Nikolay Gogol: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
→Hayatı: Dosya düzeltme Etiketler: Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği |
düzeltme AWB ile |
||
20. satır:
| dipnotlar =
}}
'''Nikolay Vasilyeviç Gogol''' ([[Rusça]]: ''Николай Васильевич Гоголь'') ([[31 Mart]] [[1809]] - [[4 Mart]] [[1852]]) gerçekçi [[Ukraynalılar|Ukrayna]] asıllı [[Rus]] roman ve oyun yazarı. En çok tanınan eseri [[Ölü Canlar]]'dır.
Gogol orta halli toprak sahibi bir ailenin çocuğu olarak [[Ukrayna]]’da Soroçinski Köyü’nde dünyaya gelir. Gogol’un çocukluğu köy hayatı ile ve yoğun [[Kazak]] kültürü etkisinde geçer. Bu hayatın etkisi ileride yazacağı eserlere de yansıyacaktır.
Gogol, gençlik yıllarında şiir ve edebiyata ilgi duyar. [[1828]]'de [[Petersburg]]’a gider. Orada memur olmayı ve bir şekilde geçinmeyi umar ancak işler umduğu gibi gitmez. Gogol, Petersburg’dan [[Almanya]]’ya gider ancak orada da parası bitene kadar kalabilir. Tekrar Petersburg’a dönüp iş arayan Gogol bu sefer çok düşük bir maaşla da olsa devlet memuru olarak çalışmaya başlar. Bu görevden de bir sene sonra ayrılır. ▼
▲Gogol, gençlik yıllarında şiir ve edebiyata ilgi duyar. [[1828]]'de [[Petersburg]]’a gider. Orada memur olmayı ve bir şekilde geçinmeyi umar ancak işler umduğu gibi gitmez. Gogol, Petersburg’dan [[Almanya]]’ya gider ancak orada da parası bitene kadar kalabilir. Tekrar Petersburg’a dönüp iş arayan Gogol bu sefer çok düşük bir maaşla da olsa devlet memuru olarak çalışmaya başlar. Bu görevden de bir sene sonra ayrılır.
== Soyadının sözkökü ==
Satır 32 ⟶ 31:
== Hayatı ==
1809 yılında günümüz Ukrayna topraklarında yer alan [[Veliki Soroçintsi]]de doğmuştur.
Gogol, [[1836]]'da [[Puşkin]]'in çıkardığı ''[[Sovremennik]]'' adlı dergide, yergili öykülerinin en neşelilerinden biri olan ''[[Araba]]''’e eğlenceli ve iğneleyici bir üslûpla yazılmış gerçeküstücü öyküsü ''[[Burun (roman)|Burun]]''’u yayınlar.
Yazar, yazı sanatında büyük ölçüde [[Puşkin]]'in etkisi altındadır. Öyle ki, onun eleştirileri ve telkinleri olmadan yazamayacağını düşünür. Yazarın Puşkin’le olan arkadaşlığı, onu aldığı acımasız eleştirilerden de koruyan en büyük güçtür.
Gogol’un ilk ciddi ve dikkat çeken eserleri Ukrayna hayatı ile, halk deyişleri ile süslü halk hikâyeleridir.
Gogol [[1831]] – [[1832]] yıllarında yazdığı bu [[Öykü (edebiyat)|hikâyeleri]], ''[[Dilanka Yakınlarındaki Çiftlikte Akşam Toplantıları]]'' adlı kitapta toplar. Bu öyküler Rus edebiyat dünyasında Gogol’un bir anda parlamasına yol açar. [[1835]] yılında ''[[Mirgorod]]'' ve ''[[Arabeski]]'' adlı eserlerini de yayımladı. Bu kitaplarında da halk hikâyeleri, özellikle Kazak geçmişi işlenmiştir.
[[Dosya:Nikolai Gogol - Revizor cover (1836).jpg|thumb|left|150px|Müfettiş'in ilk baskısı]]
Hikâyelerinde günlük hayatı ve bayağı kişilikleri zaman zaman mizahi zaman zaman öfkeye varan bir şekilde yeriyordu.
''[[Eski Zaman Beyleri]]'', Arabeski bu yergi kitaplarının ilkleridir. Arabeski kitabındaki hikâyelerinden biri olan ''[[Bir Delinin Hatıra Defteri]]'' bir memurun rutin hayatını ve işi yüzünden nasıl sıkıldığını anlatır. Hikayenin sonunda [[memur]] akıl hastanesine yatırılır. ''[[Portre]]'' adlı eseri ise dünyanın kötülüklerden kurtulamayacağı vugusu ile sonlanır.
