Benlik: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
k düzen |
||
1. satır:
'''Benlik'''; öz varlık, birini kendisi yapan şey,onu diğerlerinden ayıran temel şey, kendilik olarak farklı biçimlerde tanımlanabilen bir kavramdır
Psikolojik açıdan benlik oldukça derin ve geniş kavramdır. Buna karşın araştırmacıların ilgisini ancak son yıllarda kazanmaya başlamıştır. Bu açıdan baktığımızda tarihçesi görece yeni denilebilmektedir.
Benliğin tanımları farklı benlik türlerinin de açığa çıkmasına sebep olmuştur.Bunlardan bazıları [[bireysel benlik]], [[kolektif benlik]] ve [[sembolik etkileşimci benlik]]tir. Örneğin Freud'un tanımladığı [[İd, ego ve süperego]]'dan oluşan psikodinamik benlik içeriği ve dayandığı temeller bakımından bireysel bir benlik türü olarak ele alınabilir. Bunun aksine kolektif benlik ise bilişsel olarak "ben" tanımlamasını değil "biz" tanımlamasını içerir
Kolektif benlik, sosyal psikoloji içinde oldukça yeni tanımlanmışsa da tarihsel olarak oldukça eskiye dayanmaktadır. [[Gustave Le Bon]]'un [[Kitleler Psikolojisi]], [[William McDougall (psikolog)|William McDougall]]'ın Grup Ruhu gibi kavramsallaştırmalarında kolektif benliğin ilk izlerine rastlanmaktadır. Daha sonraki yıllarda geliştirilmiş olan [[
▲Benliğin tanımları farklı benlik türlerinin de açığa çıkmasına sebep olmuştur.Bunlardan bazıları [[bireysel benlik]], [[kolektif benlik]] ve [[sembolik etkileşimci benlik]]tir. Örneğin Freud'un tanımladığı [[İd, ego ve süperego]]'dan oluşan psikodinamik benlik içeriği ve dayandığı temeller bakımından bireysel bir benlik türü olarak ele alınabilir. Bunun aksine kolektif benlik ise bilişsel olarak "ben" tanımlamasını değil "biz" tanımlamasını içerir <ref name=":2">{{dergi kaynağı|ad1=Serap|soyadı1=Arslan|başlık=Farklı Soyutlama Düzeylerinde Benlik Temsilleri -I- : Bireysel Benlik ve Kolektif Benlik ya da ‘Ben’lik ve ‘Biz’lik|dergi=Türk Psikoloji Yazıları|tarih=2006|cilt=9|sayı=18|sayfa=81 - 99|erişimtarihi=31.12.2015|alıntı=Turner ve Oakes}}</ref>.
Ben veya bizden doğan bireysel ve kolektif benliğe ek olarak bu ikisinden farklı bir tanımlamaya sahip olan [[Sembolik Etkileşimci Benlik]] vardır. Buna göre benlik, insanlar arasında çoğunlukla sembolik olan etkileşimden doğmaktadır.Etkileşimin doğası gereği benliğin sürekli değişime uğrayacağı ve semboller taşıdığından ortak bir anlam içermesi gerektiği öngörülür. Sembolik etkileşimci benlik kavramı karmaşık olmasına karşın oldukça etkilidir. Bir başka kavram olan [[Ayna Benlik]] ile oldukça yakından ilişkidir. Ayna benlik, benliğimizin başkalarının bizi görüşünü bilme halimizden kaynakladığını öne sürer
▲Kolektif benlik, sosyal psikoloji içinde oldukça yeni tanımlanmışsa da tarihsel olarak oldukça eskiye dayanmaktadır. [[Gustave Le Bon]]'un [[Kitleler Psikolojisi]], [[McDougall]]'ın Grup Ruhu gibi kavramsallaştırmalarında kolektif benliğin ilk izlerine rastlanmaktadır. Daha sonraki yıllarda geliştirilmiş olan [[Sosyal Kimlik Yaklaşımı]]'nda bireyle ilgili süreçlerin grup düzeyinde açıklanmasıyla kolektif benlik yeniden gündeme gelmiştir. <ref name=":2" /> <ref name=":0" />
== Benlikle ilişkili temel kavramlar ==
▲Ben veya bizden doğan bireysel ve kolektif benliğe ek olarak bu ikisinden farklı bir tanımlamaya sahip olan [[Sembolik Etkileşimci Benlik]] vardır. Buna göre benlik, insanlar arasında çoğunlukla sembolik olan etkileşimden doğmaktadır.Etkileşimin doğası gereği benliğin sürekli değişime uğrayacağı ve semboller taşıdığından ortak bir anlam içermesi gerektiği öngörülür. Sembolik etkileşimci benlik kavramı karmaşık olmasına karşın oldukça etkilidir. Bir başka kavram olan [[Ayna Benlik]] ile oldukça yakından ilişkidir. Ayna benlik, benliğimizin başkalarının bizi görüşünü bilme halimizden kaynakladığını öne sürer <ref name=":0">{{kitap kaynağı|soyadı1=Hogg|ad1=Michael A.|soyadı2=Vaughan|ad2=Graham M.|başlık=Sosyal Psikoloji|tarih=2014|yayıncı=Ütopya Yayınevi|yer=Ankara|sayfa=130|basım=2}}</ref>.
