Viski: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Efeborn (mesaj | katkılar)
Efeborn (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
1. satır:
[[Dosya:Glass of whisky.jpg|thumb|250px246x246px|Bardakta viski]]
[[File:Scotch Whisky (aka).jpg|left|thumb|Harmanlanmış İskoç Viskisi]]
'''Viski''', [[İrlanda]] ve [[İskoçya]] lehçelerinde "yaşam suyu" anlamına gelen "uisge beatha"dan gelmektedir. [[Arpa]], [[Buğday|buğday,]] [[çavdar]] veya [[Mısır (bitki)|mısırdan]] damıtılarak yapılan ve [[meşe]] [[fıçı]]larda dinlendirilerek olgunlaştırılan bir tür [[alkol]]lü içkidir.
 
Viski, sek olarak, sulu, buzlu ya da başka içecekler (sıcak [[kahve]] dahil) karıştırılarak içilir.
Dünya genelinde birçok ülkede üretimi olmakla birlikte [[İskoç viskisi|İskoç]] (Scotch), İrlanda (Irish) ve Amerikan/[[Bourbon viski|Burbon]] (American/Bourbon) viskisi olarak genel anlamda 3’e ayrılır.  
 
Dünya genelinde birçok ülkede üretimi olmakla birlikte genel olarak [[İskoç viskisi|İskoç]] (Scotch), İrlanda (Irish) ve Amerikan/[[Bourbon viski|Burbon]] (American/Bourbon) viskisi olarak genel anlamdadiye 3’e ayrılır.  
 
[[Bourbon viski|Burbon viski]], [[Birleşik Devletler]]'de üretilir ve bir kez damıtılır. Üretiminde genel olarak mısır kullanılır.  
Satır 11 ⟶ 13:
[[İrlanda viskisi]], İrlanda'da üretilir ve üç kez damıtılır. Üretiminde genel olarak arpa kullanılır. Tahılları da sac üzerine kurutulduğu için, ateşin dumanı sinmez ve İskoç viskisinde olduğu gibi yanık kokusu hissedilmez. 
 
Viski bu 3 ülke dışında [[Kanada]], [[Japonya]], [[Hindistan]], [[Galler]], [[Avustralya]], [[İngiltere]], [[Finlandiya]], [[Fransa]], [[Güney Afrika Cumhuriyeti|Güney Afrika]], [[Yeni Zellanda]] ve [[Federal Almanya|Almanya]]'da da üretilmektedir. Türkiye'de uzun yıllar önce Tekel tarafından Ankara viskisi markasıyla viski üretilmiş olup, günümüzde üretimi yapılmaktadır. 
 
Türkiye'de Tekel 1963 yılında Ankara viskisi markasıyla viski üretimine başlamıştır. Yıllık 200.000 litre üretilen bu viski çok uzun yıllar Tekel tarafından piyasaya sürülmüştür. 5 yıl bekletilerek olgunlaştırılan bu viskinin üretim ve pazarlaması Tekel'nin Mey içki'ye özelleştirilmesi sonrası Mey içki tarafından durdurulmuştur. 
Viski, sek olarak, sulu, buzlu ya da başka içecekler (sıcak [[kahve]] dahil) karıştırılarak içilir.
 
Bazı Viskilerde "Whisky" bazılarında ise "Whiskey" yazar. Bu kafalarda karşıklık yaratmaktadır. İskoçya'da viskiye "whisky", İrlanda ve Birleşik Devletler'de ise "whiskey" denir ve aralarında bir anlam farkı yoktur. 
 
<nowiki/>Viski yapımında kullanılan tahıllar, [[İrlanda]], [[İskoçya]], [[Kanada]] ve [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]] arpalarıarpa ve buğdayları, Kanada ve ABD çavdarı ile ABD mısırından oluşmaktadır. İrlanda'da halen malt ve malt olmayan arpaların birlikte kullanıldığı tür viskiler üretilmektedir. [[Çavdar]] viskisi, Tennessee viskisi ve Burbon ABD'de kavrulmuş meşe fıçılarda dinlendirilerek üretilir. Viski düşüldüğü gibi rengini kalitesinden, fıçılardan veya fıçılarda bekleme süresinden almaz. Farklı renkler üretici firmalar tarafından viskiye [[karamel]] ilave edilerek sağlanır.
 
Aeneas Coffey 1830’de “sürekli damıtım [[İmbik|imbiği]]” denilen aleti icat etmeseydi, viski ne bugünkü kadar üretilebilecekti, ne de dünyanın dört bir yanına yayılabilecekti. Coffey imbiğinin bulunuşundan önce, viski yüzyıllar boyunca hep aynı şekilde üretildi. Maltlanmış arpanın birası bakır imbiklerde ağır ağır damıtılıyordu. Bu viski hem pahalıya çıkıyor, hem üretim fazla arttırılamıyordu, hem de ağır bir tada sahip oluyordu. Coffey imbiği sayesinde ise her türlü tahılın birasından, hızlı ve ucuz viski damıtılabildi.
 
Viski, çok geniş coğrafi üretim alanı, çok çeşitli tipleri, çok çeşitli varyasyonları olan ve yüzlerce damıtımevi ve marka tarafından üretilip pazarlanan bir üründür. Bu sebeple konuyu daha anlaşılır yapmak adına en sağlıklı değerlendirmedeğerlendirmeler ana tipler olan İskoç viskisi, İrlanda viskisi ve Amerikan/Burbon viskisi başlıkları altında değerlendirmektiryapılmaktadır.
 
