Nezle: Revizyonlar arasındaki fark

Soğuk algınlığının en yaygın semptomları öksürük, burun akıntısı, burun tıkanıklığı ve boğaz ağrısıdır. Diğer semptomlar arasında kas ağrısı (miyalji), yorgunluk hissi, baş ağrısı ve iştah kaybı yer alabilir.<ref name=E24>Eccles Pg. 24</ref> Boğaz ağrısı insanların %40’ında görülür. Öksürük insanların yaklaşık %50’sinde mevcuttur.<ref name=CE11/> Vakaların yaklaşık yarısında kas ağrısı görülür.<ref name=Eccles2005/> Ateş yetişkinlerde pek görülmezken bebeklerde ve küçük çocuklarda yaygındır.<ref name=Eccles2005>{{Dergi kaynağı |author=Eccles R|title=Understanding the symptoms of the common cold and influenza |journal=Lancet Infect Dis |volume=5 |issue=11 |pages=718–25 |year=2005|month=November |pmid=16253889 |doi=10.1016/S1473-3099(05)70270-X|url=http://ndmat.hosp.ncku.edu.tw:8080/%E5%85%92%E7%A7%91/Feb-27.pdf }}</ref> Nezleye bağlı öksürük, grip (influenza)kaynaklı öksürüğe göre genellikle daha hafiftir.<ref name=Eccles2005/> Yetişkinlerde öksürük ve ateş çoğunlukla grip (influenza) işaretidir. <ref>Eccles Pg.26</ref> Nezleye sebep olan bazı virüsler hiçbir semptom yaratmaz.<ref>Eccles Pg.129</ref><ref>Eccles Pg.50</ref> Alt hava yollarından öksürükle dışarı atılan mukusun (balgam) rengi sarıyla yeşil arasında değişiklik gösterebilir. Mukusun rengine bakılarak enfeksiyonun bakteriyel mi yoksa virüs kaynaklı mı olduğu belirlenemez.<ref>Eccles Pg.30</ref>

Kabul gören teori, soğuk algınlığının uzun sure yağmur veya kış şartları gibi koşullara maruz kalınması yoluyla bulaştığıdır ve hastalık da ismini bu şekilde almıştır.<ref>{{cite news |author=Zuger, Abigail |title='You'll Catch Your Death!' An Old Wives' Tale? Well... |newspaper=[[The New York Times]] |date=4 March 2003 |url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9D02E1DD163FF937A35750C0A9659C8B63}}</ref> Vücut ısının düşmesinin soğuk algınlığı için risk faktörü oluşturduğu fikri tartışmalı bir konudur.<ref name="Mourtzoukou">{{Dergi kaynağı|last=Mourtzoukou|first=EG|coauthors=Falagas, ME|title=Exposure to cold and respiratory tract infections.|journal=The international journal of tuberculosis and lung disease : the official journal of the International Union against Tuberculosis and Lung Disease|date=2007 Sep|volume=11|issue=9|pages=938–43|pmid=17705968}}</ref> Soğuk algınlıklarına neden olan virüslerin bazıları mevsimsel olup soğuk ve yağışlı havalarda daha sık ortaya çıkarlar.<ref>Eccles Pg.79</ref> Bunun başlıca sebebinin, başta çocukların okula dönmesi olmak üzere, kapalı mekanlarda kalabalık ortamda daha fazla vakit geçirilmesi olduğuna inanılmaktadır.<ref name="Eccles Pg.80">Eccles Pg.80</ref>.<ref name=Text2007/> Bununla beraber, solunum sistemindeki değişikliklerle enfeksiyonlara daha açık olunması da buna sebep olabilir.<ref> name="Eccles Pg.80<"/ref> Kolaylıkla yayılan küçük damlacıkların kuru havada daha uzağa saçılması ve havada daha uzun süre kalması nedeniyle, düşük nem oranı hastalığın bulaşma oranlarını yükseltebilir.<ref>Eccles Pg. 157</ref>

Soğuk algınlığı semptomlarının çoğunlukla virüslere karşı verilen bağışıklık tepkisine bağlı olduğu kabul edilmektedir.<ref name=E112>Eccles Pg. 112</ref> Bu bağışıklık tepkisinin mekanizması virüse göre değişir. Örneğin, rinovirüs çoğunlukla doğrudan temasla bulaşmaktadır. Bilinmeyen yöntemlerle insandaki ICAM-1 reseptörlerine tutunarak inflamatuvar mediyatörlerin salınımı tetikler .<ref name=E112/> Bu inflamatuvar mediyatörler de semptomlara neden olur.<ref name=E112/> Genellikle burun epiteline zarar vermez.<ref name=Eccles2005/> Bunun aksine, respiratuar sinsityal virüs (RSV) ya doğrudan temasla ya da havadaki damlacıklar yoluyla bulaşır. Daha sonra, burunda ve boğazda çoğalır ve sonrasında genellikle üst solunum yoluna sıçrar.<ref name=E116>Eccles Pg.116</ref> RSV, burun epiteline zarar verir. <ref name=E116/> İnsanda parainfluenza virüsü tipik olarak burun, boğaz ve hava yollarında iltihaplanmaya yol açar.<ref name=E122>Eccles Pg.122</ref> Küçük çocuklarda, soluk borusunu etkilediği durumlarda kuşpalazı, boğuk öksürük ve nefes almada zorlanmaya neden olabilir. Bunun nedeni çocuklarda hava yolunun dar olmasıdır.<ref name=E122/>

