrıntılı kayıda geçiren [[Doomsday Book]] kayıtlarına göre Hetfordshire Kontluğu 9 tane "hundred" adı verilen alt yörel bölgeden oluşmaktaydı: Bunlar Braughing, Broadwater, Cashio, Edwinstree, Hertford, Hitchin, Odsey ve (Tring ile Danis Corum birleşmesinden oluşan) Dacaorum idi.
 
Sonraki yıllarda İngiltere'nin başkenti Londra büyüdükçe Herfordshire'ın İngiltere başkentine yakın oluşu daha da önem kazandı. Kontluk arazilerine çoğu İngiltere soylularının eline geçmişti. Bu büyük arazi sahibi soylular hzimet istihdamı ve yaptıklari harcamalar dolayısıyla Herfordshire yörel ekonomisinin gayet refahlı olmasını ve gittikçe zenginleşmesini sağladılar. 18. yüzyıl sonundan itibaren İngiltere'de [[Sanayi Devrimi]] ortaya çıktıktan sonra Herfordshire ekonomisi tekrar güçlendi ve kontluk nüfusu büyük dramatik artış gösterdi.
 
1903'de [[Ebenezar Howard]]'in ortaya attığı fikirlere uyarak kuralan ilk "bahçeli evler"le dolu "Bahçe Şehri (Garden City)" Hertfordshire'da [[Letchworth]] olarak kuruldu. [[II. Dünya Savaşı]] sonunda Birleşik Krallığı yenileştirmek için hükümete gelen [[İşçi Partisi]] tarafından yapılan reformlar arasında bulunan "1946 Yeni Şehirler Kanunu (New Towns Act 1946)" ile kurulan ilk yeni şehir yine Hertfordshire'da [[Stevenage]] oldu.
 
Hertfordshire liberalizm doktrinlerine uyularak yapılan özelleştirme ve piyasaları kontrol etmeden bırakma politikalarının dramatik olarak eksiklik ve hatalarını ortaya çıkaran örnek gelişmelere ve olaylara da sahne olmuştur.
88. satır:
Hertfordshire coğrafi olarak Londra Havzası'nın kenarındadır.
 
Londra şehri 19. yüzyılda büyümeden kontluk çoğunlukla kırsaldi. Fhkat Londra şehrinin büyümesi ve önce demiryolu ve şehirsel metro ulaşım sistemi gelişmesi ve sonra karayollarının otomobil trafigine açılması ile kontluğun bir kısmı Londra'nın varoşu ve banliyosu haline dönüşmustür. Hertfordshire'da günümüzde şehirleşme devamlı kontrol altına alınmıştır ve Londra etrafında bulunan "Metropoliten Yeşil Saha" kemeri ile gayet sıkı olarak kontrol edilmektedir.
 
Kontluk arazilerine yükseklik etraftaki bölge için nisbetten kuzey-güney ekseninde yüksekçedir. Bu yüksek tepelik sırt arazi jeolojik bakımdan [[Kretase]] Dönemi tebeşir taşından oluşmuştur. Bu tepelik sırt arazisinin bölgenin en yüksek rakımlı mevkii Tring etrafında bulunmaktadır. Tepelik sırt üzerinden günümüzde "Ridgeways" adli bir uzun yol yürüyüş patikası geçmektedir. Bu Ridgeway patikası üzerinde bulunan Hertfordshire'daki Tring yakınlarında Hastoe mevkii ile Buckinghamshire'daki Drayton Beauchamp mevki arasında rakım 240m'ye ulaşmaktadır ve tepe Hertfortshire'ın en yüksek mevkii olmaktadır. Bu tepelik sırt arazide batıya gittikçe "Chiltrens" adı verilen nisbeten düşük rakımlı sıralık tepeler sistemine bağlanmaktadır. Kontluğun güneyinde bulunan araziler Londra Kili ile kaplıdır. Kontluğun doğusu ise Buzul Çağında buzla kaplı olduğu için bu çağ geçince küçük taşlar şekilde olan moren kili taşları bu arazilerin yüzeyini nisbeten ince bir tabaka halinde kaplamaktadır.
 
Hertfortshire çok şehirleşme baskısına maruz kalmakla beraber kontluk arazisi günümüzde gayet kırsal görüntüsünü korumakta ve kırsal tarım arazisi olarak kullanılmaktadır.
 
