Halit Fahri Ozansoy: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
içerik ve kaynakça genişletildi |
|||
1. satır:
{{Kişi bilgi kutusu
| isim = Halit Fahri Ozansoy
Satır 22 ⟶ 21:
}}
'''Halit Fahri Ozansoy''' (d. [[12 Temmuz]] [[1891]], [[İstanbul]] - ö. [[23 Şubat]] [[1971]],[[İstanbul]]), [[Türk]] şair
[[Beş Hececiler|Hecenin Beş Şairinden]] biridir. 40 yıl edebiyat öğretmenliği yapan Ozansoy, başta şiir olmak üzere tiyatro ve roman türlerinde pek çok eser vermiş bir edebiyat ve kültür adamıdır.
1891 yılında [[İstanbul]]'da dünyaya geldi. Babası tıp, tarih, tiyatro ve şiir olarak basılı pek çok eseri bulunan Mehmed Fahri Paşa<ref name=tdv>[http://www.islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c34/c340013.pdf İsmail Parlatır, '''Halit Fahri Ozansoy''', ''Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi'']</ref>, annesi Zehra Hanım’dır. Ailesi ona ''Mehmet Halit'' ismini verdi. İkinci ismi olan Halit’in yanına babasının ikinci ismi Fahri’yi ekleyerek ''Halit Fahri'' adını kendisi oluşturmuştur.<ref name=acehan>[https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=7d53ed97e31a8bd3067cf812d7fdc5d5b8fe6779eb3a409782761749cef72b7da6333c849dfc89aa Abdullah Acehan, '''Halit Fahri Ozansoy Hayatı-Eserleri-Sanatı''', ''Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora tezi, 1998'']</ref> Yedi yaşında iken annesini veremden kaybetti. Şair [[Ziya Gökalp]]'in teyzesinin torunu ve [[Süleyman Nazif]]'in yeğeni olan Halif Fahri, şiir ve yazı yazma zevkini ailesinden aldı.
Zeyrek, Vefa semtlerindeki mahalle mekteplerinde ve Sultanahmet'teki Tefeyyüz Mektebi'ndeki ilk öğretimden sonra Bakırköy Rüşdiyesi'ni bitirdi (1904) ve [[Mekteb-i Sultanî]]'de yatılı okumaya başladı. Hastalık nedeniyle öğrenimine ara vermek zorunda kaldı. [[Filibe]]’deki amcasının yanına gidip 15 ay kaplıca tedavisi gördükten sonra tekrar okula döndü. Bu dönemde okul müdürlüğüne [[Tevfik Fikret]] gelmişti.<ref name=edebiyatvesanat>[http://www.edebiyadvesanatakademisi.com/edebiyad/519-halit_fahri_ozansoy_hayati_edebi_y%c3%b6nu_siirleri_(_bes_hececiler).html Edebiyatvesanatakademisi.com sitesi, Erişim tarihi:25.09.2014]</ref> Türkçe öğretmeni Ali Kami Bey ve okul müdürü Tevfik Fikret sayesinde edebiyata ilgisi gelişti. İlk yazısı "''Facia-i Beşerden Bir Levha''" başlığıyla Mart 1910 tarihli ''Tiraje'' dergisinde yayımlandı. 1911 yılında tasdikname alarak Mekteb-i Sultani’den ayrıldı ve [[Darülfünun|İstanbul Darülfünu]]’nda Fransız Dili şubesinde devam etti; ancak bu okulu bitirmedi. <ref name=tdv/>
Halit Fahri, bu dönemde aruz ölçüsüyle ve [[Fecr-i Âti]] sanat topluluğunun etkisi ile şiir yazmaktaydı. İlk şiiri "''Mazideki Aşk İçin Sana''" 1912'de [[Rübab (dergi)|Rübab]] dergisinde yayımlandı. Aynı yıl ilk şiir kitabı ''Rüya'' yayımlandı. 22 sayfalık bu kitabı babasına ithaf etmiştir.<ref name=acehan/>
▲== Eserleri ==
1914’te [[Darülbedayi|Darülbeday-i Osmaniye]] sınavını kazanarak tiyatro bölümüne kaydoldu; kısa bir öğrencilik döneminden sonra aynı okulda öğretmen yardımcılığına getirildi. Hem öğrencilik hem öğretmenlik yapamayacağını anlayınca öğrenciliği bıraktı. Oyunculuk merakı çevresinde onay görmediği için<ref name=acehan/> kısa bir süre sonra Darülbedayi’den tamamen ayrılan Halit Fahri, 1914’te [[Müdafaa-i Milliye Cemiyeti]]’ne bağlı olarak kurulan Milli Türk Cemiyeti’nin kuruluşunda görev alarak cemiyetin yöneticileri arasında bulunmuştur.
