Bağdat: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok Etiketler: Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği |
düzeltme AWB ile |
||
55. satır:
[[Dosya:ClimateBaghdadIraq.PNG|thumb|right|200px|Bağdat'ta aylara göre ortalama sıcaklık (kırmızi) ve yağış (mavi)]]
'''Bağdat''' ([[Arapça]]: بغداد), [[Irak]]'ın [[başkent]]i ve en büyük kentidir.
Yüzyıllar boyunca [[İslam dünyası]]nın bilim, kültür ve ticaret merkezi olan şehir, [[Abbasiler]]'e birkaç asır başkentlik etmiştir. 2001 yılında nüfusu 4.950.000 iken, [[Irak Savaşı]] sonrası nüfusu 2011'de 7.216.000'e çıkmıştır. Bağdat aynı zamanda [[Ortadoğu]]'nun [[Kahire]] ve [[Tahran]]'dan sonra en büyük üçüncü şehridir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://en.aswataliraq.info/(S(s0hfzsnuvqwhq445fuqqwg55))/Default1.aspx?page=article_page&id=153148&l=1 | title = Iraqi population reaches about 35 million : Aswat Al Iraq | publisher = En.aswataliraq.info | date = 27 Nisan 2013 | accessdate = 16 Aralık 2013 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150114203319/http://en.aswataliraq.info/(S(j2xgdq450hsdyz455nf0n125))/Default1.aspx?page=article_page&id=153148&l=1 | arşivtarihi = 14 Ocak 2015}}</ref>
69. satır:
===İslam öncesi dönem===
Yüzyıllar boyunca [[İslam dünyası]]nın önemli tarih, ilim, kültür, siyaset ve ticaret merkezi olan Bağdat, dünyaca ünlü eski medeniyet merkezleri olan [[Babil]], [[Seleukia (Irak)|Seleukia]], [[Medain]] gibi şehirlerin kalıntılarının yakınında kurulmuştur.
Bağdat, İslam öncesi dönemde [[Sasani]] devletine bağlı küçük bir şehirdi. İranlı tacirler her sene burada bir panayır kurarlardı.<ref name="Bağdâdî, Târîhu Bağdad 1931">el-Hatib el-Bağdâdî, Târîhu Bağdad, Kahire, 1931, I, 25.</ref> Öyle ki bu panayıra Çinli tüccarların dahi geldiği tarihî kaynaklarda yer almaktadır.<ref>İbnü’l-Fakîh el-Hemedânî, Bağdad Medînetü’s-Selâm, Paris, Trs, s. 27.
===İslam dönemi===
Bağdat, 634 (hicri 13) yılında, halife [[Ömer bin Hattab|Ömer]]'in komutanlarından [[Müsennâ bin Hârise]] tarafından fethedildi.<ref
İkinci Abbasi halifesi [[Mansur (Abbasi)|Mansur]], 759 yılında Bağdat'ın ticari ve stratejik önemini fark etti ve şehri Abbasi devletinin başkenti yaptı. Çünkü Bağdat'ın [[Dicle nehri|Dicle]] kıyısındaki sıcak bir iklime sahip coğrafi yapısı askeri ve ticari anlamda büyük öneme sahipti.
Halife Mansur ilk olarak 762 yılında şehrin imarına başladı.<ref>Muhammed b. Cerîr et-Taberî, Târîhu’t-Taberî, Kahire, 1977, VII, 618.</ref> Adını ise Kur'an'daki 'barış yurdu veya cennet' anlamına gelen 'dar'us selam' isminden esinlenerek 'Medinetu's Selam' koydu. Dicle nehrinin batı yakasında kurulan şehre, İslam dünyasının dört bir yanından getirttiği mimar ve işçilere sağlam surlar ve çarşılar inşa ettirdi. Şehrin imarı konusunda devrin bilginlerinden yararlandı.
Dairevi bir şehir planına sahip olan Bağdat, kanallarla Dicle nehrine bağlandı. Ayrıca şehir çevresi 30 m yüksekliğinde surlarla çevrilmişti. Şehrin dört ana kapısı vardı ve bu kapılardan çıkan yollar sıkı bir şekilde korunuyordu. Sarayını şehrin merkezine inşa ettiren Mansur, 774'te askerî bölge için Dicle'nin doğu yakasına 'rusafe kerh' adı verilen bir semt de kurdurttu.<ref>[http://dergi.altinoluk.com/index.php?sayfa=yillar&MakaleNo=d101s019m1 Altınoluk Dergisi, Bağdat isimli makale, Doç. Dr. İsmail Yiğit, Temmuz 1994, Sayı: 101, Sayfa: 19]</ref>
Halife [[Harun Reşid]] döneminde Bağdat gelişmesini sürdürdü ve bilim alanında devrinin merkezi konumuna yükseldi. 809 yılında Harun Reşid'in ölümünden sonra oğulları arasındaki taht kavgalarında şehir büyük tahribat yaşadı. Halife [[Mutasım (Abbasi)|Mutasım]] zamanında ise hilafet merkezi [[Samarra]]'ya taşınınca şehir gözden düştü.
90. satır:
===Moğol ve Timur istilaları===
Bağdat'ın tarihindeki ilk felaket, [[1258]]'de Moğol [[İlhanlı]] hükümdarı [[Hülagû Han]]'ın şehri kuşatmasıyla geldi. Abbasi yöneticilerinin barış teklifine Hülagü olumsuz yanıt verdi. Moğollar, Halife [[Mutasım]]'ın teslim olmasının ardından şehri yakıp yıktı, Halife'yi de öldürdü. Şehirdeki 5 asırlık bilimsel ve kültürel birikimi talan etti. Bunların arasında büyük bir bilim merkezi olan [[Beyt'ül Hikmet]] de vardır.
İslam dünyasında siyasi ve kültürel büyük yıkıma neden olan bu felaketten sonra, 1393 yılında şehri bu defa [[Timur]] kuşatmıştır. Timur da Hülagü Han gibi şehirdeki bilim merkezlerini tahrip etmiştir.
115. satır:
== İklim ==
Bağdat'ta yazlar kuru ve çok sıcak, kışlar yumuşak ve serin geçer. Ortalama yağış yılda 130
=== Bitki örtüsü ===
128. satır:
=== Bağdat mutfağı ===
{{Ana madde|Irak mutfağı}}
[[Araplar|Arap]] mutfağı oldukça tutulmakta olup kentin her yerinde [[döner]] lokantalarından Bağdat otellerinin lüks lokantalarına kadar her yerde bulunabilmektedir. Hızlı yiyecekler, [[Araplar|Arap]], [[Kürtler|Kürt]] ve [[Avrupa|Batı]] mutfakları da oldukça popüler olup geniş miktarda bulunabilmektedir. Bağdat mutfağı [[Kürtler|Kürt]] ve [[Araplar
=== Giyim ve kurallar ===
Bağdat'ta insanların birçoğu yöresel [[Araplar|Arap]] elbisesi olan [[
==Görüntüler==
<gallery>
File:Haifa_street,_as_seen_from_the_medical_city_hospital_across_the_tigres.jpg|[[Dicle]] Nehri üzerinde Haifa Caddesi
File:Sarifiyah_Bridge,_Baghdad,_Iraq.jpg|Sarifiyah Köprüsü
File:AlRashidHotelBaghdad.jpg|
File:5628442718_b10fc2c47f_o.jpg|
|