Doğu Almanya: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Etiketler: Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği |
Değişiklik özeti yok |
||
118. satır:
}}
'''Doğu Almanya''', '''Demokratik Almanya''' ya da resmî adıyla '''Alman Demokratik Cumhuriyeti''' (kısaca '''ADC''' veya '''DAC'''), [[II. Dünya Savaşı]]'ndan sonra Sovyet kontrolü altındaki bölgede kurulan sosyalist cumhuriyet (1949-1990). 1952 yılında Almanya'nın yeniden birleştirilmesini öneren [[Stalin
== Tarihçe ==
{{Almanya tarihi}}
[[
Mayıs 1945'te [[Nazi Almanyası|Üçüncü Reich]]'ın kayıtsız koşulsuz tesliminden sonra [[Potsdam Konferansı]]'nda (Haziran 1945), eski Almanya toraklarının [[Oder-Neisse Hattı|Oder ve Neisse ırmakları]]nın doğusu ve [[Danzig]] kentinin [[Polonya Halk Cumhuriyeti|Polonya]]'ya bırakılması kararlaştırıldı. [[Doğu Prusya]]'nın [[Kaliningrad Oblastı|kuzey yarısı]] ise [[SSCB]] denetiminde olacaktı. Sonuçta Almanya, [[Müttefik Devletler|Bağlaşıklar]] (SSCB, [[ABD]], [[Birleşik Krallık|İngiltere]] ve [[Fransa]]) arasında [[Müttefik Tetkik Yönetimi|işgal bölgeleri]]ne ayrıldı. Ülkenin doğu kesiminin yönetimi [[Sovyet Tetkik Yönetimi|Sovyet Askeri Yönetimi]]'ne bırakıldı. Yeni yönetim önce özel bankaları ve şirketleri tazminat ödemeksizin [[Millileştirme|devletleştirdi]]. Herkesin elindeki paraları, külçe altınları, senetleri ve değerli eşyaları teslim etmesi istendi. Sökülen fabrikalar, vagonlar, lokomotifler ve hatta raylar savaş tazminatı olarak SSCB'ye götürüldü. Ayrıca 100 hektar'ın üzerindeki bütün topraklara karşılıksız olarak el kondu. Böylece eskiden yaklaşık 3 bin büyük toprak sahibinin elinde bulunan topraklar tarım işçilerinin, küçük işletmecilerin ve mültecilerin eline geçti.
152. satır:
[[Yeni Forum (Doğu Almanya)|Yeni Forum]] adıyla bilinen bir grup aydının başını çektiği örgütlü siyasi muhalefet kitle gösterileri başladı. Leipzig'de 100.000 kişinin katıldığı gösteriyi Doğu Berlin'deki 300.000 kişilik gösteri izledi. Göstericiler muhalefet hareketlerinin yasallaşması, bağımsız sedikal hareket gibi talepler ileri sürüyorlardı. Ekim 1989'daki DAC 40. kuruluş yılı kutlamalarına Gorbaçov'un da katılması gösterileri yoğunlaştırdı. Kutlamalar bu gergin ortamda yapıldı ve SSCB lideri [[Mihail Gorbaçov]] acil reform çağrısında bulundu. Doğu Berlin, Leipzig, Potsdam ve Dresden'de serbest seçimlerin yapılması, [[Stasi|gizli polis]]in dağıtılması gibi reform talepleriyle kitle hareketleri gerçekleşti. Bu durum karşısında Honecker 18 Ekim günü tüm görevlerinden istifa etti. Yerine sertlik yanlsı [[Egon Krenz]] getirildi Ancak gösteriler durmadı. Kasım başında Doğu Berlin'de bir milyonu aşkın kişi reform talebiyle gösteri yapınca hükümet istifa etti. 9 Kasım günü DAC isteyenin istediği kapıdan Batı Berlin'e geçebileceğini açıkladı. Bunun üzerine yüz binlerce kişi Batı Berlin'e geçti.