Tebesir olan kayalar su tuttuğu için Hertfordshire'ın tebeşir kayası olan toprak altı tabakalarında iyi su tutan [[akifer]]ler bulunmaktadır. Bunun bir sonucu gayet temiz iyi içimli şu kaynakları bulunmasıdır. Günümüzde hemen hemen sona ermiş olmakla beraber bu kaynaklardan sağlanan temiz ve yeterli su ile Hemel Hempstead ve Berkhamsted cıvarlarında [[su teresi]] tarımı yapılmakta idi. Bu kaynakların birinin ortaya çıkardığı "Ware Deresi" 1613'de Hugh Myddleton adli bir girişimci tarafından açılan "New River" kanalı ile o tarihten itibaren Londra şehrine temiz içme suyu sağlamak için kullanılmakta idi.
 
Kontluk sınırı "Çolne Suyu" ve "Lea Suyu"'nun şu toplama havzalarında bulunmaktadır. Bu iki akarsu yanında açılmış olan insan yapısı kanallar ile birlikte kuzey yönünde akış göstermektedirler.
 
Kırsal olma niteliği ile gayet çeşitli vahşi hayvan ve bitkilere habitat sağlamaktadır. Bu arazide çok bulunan ama başka yerlerde nisbeten nadir olan bir hayvan "Royston Kargası"'dir.
 
Hertforshire Kontluğu'nda bulunan tebeşir kayası kireç ocaklarında yakılıp kireçe dönüştürüp inşaatlarada ve gübre olarak tarımda kullanılabilmekta idi. Tebeşir kayası Hertfordshire'da 18. yüzyıl başlarından itibaren maden ocağı ve ocak tünelleri açılarak üretilmekte idi. Eskiden kazılmış olan tebeşir madeni tünelleri nerede olduğu tam olarak bilinmediği için zaman zaman bilinmeyen tünellerin beklenmedik zamanlarda çökmesi yıllarca Hertforshire Kontluğu'nda önemli bir riziko konusu olmuştur.
 
===Nüfus===
106. satır:
.
 
Four towns have between 50,000 and 100,000 residents: Hemel Hempstead, Stevenage, Watford and St Albans. The county town, Hertford, once the main market town for the medieval agricultural county ranks 13th in population today
 
 
 
 
The volume of intact medieval and Tudor buildings surpasses London, in places in well-preserved conservation areas, especially in St Albans which includes some remains of Verulamium, the town where in the third century AD an early recorded British martyrdom took place.
Satır 132 ⟶ 128:
|align=center|<small>'''Güneydoğu:'''</small><br /> [[Essex]]
|}
 
 
 
 
 
 
==Alt bölümleri==
Satır 144 ⟶ 135:
[[Dosya:HertfordshireNumbered.png|200px|left]]
|valign="top"|
# [[Three Rivers, Hertfortshire |Three Rivers]]
# [[Watford]]
# [[Hertsmere]]
Satır 155 ⟶ 146:
# [[Dacorum]]
|}
 
 
{| class="wikitable"
Satır 173 ⟶ 163:
| 4 || [[Welwyn Hatfield]] || [[Welwyn Garden City]] || align=right | 129.6 || align=right | {110,700
|-
| 5 || [[ Broxbourne|Broxbourne]] || [[Cheshunt]] || align=right | 51.4 || align=right | 93,700}}
|-
| 6 || [[East Hertfordshire]] || [[Bishop's Stortford]] / [[Hertford]] || align=right | 475.7 || align=right | 138,200
Satır 181 ⟶ 171:
| 8 || [[North Hertfordshire]] || [[Letchworth]] || align=right | 375.4 || align=right | 127,500
|-
| 9 || [[St Albans|St Albans]] || [[St Albans]] || align=right | 161.2 || align=right | 141,200
|-
| 10 || [[Dacorum]] || [[Hemel Hempstead]] || align=right | 212.5 || align=right | 145,300
Satır 229 ⟶ 219:
|}
 