== İskoç Viskileri ==
Satır 51 ⟶ 53:
 
=== İskoç malt, tahıl ve harman viskisi ayırımı ===
İskoç viskileri 3 ana türden oluşur; Malt viskiler, Tahıl (grain) viskiler ve tahıl viskileri ile malt viskilerin harmanlanmasıyla yapılan “harmanlanmış” (blended) viskiler.
İskoç viskileri 3 ana türden oluşur; Malt viskiler, Tahıl (grain) viskiler ve tahıl viskileri ile malt viskilerin harmanlanmasıyla yapılan “harmanlanmış” (blended) viskiler. Malt viski, İskoçya’nın değişik yörelerine dağılmış yüzün civarındaki damıtımevinde, arpa maltından daha önce kullanılmış meşe fıçılarda en az 8 sene bekletilerek yapılır ve bu sebeple fiyatları harman viskilere kıyasla daha pahalı olur. İyot, yosun ve isli tadlı bir Lagavulin de, lezzeti elma brendisini ve tatlı şarabı çağrıştıran Macallan da birer malt viskidir ve çok değişik lezzetler sunar. Bunu değişik lezzetleri içlerinde bekletildiği ve daha önce başka içki imalatlarında kullanılmış fıçılardan ve bulundukları yerlerin coğrafyasından alırlar. Örneğin daha önce Porto şarabı yapılmış bir fıçıda bekletilen viski halen fıçının ahşap damarları içerisinde bulunan şarapla buluşur bambaşka bir lezzet kazanır. Yada Island bölgesinin viskileri ada ikliminin ve okyanusun etkisiyle tuzlu ve iyotlu tada sahip olurlar. Tahıl viskisi İskoçya'da genel olarak harmanlama için üretilse de halen az miktarda damıtım evi tarafından Tahıl viskisi (Single Grain) olarak ta piyasaya sürülmektedir. Örneğin Cameronbridge Single Grain bir tahıl viskisidir. Johnnie Walker, J&B, Ballantine’s, Chivas Regal gibi dünya piyasalarındaki popüler markaların hemen hemen tümü harmanlanmış İskoç viskileridir.
 
Malt viski, İskoçya’nın değişik yörelerine dağılmış yüzün civarındaki damıtımevinde, %100 arpa maltından daha önce kullanılmış meşe fıçılarda en az 8 sene bekletilerek yapılır ve bu sebeple fiyatları harman viskilere kıyasla daha pahalı olur.
 
Tahıl (Grain) viskisi Buğday, Çavdar veya Mısırdan üretilen viskiye denir.
 
Harmanlanmış viskiler ise %51 Malt viski olmak şartıyla çeşitli Malt ve Tahıl viskilerinin karıştırılmasıyla imal edilen viskilerdir.
 
=== Malt viski ===
Malt viskilerin yapılışı neredeyse bir “güzel sanat”dır ve her damıtımevinin büyük bir gizlilikle saklamaya çalıştığı bir sırdır. ziraİmalat yapımdaaşamasında fermantasyon için kullanılan [[maya]] her firmanın kendine has mayasıdır ve nasılne yaptıklarınıolduğu yada içeriği firmalar tarafından sır olarak açıklamazlarsaklanır. Bu maya viskinin lezzetinde önemli bir yer tutar. Malt viskiler buz ve soda katılmadan, istenirse çok az miktarda su katılarak içilir çünkü viskinin meşe fıçılarda geçirdiği uzun yıllar, viskideki ateşi alır. Viskiye sadece içindeki tatları keşfetmek için alkol derecesine bağlı olarak birkaç damla veya çay kaşığı kadar su katılır. Böylece tadı temsil eden kokular en belirgin şekilde ortaya çıkacaktır. Malt viskileri tatmak için en iyi kadeh ise hafif tombul karınlı, ağzı yukarıya doğru daralan tadım kadehleridir. Bu kadehlerde aroma yavaş yavaş yukarıya çıkar ve içerde kalır ve burun tarafından daha iyi algılanır. İyot, yosun ve isli tadlı bir Lagavulin de, lezzeti elma brendisini ve tatlı şarabı çağrıştıran Macallan da birer malt viskidir ve çok değişik lezzetler sunar. Bunu değişik lezzetleri içlerinde bekletildiği ve daha önce başka içki imalatlarında kullanılmış fıçılardan yada bulundukları yerlerin coğrafyasından da alırlar. Örneğin daha önce Porto şarabı yapılmış bir fıçıda bekletilen viski halen fıçının ahşap damarları içerisinde bulunan şarapla buluşur bambaşka bir lezzet kazanır. Yada Island bölgesinin viskileri ada ikliminin ve okyanusun etkisiyle tuzlu ve iyotlu tada sahip olurlar. Malt viskiler bir süredir özellikle Avrupa ülkelerinde yemekten sonra sindirime yardımcı içki olarak [[konyak]] yerine de içilmektedir.
 
==== (Single) Malt viski ====
Bir damıtımevinin ürettiği ve şişeleyip sattığı viskiye “Single Malt” viski denir ve Malt viski İskoçya genelinde neredeyse bu şekilde pazarlanır. Fiyatları diğer viskilerle kıyaslandığında yüksektir. Single Malt viskilerin dünyadaki en meşhur örnekleri : Macallan, Talisker, Glendfiddich, Glenmoraige, Glenlivent, Laphroaig, Ardbeg'dir
 
==== Harmanlanmış malt viski ====
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Viski" sayfasından alınmıştır