[[Manfred Gerlach]] ve [[Sabine Bergman-Pohl]]'un kısa süreli görev dönemlerinin ardından kasımda başbakanlığa getirilen [[Hans Modrow]] reformcu bir politikayı benimsedi. Yeni hükümetin 26 kişilik kabinesinde 11 komünist olmayan bakan bulunuyordu. Öte yandan reform hareketini destekleyen göstericilerce Berlin Duvarı yıkılmaya başlandı. Aralık'ın 3'ünde Egon Krenz ve Komünist Parti'ni diğer üyeleri suçlamalar ve karşıt gösterilerin sonunu istifa etti. İki gün sonra parti üyeliğinden çıkarılan Honecker ve bazı Politbüro üyeleri hakkında kovuşturma başladı. Komünist Partisi de kendini yenileme girişimine başlayarak politbüro ile merkez komitesini feshetti. Yıl sonuna gelindiğinde özgürleşme yönündeki hemen bütün talepler karşılanmıştı. Yönetimde komünistlerin tekeline son verilmesi, parti ve yönetimdeki yolsuzlukların soruşturulması, güvenlik polisinin dağıtılması kararı, seyahat sınırlamalarının kaldırılması ve simgesel önemi büyük Berlin Duvarı'nın [[9 Kasım]]'da açılması bu gelişmeler arasındaydı. Yeni durumun yarattığı özgürlük ortamında iki Almanya'nın birleşmesi doğrultusunda önemli adımlar atıldı. [[30 Ocak]]'ta Gorbaçov [[Moskova]]'da Modrow'a, iki Almanya'nın birleşmesine itirazının olmadığını belirtti. [[Helmut Kohl]] 6
[[w:en:East German general election, 1990|18 Mart seçimleri]]ni sağın kazanması, birleşme lehine yapılmış bir plebisit olarak kabul edildi. [[Hıristiyan Demokrat Birliği (Doğu Almanya)|Hristiyan demokrat]] [[Lothar de Maizière]] [[12 Nisan]]'da, [[Doğu Almanya'da Sosyal Demokrat Parti|sosyal demokrat]] ve [[Özgür Demokratlar Birliği|liberaller]]le bir koalisyon hükümeti kurdu. Nisanda Kohl, iki alman markının eşitleneceğine dair ilk işareti verdi. Para birliğinin [[1 Temmuz]]da başlatılması kararlaştırıldı. Başlangıçta güç geçeceği izlenimi veren [[İki Artı Dört Antlaşması|2+4 konferansı]] (ADC, AFC + SSCB, ABD, İngiltere, Fransa) [[22 Haziran]]'daki ikinci toplantısından sonra çözüldü. [[16 Temmuz]] 1990'da Helmut Kohl gene Moskova'da tarihli bir antlaşmayı gerçekleştirdi : Gorbaçov birleşik Almanya'nın NATO üyesi kalmasına olan itarızını geri almıştı. Buna karşılık Bonn, gelecekteki alman ordusu mevcudunun 870.000 kişiyi aşmayacağını taahhüt etti ve 380.00 sovyet askerinin 1994 sonuna kadar ülkelerine dönme giderlerini karşılamayı kabul etti. Bonn, [[14 Kasım]]da Polonya'yla sınır antlaşmasını imzaladı. [[31 Ağustos]]ta AFC ile ADC birleşme antlaşması gerçekleşti ve [[20 Eylül]]'de iki taraf meclislerince onaylandı. 2+4 konferansı aynı maçla [[12 Eylül]]'de Moskova'da bir antlaşma imzaladı
== Coğrafya ==▼
▲== Coğrafya ==
=== Yüzey Biçimi ===
168. satır:
Başlangıçta beş eyaletten (Lander) meydana gelen DAC'da, 1952'den sonra daha merkeziyetçi bir anlayışla yönetim bölgeleri 14 ile (Bezirk) ayrıldı. 1961-68 arasında DAC'ın 15. bezirki olan Doğu Berlin, özel statülü bir yönetim bölgesiydi.
[[
#
{| class="sortable wikitable" options="float:right;" style="text-align:left; font-size:90%;"
210. satır:
<br>'''Askeri harcamalar :''' 12,75 milyar dolar (1988); <br>'''Silahlı kuvvetler :''' 175.300 kişi (1987)<ref>{{cite web |url=http://www.gowenmilitaria.com/history.html |title=Doğu Alman Silahlı Kuvvetleri|publisher=gowenmilitaria.com |accessdate= |postscript=.}}</ref><br>'''Askerlik süresi :''' 18 ay
== Ekonomi ==
[[
Savaş ertesinde Almanya'nın doğusu batısına oranla ağır bir yıkıma uğramıştı. Yine de DAC, kısa sürede Avrupa'nın en önde gelen sanayi ülkelerinden biri durumuna geldi. Bu gelişmede, ağır sanayiye (toplam sanayinin 2/3'ünden aşkın) verilen önem kadar Potsdam'da kararlaştırılan savaş borçlarının SSCB tarafından silinmesinin payı büyüktü.<ref name="Econ stats">{{Cite news|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m1052/is_n4_v110/ai_7373809|title=Business America. (27 February 1989). German Democratic Republic: long history of sustained economic growth continues; 1989 may be an advantageous year to consider this market – Business Outlook Abroad: Current Reports from the Foreign Service.|accessdate=2 October 2007 | work=Business America | year=1989}}</ref>
226. satır:
|}
=== Sanayi ve Madencilik ===
[[
Savaş öncesi [[Saksonya]]'da duyarlı aygıtlar, optik, dokuma ve seramik sanayileri, Berlin'de elektronik sanayileri vardı. Savaş ertesinde, demir-çelik sanayinin kurulmasına geçildi. [[Frankfurt (Oder)|Frankfurt an-der-Oder]] kenti yakınındaki [[Eisenhüttenstadt|Stalinstadt]]'ta Doğu kombinası ([[w:de:ArcelorMittal Eisenhüttenstadt|Eisenhütten Kombinat Ost]]) kuruldu. Başka bir kombina da Saale vadisinde, Colbe'de kuruldu. Bunlara Halle ve Dresden dolayındaki başka fabrikalar eklendi. Ulusal üretimin 3/4'ü sanayi ürünleri oldu. 1958-1966 arasında [[linyit]] üretimi iki katına çıktı. Bu elektrik üretiminde büyük artış sağlandı. 1966'da [[Reinsberg]]'de bir [[w:en:Rheinsberg Nuclear Power Plant|nükleer merkez]] kuruldu. Çelik üretimi 1958-1966 arasında 3,5 [[megaton]]da 4 megatona çıktı.
| |||