Hertfordshire Kontluğu'nda birçok sayıda büyük ve ismleri bilinen Birleşik Krallık şirketlerin ana idare merkezleri ve üretim merkezleri bulunmaktadır. Büyük bir perakende süpermarket zincirine sahip ve Birleşik Kralığı'da en çok çalışan istihdam eden [[Tesco]]'nun merkezi [[CHeshunt]]'ta bulunmkatdır. [[Hemel Hempstead]]'de perakndecesi şirkete DSG International; [[Welwyn Garden City]]'de İsviçre'nin büyük eacazacailik ve ilaç firması olan Hoffman=Roche'un Birlkesik Krallık şube firması olan [[Roche]], "Ceral Partnmers" şirketinin imalat fabrikaları vardır. Dijital radyo üreten Püre şirketi merksi [[Kıng's Langley]]'dedir. Pub işletme şirketi Wetherspoon merkezi [[Watford]]dadır. Skansa şirketi [[Rickmanworth]] merkezlidir. [[Hatfield]] Bruitanaya havacılık şirketkleri ille ilişkili idi ve de Havilland şirketi ilk ticari jet uçağı olan Comet'leri buradaki merkezide geliştirip üretmiştir. Günümüzde bu havacılık şirketinin mevkinde Hatfield'de (eski Hatfield Politeknik olan) [[Hertfordshire Üniversitesi]] ve büyük bir iş geliştirme parkı bulunmaktadır. Buis geliştirme parkında EE Telekomikasyon Şirketi, Computacenter eve Ocada Internet ticaret şirketi vardır. [[Stevenage]]'de "BAE Systems"m EADS ve Finmeccanıcanın birlikte sahibi oldukları MBDA askeri füzeler geliştirmektedir ve aynı shirde "EADS Astriuum" firmasını uydu üretim merkezi bulunur. Birleşik Krallık'ta eczanneler birliği olan NPA [[St Albans]]'da yerkesiktir. Amerikan Warner Bros şirketinin Leavesden'de Warner Studios film stüdyolarının sahibi ve işletmecisidir.
 
==Ulaşım==
 
Herfortshire Kontluğu Londra'yı [[Midlands]], [[Kuzey İngiltere]] ve [[İskoçya]]'ya bağlayan önemli karayolları ve demiryollarının geçtiği bir bölgededir. İngiltere'nin guneyinin bir parçası olduğu için Hertfordshire başkent olan Londra'nın etrafında bulunan Londra'da çalışanların oturdukları varoşlar ve banliyölar kemerinin bir parçasıdır ve bu kontlukta oturan ve Londra'da çalışan büyük sayıda kişi her iş günü kontlukta bulunan ulaşım sistemini kullanarak Londra'ya gidip gelmektedirler.
 
Kontluk arazilerinden İngiltere'nin en önemli karayolları geçmektedir: Bunlar "A1" ve otoyol olan kısmı "A1(M)", "A5", "A6", "A41", "M1 Otoyolu", "M11 Otoyolu" ve "M25 Otoyolu"'dur.
 
Kontluk arazilerinden dört ana milli demiryolu hattı geçmektedir:
Satır 242 ⟶ 232:
* '''Doğu Sahili Ana Hattı'': Londra [[Kings Cross]] istasyonu merkezlidir. Yerel banliyö ve bölgesel tren hizmetleri "Thameslink" ve "Great Northern" şirketleri tarafından sağlanmaktadır. "East Coast" şirketinin işlettiği hızlı inter-city trenleri [[Stevenage]] istasyonunda durmakta ve [[Yorkshire]], [[Kuzey Doğu İngiltere]] ve [[İskoçya]] bölgelerine tren hizmeti vermektedir.
* '''Midland Ana Hattı''': "Thameslink" ve "Greater Northern" şirketlerince işletilmekte ve Merkezi Londra'dan geçerek [[Bedford]] ve [[Brighton]] arasında tren hizmeti vermektedir. Bu ana hattan ayrı olarak Londra [[St Pancras]] istasyonu merkezli olarak [[Doğu Midlands]] ve Yorkshire bölgelerine tren seferleri bulunmaktadır.
* '''East Anglia Ana Hattı''': Londra [[Liverpool Street]] istasyonu merkezlidir. Kontluğun doğu kısımlarına "Abellio Greater Anglia" şirketi tarafından yerel banliyö ve bölgesel tren hizmetleri verilmektedir.
 
