Güney Kutbu: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Şablon:Coğrafya koordinatları => Şablon:Coğrafî koordinatlar |
düzeltme AWB ile |
||
8. satır:
“Güneydeki efsanevi kıta”nın bulunması 200 yıllık bir arayıştan sonra, ancak [[1840]]’ta başarıyla sonuçlanmıştır. [[Yelkenli]]siyle kıyılar boyunca yaklaşık 2.000 [[km]] yol alan [[Charles Wilkes]], [[deniz]]lerden oluşan [[Kuzey Kutbu]]’nun tersine, Güney Kutbu’nun olduğu yerde gerçekten bir [[kıta]] bulunduğunu kanıtlamıştır. 12,4 milyon km2’lik [[yüzölçüm]]üyle bu kıta neredeyse [[Afrika]]’nın yarısı büyüklüğündedir. Bu bölgenin içinde Güney Shetland, Güney Georgia gibi birkaç takımada da yer alır.
Adı, “[[Arktika]]’nın karşısındaki” anlamına gelen [[Antarktika]]’yı ortalama 2.000 m kalınlığında büyük bir buz katmanı zırh gibi örter. Bir zamanlar “ulaşılamaz” diye adlandırılan kutup noktasında buzun kalınlığı 4.335 m’yi bulur. Bu buz kütlesi 24 milyon km3’lük hacmi ile yeryüzündeki bütün buzların yüzde 92’sini oluşturmaktadır. Kıyılarından kopan 350–600 m kalınlığındaki buz parçaları günde 1–3 m hızla ilerler ve birbiri üstüne yığılır. Bu tür yüzen yığınlardan biri olan Ross Buzlası 540.000 km’yi bulan alanıyla neredeyse Fransa büyüklüğündedir. [[Gelgit]] olayının [[buz]]lardan kopardığı büyük parçalar yüzerek çevreye dağılır. Bu tür buzdağları arasında 20.000
Güney Kutbu’nda [[yeryüzü]]nün en soğuk ve en fırtınalı [[iklim]]i egemendir. Ortalama [[sıcaklık]] yaz aylarında -20 °C’dir ve bu, güneyden fırtınalar estiğinde -70 °C’ye kadar düşebilir. Coğrafi Güney Kutbu noktasında bulunan [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]] [[gözlem istasyonu]]nda yapılmış ölçümlerde sıcaklığın yıllık ortalamasının -50 °C olduğu, en sıcak ayda ancak -29 °C’ye yükseldiği belirlenmiştir. Yani yeryüzünün bu en büyük buzdolabının sıcaklığı Kuzey Kutbu’ndan ortalama 22 derece daha düşüktür. Bu durum doğal olarak yaşam koşullarını etkilemektedir. Kuzey Kutbu’nda 400’e yakın çiçek açan bitki türü sayılabilirken, Güney Kutbu’nda bir tane bile olmaması bunun bir belirtisidir. Buna karşılık kıtanın kıyılarında ve açık denizlerinde çok sayıda hayvan yaşar. [[Penguen]]ler, [[martı]]lar, [[fok]]lar ve [[balina]]lar soğuk, ama besin maddesi açısından zengin Güney Kutbu denizlerindeki [[plankton]]ları ve [[balık]]ları yiyerek yaşamlarını sürdürürler.
| |||