Benlik sosyal psikoloji alanında görece yeni bir konu olmasına karşın
[[Benlik
▲Benlik sosyal psikoloji alanında görece yeni bir konu olmasına karşın <ref name=":0" /> alanda 1970'ler ile 1990'lar boyunca 31.000'den fazla çalışma yapılmış. Bu süreçte benlikle ve birbirleriyle ilişkili pek çok kavram üretilmiştir.
▲[[Benlik Algısı]], bireyin kendi benliğine ilişkin tüm bilgisinin kaynağıdır. Bu kavram [[Algı]], [[İmgelem]], [[Şema]] gibi bilişsel süreçleri içerir ve dinamik bir yapısı vardır. Benlik algısı, bireyin kendine dair pek çok bilgiden hangisine yöneleceğini ya da hangisini inkar edeceğini, bu bilgileri nasıl işleyeceğini belirleyebilir. Benlik bilgisinin nasıl ele alındığı ve yorumlandığına dair bir başka önemli kavram ise kültürdür, kültürün benlik bilgisinde yarattığı işlev değerler [[Benlik Kurgusu]] olarak adlandırılmaktadır. Bu iki kavram arasındaki ilişki her ne kadar güçlü olsa da birbirleriyle aynı değillerdir. Benlik algısı daha çok kişisel yeterliliklerle ilişkili görülürken benlik kurgusu sosyokültürel bileşenleri içermektedir <ref>{{dergi kaynağı|ad1=Meral|soyadı1=Gezici|yazar2=Güvenç, Gülden|başlık=Çalışan Kadınların ve Ev Kadınlarının Benlik Algısı ve Benlik Kurgusu Açısından Karşılaştırılması|dergi=Türk Psikoloji Dergisi|tarih=2003|cilt=18|sayı=51|sayfa=1 - 14}}</ref>.
Bireyin benliğinin farkında olması olarak kısaca tanımlanabilecek [[Öz farkındalık]] iki uçta tanımlanmaktadır. İlki bireyin tıpkı bir başka nesnen,n farkında olması gibi kendisinin farkında olmasını tanımlayan nesnel öz farkındalıktır. Nesnel öz farkındalığın aktif olması durumunda olmak istenen ile olunan arasındaki uyuşma fark edilir. Bu uyuşma derecesi ne kadar yüksekse halihazırdaki benlikten memnuniyet o kadar yüksek, ne kadar düşükse benlikten memnuniyet o kadar düşük olacaktır. Nesnel öz farkındalık süreç ve sonuçları bakımından stres verici olabileceğinden her zaman tercih edilmeyebilir, bu durumda diğer uçta yer alan indirgenmiş öz farkındalığın aktif hale gelmesi öngörülür.<ref name=":0" /> Bir başka ihtimal ise farkındalığın olduğu gibi kalıp [[Öz - Saygı]]<nowiki/>nın düşmesidir.
İnsanlar öz - saygılarının mümkün mertebe yüksek düzeyde kalmaları için çabalarlar.
==
{{kaynakça}}
| |||