İlk evliliğini 1915’da Neyyire Hanım’la yaptı. Ertesi yıl ''Gavsi'' adında bir erkek çocukları olan çift, birkaç yıl sonra ayrılmıştır.
Şair, 1915 yılında [[Talat Paşa]]’nın daveti ile [[Çanakkale Cephesi]]ni ziyaret eden şairler arasında yer aldış ve izlenimlerini ''Cenk Duyguları'' (1917) adıyla kitaplaştırdı
1916’da ''Baykuş'' adlı manzum piyesi yazarak tanındı. Baykuş, Darülbedayi’nin sahnelediği ilk Türk tiyatro oyunu oldu.<ref name=tdv/> Halit Fahri, hayatı boyunca bu alanda sistemli bir düzen içinde eser vermeyi sürdürmüştür.
1916 yılında sınavla öğretmenlik hakkı aldı ve [[Muğla Lisesi]]'ne edebiyat öğretmeni olarak atandı. Bir yıl [[Muğla]]’da, bir yıl [[Konya]]'da çalıştıktan sonra İstanbul'a döndü. Kırk yıl süreyle İstanbul’un çeşitli okullarda edebiyat öğretmenliği yaptı.
Öğretmenliğin yanında yayın hayatını da sürdüren Halit Fahri, ilk şiirinin yayımlandığı Rübab dergisinde bir süre düzenli olarak yazılar yayımlamayı sürdürmüş; daha sonra arkadaşları ile ''Kehkeşan dergisi''ne ardından ''Şehbal'' dergisine geçmişti. Bu arada dönemin önde gelen edebiyat dergisi[[Servet-i Fünun]]’da ''Bağdad'' adlı şiirini yayımlatmayı başardı. 1917’de[[Ziya Gökalp]], [[Ömer Seyfettin]] gibi [[Türkçülük|Türkçülerin]] etkisiyle hece vezninde şiirler yazdı. Hece vezninde şiirleri [[Yeni Mecmua]], Talebe Defteri, Türk Kadını gibi dergilerde yayımlandı. İkinci şiir kitabı ''Cenk Duyguları''nı (1917)yayımladıktan sonra tekrar aruza yönelen Halit Fahri, düzenli aralıklarla yedi şiir kitabı daha çıkarmış ve sonra şiir kitabı yayımlamaya uzun bir ara vermiştir.
1919’da dayısı Ahmet Kadri Bey’in gazetesi [[Alemdar (gazete)|Alemdar]]’da çalışmaya başladı. Çok geçmeden Alemdar’dan ayrılıp kendi dergisi Şair Nedim’i çıkarmaya başladı. Haftalık bir dergi olan Şair Nedim, 18 sayı çıkabilmiştir. [[Reşat Nuri Güntekin]], [[Faruk Nafiz Çamlıbel]], [[Selahattin Enis]] gibi şair ve yazarların ilk yazıları bu dergide yayımlandı. Beklenilenin çok üstünde ilgi gören dergi, [[İzmir'in işgali]] üzerine kapandı. <ref name=acehan/>
Halit Fahri, dergisini kapatmak zorunda kalınca yazılarını ''İfham'', ''Büyük Mecmua'' ve [[Peyam-ı Sabah]]’ta yayımlamaya başladı. Diğer memurlar gibi öğretmenler de maaşlarını alamadığından çeşitli gazetelere yazdığı makalelerden aldığı para ile geçimini sağlamaya çalıştı. Servet-i Fünun, İnci, Ümit dergilerinde manzumeler yayımladı. 1920’de Yeni Mecmua’da ''Aruza Veda'' başlıklı şiirini yayımlayarak [[Beş Hececiler]] arasına katıldı.