Hertfortshire Kontluğunda diğer yörel demiryolları hatları da bulunmaktadır.:
* '''Londra ile Aylesbury Hattı''': Londra [[Marylebone ]] istasyonu merkezlidir. Rickmansworth ve Chorleywood istasyonlarına bağlanmakdır.
* '''Abbey hattı''': Bir yörel hat olup Watford'dan St Albans'daki Abbey istasyonuna bağlamaktadır.
* '''Cambridge Hattı''': Doğu Sahili hattının bir dalıdır. Royston, Letchworth ve Cambridge arasında hizmet vermektedir,.
 
"Londra Transport" adlı şirket tarafından Büyük Londra'da çalıştırılan metro hatlarından şunlar Herfordshire'a girmektedir:
Satır 253 ⟶ 243:
* ''Londra Metrosu Metropolitan Hattı''; Bu banliyö metro hattı üzerinde bulunan 5 istasyon
(Chorleywood, Croxley, Moor Park, Rickmansworth ve Watford) Hertfordshire içindedir.
* ''Croxley Demiryolu Hattı'': Ocak 2006'da bitirilmesi planlanan bu hat Londra Metrosu "Metropolitan Hattı"'nı Watford Junction'a uzatacaktır.
 
Elstree'de hafif uçaklar için bir özel ticari havameydanı bulunmaktadır. Londra'nın hava meydanları olan [[Stansted Havaalanı]] ve [[Luton Havaalanı]] Hertfordshire Kontluğu sınırlarına 10 kmden daha az uzaklıktadırlar.
 
Herdfordshire en batısında eski dar enli mavna su kanalı olan [[Grand Union Kanalı]] [[Rickmansworth]], [[Watford]], [[Hemel Hempstead]], [[Berkhamsted]] ve [[Tring]] şehir ve kasbalarından geçmektedir. .
Satır 263 ⟶ 253:
==Egitim==
 
Hertfordshire'da 63 tane devlet tarafından finase edilen ve yerel idarece kontrol ediler ikinci derecede devlet okulu ve 26 tane de yıllık ücret alan özel ikinci derecede okul bulunmaktadır. Devlet tarafından finanse edilen okullardan ancak kontluğun güney ve güneybatısında Watford'da bulanan 7 tanesi ilkokullardan öğrecileri kısmı giriş imtihanı ile seçim ile almaktadırlar. Diğer ikinci derecede okullarda giriş imtihan veya diğer şekilde seçimle öğrenci alma uygulanmakatadır. Bu sisteme İngiltere'de "Kapsamlı Okul (Comprehensive Okul)" denilmektedir. Ayrıca İngiltere'de "GCSE O-level (Genel İkinci Derece Okul İmtihanmlarının Aşağı Derecesi)" eğitimi mecburi olmakta ama üniversitesler giriş için gerekli "A-level (İleri Seviye) imtihamanları" için çok az sayıda imtihan konusu ders öğrenci tarafından seçimlidir. Bazı okul eğitimi sağlayan yerel idare yönetimleri bu seviyeeğitim için "6. Form Koleji" adını verdikleri eğitim kurumları açmışlardır. Herefortshire'da bu dersler de devletçe finanse edilen ikinci derece okullarda verilmekte ve hiçbir "6. Form Koleji" bulunmamaktadır.
 
Okul dışında ileri derecede eğitime "Üçüncü Derece Eğitim (Tertiary Edugation") adı verilmektedir. Hertfordshire'da her birinin çoklu kampusu bulunan 4 tane "Üçüncü Derece Eğitim Koleji" ("Hertford Regional College", "North Hertfordshire College", "Oaklands College" ve "West Herts College") bulunmaktadır.
 
Hertfordshire'da (1970-1992 döneminde Hatfield Politeknik adlı) [[Hertfordshire Üniversitesi]] bulunmaktadır. Bu üniversitenin kampüsü genellikle Hatfield'dedir. Bu üniversite okuyan yüksek eğitim ve üniversite diplomasi üstü eğitim için öğrenci sayısı 23.,000'i geçmektedir.
 
=Resimler==
Satır 306 ⟶ 296:
* [http://www.herts.police.uk Hertfordshire Polisi websitesi]
* [http://www.lord-lieutenant-herts.org.uk/Hertfordshire Kraliçe Lord Temsilcisi websitesi]
 
 
{{İngiltere'deki kontluklar}}
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Hertfordshire" sayfasından alınmıştır