Nezleden korunmanın tek etkili yolu virüslerin yayılmasını fiziksel olarak engellemektir.<ref name=E209>Eccles Pg.209</ref> Bu öncelikle elleri yıkamak ve maske takmak yoluyla başarılabilir. Sağlık hizmetlerinin verildiği yerlerde, önlükler ve tek kullanımlık eldivenler de kullanılmaktadır.<ref name=E209/> Hastalığın bulaştığı kişilerin izole edilmesi, hastalığın çok yaygın olması ve semptomların spesifik olmaması nedeniyle mümkün değildir. Sebep olan pek çok virüs olması ve virüslerin hızlı şekilde değişmesi nedeniyle, aşılamanın zor olduğu kanıtlanmıştır.<ref name=E209/> Geniş kapsamda etkili bir aşının geliştirilmesi de pek muhtemel değildir.<ref>{{Dergi kaynağı|author=Lawrence DM |journal=Lancet Infect Dis |volume=9 |issue=5 |page=278 |date=May 2009|doi=10.1016/S1473-3099(09)70123-9|url=http://www.thelancet.com/journals/laninf/article/PIIS1473-3099%2809%2970123-9 |title=Gene studies shed light on rhinovirus diversity}}</ref>

Şu anda, enfeksiyonun süresini azalttığı kanıtlanmış olan herhangi bir ilaç ya da bitkisel tedavi bulunmamaktadır.<ref>{{cite web|title = Common Cold: Treatments and Drugs| publisher = Mayo Clinic| url =http://www.mayoclinic.com/health/common-cold/DS00056/DSECTION=treatments-and-drugs| accessdate = 9 January 2010}}</ref> Tedavi, belirtilerin rahatlatılmasını içerir. <ref name=AFP07/> Bunlara, bol bol dinlenme, sıvı seviyesini korumak için sıvı alma Ancak tedavinin sağladığı faydaların çoğunluğu plasebo etkisine dayandırılmaktadır.<ref>Eccles Pg.261</ref>

<ref>{{Dergi kaynağı|last=Guppy|first=MP|coauthors=Mickan, SM, Del Mar, CB, Thorning, S, Rack, A|title=Advising patients to increase fluid intake for treating acute respiratory infections.|journal=Cochrane database of systematic reviews (Online)|date=2011 Feb 16|issue=2|pages=CD004419|pmid=21328268|doi=10.1002/14651858.CD004419.pub3}}</ref> Benzeri bir veri eksikliği ısıtılmış nemli hava kullanımı için de geçerlidir.<ref>{{Dergi kaynağı|last=Singh|first=M|coauthors=Singh, M|title=Heated, humidified air for the common cold.|journal=Cochrane database of systematic reviews (Online)|date=2011 May 11|issue=5|pages=CD001728|pmid=21563130|doi=10.1002/14651858.CD001728.pub4}}</ref> Yapılan bir araştırma, buharlaşan göğüs merheminin gece nükseden öksürük, tıkanıklık ve uyku güçlüğü gibi konularda semptomatik rahatlama sağladığını göstermiştir.