Büyük komedisi ''[[Müfettiş (oyun)|Müfettiş]]'' adlı eseri ile bürokrasiyi alay derecesinde yeren Gogol, eserinin sahnelenmesi ile tüm şimşekleri üzerine çeker. Tepkiler yüzünden Rusya’dan ayrılmak zorunda kalır. [[Roma]]’da Puşkin’in tavsiyesi ile en büyük eseri olan ''[[Ölü Canlar]]''’ı yazarken Puşkin’in öldüğü haberini alır. Bu haber onun için “[[Rusya]]’dan gelebilecek en kötü haber”dir. O zamana kadar Puşkin’i düşünmeden dikkate almadan hiçbir şey yazmayan Gogol için bu haber gerçekten bir yıkım olmuştur. Puşkin’in ölümünün yıkıcı etkisine karşın [[1842]] yılında iki önemli eseri olan Ölü Canlar’ın 1. cildi ve uzun hikâyesi ''[[Palto (hikâye)|Palto]]''’yu bitirir ve yayınlar. Ölü Canlar dönemin Rusya’sının çürümüşlüğünü [[gerçekçi]] bir biçimde gözler önüne sererken Palto’da sıradan insanların yaşadıkları acılar, maaruz kaldıkları haksızlıklar, ve yaşadıkları yoksulluk tüm gerçeklikleriyle, okuyucuyu sarsacak bir ustalıkla gözler önüne serilmektedir. Bu eser de dönemin en büyük eserlerinden biri olarak nitelendirilecektir. Rus edebiyatına sıradan insanların gerçekçi bir girişi olarak da nitelendirilebilir Palto. Öyle ki [[Fyodor Mihayloviç Dostoyevski|Dostoyevski]] hikâyeye hitaben “Hepimiz Gogol’un Palto’sundan çıktık.” diyecektir. Ancak öykü yayınlaması ile soylu kesimin tepkisini tekrar Gogol üzerine çeker. Dönem aydınlar üzerinde büyük baskıların uygulandığı karanlık [[I.Nikola]] dönemidir. Gogol düzen savunucuları tarafından Rus insanını aşağılamakla onun kötü yönlerini göstermekle, halkına ihanetle suçlanır. Ancak onun yapmak istediği halkını aşağılamak değil onu bu hale sokan yozlaşmış düzeni tüm gerçekliği ile gözler önüne sermektir. Maruz kaldığı bu suçlamalar yazarın ruhsal sağlığına da ciddi zararlar vermiştir.
Satır 50 ⟶ 49:
== Son yılları ve ölümü ==
[[Dosya:gogol grave.jpg|thumb|150px|Nikolay Gogol büstü]]
Puşkin’in ölümünden sonra Gogol’un popülaritesi daha da da artar. Bu ilgi Gogol’da bir öncülük hissi yaratır ve kendine toplumu değiştirmek, insanlara yol göstermek gibi misyonlar edinir. Bu dönemde eski yaratıcılığını kaybettiği söylenebilir. Dine karşı ilgisi artar ve daha önce eleştirdiği [[kilise]]yi dahi övmeye başlar. Bu davranış hayranlarının tepkisini çeker ancak o bu tepkilere dinsel yorumlar katar ve [[Tanrı]]’nın gönlünü almak için ona daha da yakınlaşır. [[1848]]’de kutsal toprakları ziyaret etmek için [[Filistin]]'e gider. [[Moskova]]’ya geri dönen Gogol, orada [[Matvey Konstantinovski]] adlı gerici bir rahibin etkisi ile [[1852]] yılında Ölü Canlar romanının ikinci bölümünün el yazmalarını yakarak imha eder. Bu davranışından 10 gün sonra 43 yaşında Moskova’da ölür.
Gogol'ün tamamlayamadığı sadece taslaklarını kaleme aldığı ''[[Dördüncü Dereceden St. Vladimir Nişanı]]'' adlı oyunu ölümünden sonra [[Sasa Preis]] tamamlanmıştır.
Satır 74 ⟶ 73:
* {{ru icon}} [http://az.lib.ru/editors/g/gogolx_n_w/ Gogol'un tüm çalışmaları]
* {{ru icon}} [http://ilibrary.ru/author/gogol/ Gogol'un bazı çalışmaları]
* {{en icon}} [http://www.acad.carleton.edu/curricular/RUSS/Moscow/2001PhotoAlbum/StPetersburg/Dostoevsky_GogolSights/ Gogol'la ve çalışmaları ile ilgili fotoğraflar]
* {{en icon}} [http://www.glbtq.com/literature/gogol_n.html Gogol'un Google ansiklopedisindeki kaydı]
Satır 82 ⟶ 80:
<!--Kategoriler-->
<!--İnterwikiler-->▼
{{DEFAULTSORT:Gogol, Nikolay}}
91. satır:
[[Kategori:Rus monarşistleri]]
[[Kategori:Moskova'da defnedilenler]]
▲<!--İnterwikiler-->
| |||