1921’de Ali Zoti ailesinden Aliye Hanım’la ikinci evliliğini yaptı. Bu evlilikten iki üvey kızı (Güzin ve Melahat) oldu.
1926 yılında Servet-i Fünun dergisinin yazı işleri müdürlüğünü devraldı. ''Fikir ve Sanat Aleminden Haberler'' sütununda yazmayı 1943’e kadar sürdürdü. Derginin sahibi [[Ahmet İhsan Tokgöz|Ahmet İhsan Bey]]’in ölümünden sonra Servet-i Fünun’dan istifa etmiştir. 1937’de başladığı [[Son Posta]] gazetesindeki haftalık yazılarını ise 1951’e kadar sürdürdü.
1953 yılında devlet Fransızca dil imtihanını kazanıp Fransa ve İtalya’ya gitti.
1955 yılında Şehir Tiyatroları Dergisinin yazı işleri müdürlüğünü üstlenen Ozansoy, 1956 yılında yaş haddi nedeniyle öğretmenlikten emekli oldu ve gazeteciliğe daha çok ağırlık verdi.
1962’de eşinin vefatı üzerine bunalıma girip hastalandı.<ref name=acehan/>İlk dokuz şiir kitabını ardı ardına yayımlamış, 1936’da yayımladığı ''Sulara Dalan Gözler''’den sonra şiir kitaplarına 26 yıllık ara vermişti. Eşi için yazdığı şiirlerini topladığı ''Hep Onun İçin'' adlı şiir kitabını 1962’de çıkardı.<ref name=acehan/> 1964’te son şiir kitabın ''Sonsuz Gecelerin Ötesinde''yi yayımladı.
1975’te [[Türk Dil Kurumu]] üyeliğinden istifa etti. Ömrünün son yıllarını [[Kızıltoprak]]’ta geçirdi. Ayrıca yirmi yol boyunca yazları [[Büyükada]]’daki yazlığında geçirmiştir.<ref name=acehan/>
Fransız Ankara büyükelçisi, Fransızca’dan yaptığı tercümeler ve Fransız kültürüne katkılarından ötürü kendisine 1969 yılı sonunda ''Milli Liyakat Nişanı'' ve ''şövalye'' payesi verdi.<ref name=acehan/>
Şair, 23 Şubat 1971’de İstanbul’da kalp krizinden hayatını kaybetti. Vasiyeti gereği Türkçe kitapları [[Beyazıt Devlet Kütüphanesi]]’ne, Fransızca kitapları [[Galatasaray Lisesi]]’ne verilmiştir.<ref name=yazarmezar>[http://yazarmezar.com/mezar-sayfa-211.html '''Halit Fahri Ozansoy''', ''Yazarmezar.com sitesi, Erişim tarihi:24.09.2014'']</ref> Cenazesi Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedimiştir.
== Bazı Eserleri ==
{{çoklusütun}}
=== Şiir kitapları ===
*Rüya (1912)
Satır 45 ⟶ 81:
*Sulara Giden Köprü (1939)
*Aşıklar Yolunun Yolcuları (1939)
{{çoklusütun-kes}}
===Oyunları===
*Baykuş (1916)
Satır 55 ⟶ 91:
*Bir Dolaptır Dönüyor (1958)
*İki Yanda (1970)
=== Anı kitapları ===
Satır 65 ⟶ 100:
*R.U.R.-Alemşümul Suni Adamlar Fabrikası (1927)
*Jack (Alphonse Daudet)
{{çoklusütun-son}}
== Kaynakça ==
{{kaynakça}}
* Adem ÇALIŞKAN, “Halit Fahri Ozansoy Bibliyografyası / Bibliography for Halit Fahri Ozansoy”, Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, C. 3, S. 6, Aralık 2012, ss. 21-89.
Satır 78 ⟶ 114:
[[Kategori:Türk şairler]]
[[Kategori:Beş hececiler]]
[[Kategori:
[[Kategori:Türk oyun yazarları]]
[[Kategori:
[[Kategori:Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedilenler]]
| |||