Çok hücrelilerde üreme: Revizyonlar arasındaki fark

{{düzenle|Haziran 2008}}

'''Eşeysiz üreme''', [[çok hücreliler]]in ilkel formlarında görülür

 

 

=== Rejenerasyon ile üreme ===

Canlının kopan vücut parçasının tekrar oluşmasına rejenerasyon denir. Canlının çekirdekten bölünerek iki canlı oluşturmasına ise çoğalma adını verilir. Deniz yıldızı, ve toprak solucanında görülür.

 

== Eşeyli üreme ==

Gelişmiş çokhücreliler farklı bireylere ait üreme hücreleri ile ürerler. Gelişmiş canlıların eşey hücreleri hem büyüklük, hem de yapı bakımından birbirlerinden farklıdır. Bu tip eşeyli üremede gametlere '''heterogamet''',üremeye ise '''heterogami''' denmektedir. Heterogamide büyük ve hareketsiz olan dişi eşey hücresi ''yumurta'' , küçük ve hareketli olan ise erkek üreme hücresi ''sperm'' (spermatozoon) adını almaktadır. Eşey hücreleri (gametler) ''gonad'' adı verilen organlarda oluşur. Bunlardan yumurta hücresini meydana getiren gonada ''ovaryum'' (yumurtalık); erkek üreme hücresini meydana getiren gonada ise ''testis'' denir. Basit hayvansal organizmaların bazılarında bu iki organ aynı bireyde bulunan canlılara ''hermafrodit canlı'' denir. Gelişmiş hayvanlarda bunlar ayrı bireyler üzerinde bulunurlar.

 

=== Partenogenez ===

Eşeyli çoğalmanın değişikliğe uğrayarak meydana getirdiği eşeysiz bir üreme şeklidir. Dişi eşey hücresinin erkek eşey hücresi ile birleşmeden gelişme gösterir. Partenogenetik çoğalma farklı hayvan gruplarında görülür. Yaprak bitleri (bovicularlar) , arılar, karıncalar, supireleri, çalıçekirgeleri, bazı kelebekler ve omurgalılardan Kafkas kertenkelesi bu tip çoğalma gösterir. Tavuk yumurtalarının 1/10.000'i döllenmeden gelişerek bir horoz meydana getirebilir. Kraliçe bal arısı tüm yaşamı boyunca bir erkekle yaptığı birleşmeyle erkekten aldığı spermleri sperm kesesinde biriktirir. Yumurtlama sırasında bu kesenin ağzını açarak döllediği yumurtalardan dişi işçi bireyler gelişirken, kesenin kapalı tutulması sonucu döllenmeyen ve partenogenetik olarak gelişen yumurtalardan da erkek bireyler gelişirler.

Aynı zamanda kaliomesenta adı verilen canlıların üreme şekli olup günümüz ekonomisine birçok katkı sağlar.

 

=== Merogoni ===

Larva evresinde bulunur.

 

=== Neoteni ===

larva evresinnde eşey organlarının erginleşerek yumurta yapabilme yeteneğine denir. Paedogeneze benzer. En güzel örneklerinden biri necterus türü semenderdir. Yapısında tiroksin hormonu olmadan başkalaşım geçiremektedir.

 

=== Hermafroditizm ===

Bazı organizmalarda erkek ve kadın eşey hücrelerinin aynı zamanda ya da birbirlerini izleyen zamanlarda aynı bireyde bulunmasına denir. Bu canlılar yine hermafrodit bireylerle döllenme yapabildikleri gibi, kendi kendini de dölleyebilir. Genellikle ilkel hayvanlarda, bir yere yapışarak yaşayan hayvanlar ve parazitlerde görülür.