Soğuk algınlığı için birçok alternatif tedavi bulunmasına rağmen çoğu tedavinin kullanımını desteklemek açısından yetersiz kanıt bulunmaktadır. <ref name=AFP07/> 2010 yılı itibariyle bal ya da burnun çalkalanmasının iyi gelip gelmediğine dair yeterli kanıt bulunmamaktadır.<ref>{{Dergi kaynağı|last=Oduwole|first=O|coauthors=Meremikwu, MM, Oyo-Ita, A, Udoh, EE|title=Honey for acute cough in children.|journal=Cochrane database of systematic reviews (Online)|date=2010 Jan 20|issue=1|pages=CD007094|pmid=20091616|doi=10.1002/14651858.CD007094.pub2}}</ref><ref>{{Dergi kaynağı|last=Kassel|first=JC|coauthors=King, D, Spurling, GK|title=Saline nasal irrigation for acute upper respiratory tract infections.|journal=Cochrane database of systematic reviews (Online)|date=2010 Mar 17|issue=3|pages=CD006821|pmid=20238351|doi=10.1002/14651858.CD006821.pub2}}</ref> Çinko ilaveleri, belirtiler başladıktan sonra 24&nbsp;saat içinde kullanıldıklarında belirtilerin şiddeti ve süresini azaltabilir.<ref name=Zinc11/> Kapsamlı araştırmalar yapılmış olmasına rağmen Vitamin C'nin soğuk algınlığı üzerindeki etkisi hayal kırıklığına uğratıcıdır.<ref name="Hemilä2010">{{Dergi kaynağı |doi=10.1002/14651858.CD000980.pub3 |pmid=17636648 |title=Vitamin C for preventing and treating the common cold |journal=Cochrane database of systematic reviews |issue=3 |pages=CD000980 |year=2007 |last1=Hemilä |first1=Harri |last2=Chalker |first2=Elizabeth |last3=Douglas |first3=Bob|last4=Hemilä |first4=Harri |editor1-last=Hemilä |editor1-first=Harri}}</ref><ref name="Heimer2009">{{Dergi kaynağı |doi= 10.1111/j.1745-7599.2009.00409.x|pmid= 19432914 |title= Examining the evidence for the use of vitamin C in the prophylaxis and treatment of the common cold|journal= Journal of the American Academy of Nurse Practitioners |issue= 5|pages=295–300 |year=2009 |last1=Heiner |first1= Kathryn A |last2= Hart|first2= Ann Marie |last3= Martin |first3= Linda Gore |last4= Rubio-Wallace |first4= Sherrie |volume=21}}</ref> Ekinezyanın (kirpi otu)faydası hakkındaki kanıtlar tutarsızlık göstermektedir.<ref name=CochE06>{{Dergi kaynağı |author=Linde K, Barrett B, Wölkart K, Bauer R, Melchart D |editor1-last=Linde|editor1-first=Klaus |title=Echinacea for preventing and treating the common cold |journal=Cochrane Database Syst Rev |issue=1 |pages=CD000530|year=2006 |pmid=16437427 |doi=10.1002/14651858.CD000530.pub2 }}</ref><ref>{{Dergi kaynağı|title=Evaluation of echinacea for the prevention and treatment of the common cold: a meta-analysis|author=Sachin A Shah, Stephen Sander, C Michael White, Mike Rinaldi, Craig I Coleman|journal=The Lancet Infectious Diseases|year=2007|volume=7|issue=7|pmid=17597571|pages=473–480|doi=10.1016/S1473-3099(07)70160-3 }}</ref> Farklı ekinezya ilavelerinin gösterdiği etkiler çeşitlilik arz edebilir. <ref name=CochE06/>

Soğuk algınlığı, genellikle hafif şiddetlidir ve kendi kendine geçer; belirtilerin çoğu bir hafta içinde iyileşir. <ref name=CE11/> Eğer ortaya çıkarlarsa, şiddetli komplikasyonlar genellikle, çok yaşlı, çok genç ya da bağışıklık sistemi baskı altına alınmış (zayıflamış bağışıklık sistemine sahip olanlar) kişilerde görülür.<ref name=E1/> Sinüzit, faranjit kulak enfeksiyonu ile sonuçlanabilen ikincil bakteriyel enfeksiyonlar baş gösterebilir.<ref>Eccles Pg.76</ref> Sinüzitin, vakaların %8'inde görüldüğü tahmin edilmektedir. Kulak enfeksiyonları, vakaların %30'unda baş gösterir.

<ref name="Eccles Pg.90">Eccles Pg.90</ref>

Soğuk algınlığı, en sık görülen insan hastalığıdır <ref name=E1>Eccles Pg. 1</ref> ve insanları global olarak etkiler. <ref name=Text2007/> Yetişkinler, genellikle senede bir ila beş enfeksiyon geçirir.<ref name=CE11>{{Dergi kaynağı|last=Arroll|first=B|title=Common cold.|journal=Clinical evidence|date=2011 Mar 16|volume=2011|pmid=21406124|issue=03}}</ref><ref name=Eccles2005/> Çocuklarda, senede altı ila on kere soğuk algınlığı görülebilir (ve okula giden çocuklar için senede on iki kereye kadar enfeksiyon görülebilir).<ref name=AFP07>{{Dergi kaynağı | author = Simasek M, Blandino DA | title = Treatment of the common cold | journal = American Family Physician | volume = 75 | issue = 4 | pages = 515–20 | year = 2007 | pmid = 17323712 | url = http://www.aafp.org/afp/20070215/515.html}}</ref> Bağışıklık sisteminde zayıflamaya bağlı olarak semptomatik enfeksiyon oranları, yaşlılarda artış gösterir.<ref name=E78>Eccles Pg. 78</ref>

