|
== Yaşamı ==
Plutarkhos MS 46 yılında [[Delfi]]'nin yaklaşık 35 km doğusundan bulunan [[Chaeronea]] şehrinde doğmuştur. Bu şehir Yunanistan'ın Beotia bölgesindedir; [[Hesiodos]] ve [[Pindaros]]'un da doğum bölgesi veolan buYunanistan'ın Beotia bölgesindedir. şehirŞehir MakadonyalıMakedonyalı [[II. Filip (Makedonya kralı)|II. Filip]]'in Yunanları yenmiş olduğu mevkii olarak ün yapmıştırbilinmektedir. Ailesi bu şehrin ileri gelen yerli zenginlerinden biri idizenginlerindendi.
Plutarkhos'un yaşamı hakkında bilgiler yazmış olduğu denemelerden doğrudan doğruya veya onları yorumlamayla çıkartılmıştır. Örneğin Plutarkhos'un yazmış olduğu otobiyografik bir deneme (''De sollertia animalium'') yorumlanarak babasıyla pek arasının pek iyi olmadığı ama bu denemede isimleri anılan kardeşi (Lampria) ve büyükbabası (Nikardo) iyi geçindiğini sonucuna varılmıştır.<ref name="plutarco"/>
MS 60 yıllarında [[Atina]]'ya gidip oradaki Akademia'da "Ammonio"'nun derslerine devam ettiği ve onun çok iyi bir talebesi ve müridi olduğu ve retorik, matematik ve Platoncu felsefe derslerinde başarı kazandığı bildirilir.<p>Daha gençken Plutarkhos, şehrişehir ile ilgili önemli bir sorunu görüşmek üzere oranın bağlı olduğu en yüksek Roma idarecisi olan Akhaia prokonsülüne elçi olarak gönderildigönderilir. Bu Roma'nın idareci çevreleriyle kurduğu ilk ilişki oldu. Bundan sonra daha birçok kere Roma'ya gitti. Oradan da kuzey İtalya'ya yolculuklar yaptı. Plutarkhos Roma'da akademik konularda konuşmalar ve konferanslar vermiştir. Bu arada zamanın ileri gelen Romalı idarecileri dostluk ilişkileri kurmuştur. Örneğin MS90MS 90 ve MS107deMS 107de konsül seçilen Quintus Sosius Senecio ile yakinyakın dost olmuştur. Plutarkus yazmış olduğu denemelerin birkaçını, özellikle birkaç yasamyaşam öyküsünü [[Quintus Sosius Senecio ]]'ya adamıştır. MS83MS 83-84 yıllarında Asia eyaletinde prokonsül olan [[Lucius Mestrius Florus ]] da dostuydu. Plutarkhos'un Roma yurttaşlığına alınması [[Lucius Mestrius Florus ]] yardımı ile olmuş ve buna gönül borcunu göstermek için de Plutarkhos adına Mestrius'u eklemiştir. Son yüzyıllarda ele geçirilen bir yazıtta adı Mestrios Plutarkhos olarak yazıldığı görülmektedir. ▼
MS 60 yıllarında [[Atina]]'ya gidip oradaki Akademia'da "Ammonio"'nun derslerine devam ettiği ve onun çok iyi bir talebesi ve müridi olduğu ve retorik, matematik ve Platoncu felsefe derslerinde başarı kazandığı bildirilir.
<!--/p>
▲Daha gençken Plutarkhos, şehri ilgili önemli bir sorunu görüşmek üzere oranın bağlı olduğu en yüksek Roma idarecisi olan Akhaia prokonsülüne elçi olarak gönderildi. Bu Roma'nın idareci çevreleriyle kurduğu ilk ilişki oldu. Bundan sonra daha birçok kere Roma'ya gitti. Oradan da kuzey İtalya'ya yolculuklar yaptı. Plutarkhos Roma'da akademik konularda konuşmalar ve konferanslar vermiştir. Bu arada zamanın ileri gelen Romalı idarecileri dostluk ilişkileri kurmuştur. Örneğin MS90 ve MS107de konsül seçilen Quintus Sosius Senecio ile yakin dost olmuştur. Plutarkus yazmış olduğu denemelerin birkaçını, özellikle birkaç yasam öyküsünü Quintus Sosius Senecio'ya adamıştır. MS83-84 yıllarında Asia eyaletinde prokonsül olan Lucius Mestrius Florus da dostuydu. Plutarkhos'un Roma yurttaşlığına alınması Lucius Mestrius Florus yardımı ile olmuş ve buna gönül borcunu göstermek için de Plutarkhos adına Mestrius'u eklemiştir. Son yüzyıllarda ele geçirilen bir yazıtta adı Mestrios Plutarkhos olarak yazıldığı görülmektedir.
Plutarkhos bilgisiyle kültürüyle öz Yunan varlığını temsil ettiği için İmparatorluk sarayında bile saygı kazanmıştı. İmparator [[Trojan]] ona konsularis rütbesini vermiş ve Akhaia valilerine gönderdiği bir buyrukta eyaletin yönetiminde Plutarkhos'un öğütlerini dinlemelerini istemiştir. [[Hadrianus]] ise Plutarkhos'u Akhaia eyaleti için procurator yaparak onu ödüllendirmiştir.
Kendi şehri Chaeronea'ya çekildiği zaman şehir gençlerinin eğitimi ile yakından ilgilendiği bilinmektedir. Chaeronea şehrinde Atina'da Plato'nun Akademia'sina benzer bir okul kurmuştur. Bu okulda verdiği dersler ve öğrencileriyle yaptığı konuşmaların birçoğunun zamanımıza gelen Plutarkhos denemelerinin köklerinde olduğu kabul edilmektedir. Bu okulun Sokrates ve Plato ile bilimsel ilişkileri olduğunu göstermek için onların doğum günleri için tören yapılırdı. Okulun hiç bir kamu yardımı sağlanmadan ve özel bir örgüt yapısı kurulmadan MS 3. yüzyıl sonlarına kadar devam ettiği bilinmektedir.
Plutarkhos antik Yunan geleneğini ve bu geleneğin bıraktığı anıtları sevip saydığı acıktıraçıktır. Denemelerinde Yunanların "en soylu, tanrıların en çok sevdiği ulus" olduğuna inandığını bildirmiş ve bu inancıyla hem kendi Yunan ülkesinde hem de Romalılar elinde bulunan diğer ülkelerde Yunan kültürüne sevgi ve saygının canlanmasına çok yardım ettiği aşikardır.
Plutrakhos pagan tanrılarına bağlılığını hayati boyunca korumuştur. Fakat dinsel bakımdan hiçbir zaman tutucu olmamış ve eserlerinde devamlı düşünce aydınlığı göstermistir.
Ancak yaşlılık cağlarında hazırladığı denemelerinde pagan inanışlarının daha gizemli etkileri altına girmiş olduğu görülmektedir. Plutarkhos'un Delhi’de önemli olarak tapılan tanrı Apollon'a bağlanmış; onun Delfi'deki rahipleriyle yakin ilişki kurmuş olduğu bilinmektedir. MO95 yılından sonra, ta ölünceye kadar geçerli olarak, Delfi Apollon rahipliği görevi almıştır. Roma İmparatoru Trojan döneminde Apollon'a ve Delfi tapınağına verilen önemin Plutarkhos'un etkisinde olduğu iddia edilmiştir. Plutarkhos'un Delfi için yaptıklarına karşılık tapınakta Plutarkhos adına bir anıt dikildiği bu anıt yazıtının bulunmasıyla anlaşılmıştır. Bulunan bu yazıtta "Amphiktyonların kararına uygun olarak Delfililer Khaironeialılarla birlikte Plutarkhos adına bu yontuyu yaptılar" denilmektedir.
Tarihçi [[Cesareali Eusebio]] onun MS 119'da olduğunuöldüğünü bildirmekle beraber çağımızdaki tarihçiler olumununölümünün [[120]]-[[125]] arasında olabileceğini kabul etmektedirler.
Nel [[66]] conobbe [[Nerone]], verso il quale fu sempre benevolo, poiché l'imperatore esentò la [[Grecia]] dai [[tributo|tributi]]. Nello stesso si pensa abbia acquisito la cittadinanza ateniese e che sia entrato a far parte della tribù Leontide.
Visitò poi [[Sparta]], Tespie, [[Tanagra]], Patrie e [[Delfi]].
Tornato ad Atene, fu nominato [[arconte eponimo]], sovrintendente all'edilizia e ambasciatore presso [[Acaia]]. Istituì inoltre nella sua casa una specie di [[Accademia]] impostata sul modello ateniese.
=== A Roma ===
Plutarco visitò poi l'[[Asia]], tenne conferenze a [[Sardi]] e ad [[Efeso]], fece frequenti viaggi in [[Italia]] e soggiornò anche a [[Roma]], dove scrisse in alcune lettere di vivere una vita semplice ma serena.
[[Karl|Hartmann]] ritiene che visse a Roma tra il [[72]] e il [[92]].<ref> Cfr.Robert Eduard von Hartmann''Über die dialektische Methode'' (Berlin 1868)</ref>. Certo è che non imparò mai bene il [[lingua latina|Latino]] e che conobbe l'imperatore [[Vespasiano]], come racconta nel ''De sollertia animalium''.
Tenne a Roma molte lezioni ed ebbe il sostegno delle autorità in quanto divenne presto un convinto collaboratore della politica romana. L'imperatore gli conferì la dignità consolare e il senatore L. Mestrio Floro la [[cittadinanza romana]].
=== Il ritorno in Grecia e la morte ===
Terminata l'esperienza romana, tornò in Grecia e nel [[105]] fu eletto sacerdote nel [[Delfi|santuario di Apollo a Delfi]].
Nel [[117]] l'imperatore [[Adriano (imperatore)|Adriano]] gli conferì la carica di [[Procuratore (storia romana)|procuratore]].
Ritiratosi a Cheronea, si dedicò interamente alla propria famiglia.
[[Eusebio di Cesarea|Eusebio]] racconta che morì forse nel [[119]], ma molti oggi indicano date che vanno oltre il [[120]]-[[125]].
=== Vita privata ===
Nel [[70]] sposò Timossena, una donna di Cheronea, il cui nome è stato ricavato da una nota occasionale di Plutarco stesso nella quale sostenne di aver chiamato la figlia come la madre.
Alcuni ritengono che il padre della sposa fosse contrario al [[matrimonio]], ma superata questa incomprensione i due si sposarono dopo un [[sacrificio]] ad [[Eros (mitologia)|Eros]].
Ebbe da Timossena cinque figli, che sostenne di aver allevato personalmente: Soclaro e Cherone (che morirono in tenera età), Autobulo, Plutarco e Timossena, l'unica femmina (anche lei morta giovanissima).
Si dice che Timossena fosse una donna forte e di grande [[virtù]], molto legata al marito e di tale cultura da scrivere un libro sull'amore per il lusso indirizzato all'amica Aristilla.
-->
== Felsefe eseri ==
| 