Birleşik Krallık'ta Soğuk Algınlığı Ünitesi, (Common Cold Unit - CCU) Tıbbi Araştırma Konseyi tarafından 1946'da kurulmuştur ve rinovirüsü 1956 yılında, burada keşfedilmiştir.<ref>Eccles Pg.20</ref> CCU, 1970 yılında, interferon tedavisinin rinovirüs enfeksiyonunun inkübasyon döneminde bir miktar koruma sağladığını göstermiştir.<ref name="pmid2438740">{{Dergi kaynağı|author=Tyrrell DA|title=Interferons and their clinical value|journal=Rev. Infect. Dis.|volume=9|issue=2|pages=243–9|year=1987|pmid=2438740|doi=10.1093/clinids/9.2.243}}</ref> Herhangi bir pratik tedavi geliştirilememişti. Ünite, rinovirüsü tarafından sebep olunan soğuk algınlıklarının önlenmesi ve tedavisinde çinko glukonat pastili araştırmasını tamamladıktan iki yıl sonra, 1989 senesinde kapanmıştır. Çinko, CCU'nun tarihinde geliştirilmiş tek başarılı tedaviydi.<ref>{{Dergi kaynağı| journal = J Antimicrob Chemother.| year = 1987| month = December| volume = 20| issue = 6| pages = 893–901| title = Prophylaxis and treatment of rhinovirus colds with zinc gluconate lozenges|last = Al-Nakib| first = W| pmid = 3440773| doi = 10.1093/jac/20.6.893| last2 = Higgins| first2 = PG| last3 = Barrow| first3 = I| last4 = Batstone|first4 = G| last5 = Tyrrell| first5 = DA}}</ref>

[[Resim:The Cost Of The Common Cold & Influenza.jpg|thumb|Britanya posteri. <ref>{{cite web |title=The Cost of the Common Cold and Influenza |work=Imperial War Museum: Posters of Conflict|publisher=vads|url=http://vads.bath.ac.uk/flarge.php?uid=33443&sos=0}}</ref>]]

Soğuk algınlığının ekonomik etkisi, dünyanın birçok yerinde yeteri kadar anlaşılmamaktadır.<ref> name="Eccles Pg.90<"/ref> Soğuk algınlığı, Amerika Birleşik Devletleri'nde, her yıl, ılımlı bir tahminle 7,7 milyar $'a maş olan 75 ila 100 milyon arasında hekim ziyaretine yol açmaktadır. Amerikalılar, reçetesiz satın alınabilen (OTC) ilaçlara yılda 2,9 milyar $ harcamaktadır. Amerikalılar, semptomatik rahatlama için de, ayrıca yılda 400 milyon $ harcamaktadır.<ref name=Frend03>{{Dergi kaynağı | author = Fendrick AM, Monto AS, Nightengale B, Sarnes M | title = The economic burden of non-influenza-related viral respiratory tract infection in the United States | journal = Arch. Intern. Med. | volume = 163 | issue = 4 | pages = 487–94 | year = 2003 | pmid = 12588210 | url =http://archinte.ama-assn.org/cgi/content/full/163/4/487 | doi = 10.1001/archinte.163.4.487}}</ref> Doktora görünen insanların üçte birinden fazlasına antibiyotik reçete edilmiştir. Antibiyotik reçetelerinin kullanımının, antibiyotik direnci konusunda etkileri mevcuttur.<ref name=Frend03/> Soğuk algınlığı sebebiyle tahmini olarak yılda 189 milyon gün okul devamsızlığı yaşanmaktadır. Sonuç olarak ebeveynler, evde kalıp çocuklarına bakmak amacıyla 126 milyon işgününü kaçırmıştır. Soğuk algınlığından mustarip çalışanlar tarafından kaçırılan 150 milyon işgününe eklendiğinde soğuk algınlığı bağlantılı işgücü kaybının toplam ekonomik etkisi yılda 20 milyar $'ı aşmaktadır.<ref name="NIAID2006"/><ref name=Frend03/> Bu, Birleşik Devletler'deki işgücü kaybının %40'na tekabül eder.<ref>{{Dergi kaynağı |author=Kirkpatrick GL|title=The common cold |journal=Prim. Care |volume=23 |issue=4 |pages=657–75 |year=1996 |month=December |pmid=8890137|doi=10.1016/S0095-4543(05)70355-9 }}</ref>

College Park, Maryland Üniversitesi ve Wisconsin Üniversitesi'nden – Madison – araştırmacılar, soğuk algınlığına sebep olduğu bilinen tüm virüs türlerinin genomunun haritasını çıkarmıştır. <ref name="CTgov">{{cite news| url = http://www.cnn.com/2009/HEALTH/02/12/cold.genome/| title = Genetic map of cold virus a step toward cure, scientists say| month = March| year = 2009| accessdate = 28 April 2009| publisher = CNN| work = Val Willingham}}</ref>