Veri yolu (bilgisayar): Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
k İncelemeelemani Bilgisayar veri yolu sayfasını Veriyolu (bilgisayar) sayfasına taşıdı: dz
Değişiklik özeti yok
1. satır:
{{Kaynaksız}}
'''Veri yolu''', [[Bilgisayarbilgisayar]] yapısında, [[bilgisayar]]ınbilgisayarın içindeki parçalar arasında ya da [[bilgisayar]]larbilgisayarlar arasında verileri ya da gücü transfer eden bir alt sistemdir ve genellikle aygıt yürütme (device driver) yazılımı tarafından kontrol edilir. Nokta- nokta bağlantısının (point- to point connection) tersine, veri yolu, birçok çevresel aygıtı aynı takım kablo ile mantıksal olarak bağlayabilir. Her bir veri yolu kendi bağlayıcılarını fiziksel fiş aygıtlarına, kartlara veya kabloların tümüne karşı tanımlar.
 
== Tarihçe ==
Ilkİlk [[bilgisayar]] veri yolları, tam olarak [[paralel]] elektiriksel veri yollarıydı, fakat bu terim şimdilerde [[paralel]] elektiriksel veri yolu ile aynı mantıkta işlevsellik sağlayan herhangi bir fiziksel düzenleme için kullanılıyor. Modern [[bilgisayar]] veri yolları hem [[paralel]] hem de kısa-seri (bit-serial) bağlantılarını kullanabilir, ya multidrop (elektiriksel paralel) ya da DAISY CHAIN topoloji elektrik tesisatı ile donatılabilir ya da USB’de olduğu gibi, çevrilmiş hareket noktası ile bağlanabilir.
Ilk [[bilgisayar]] veri yolları, tam olarak [[paralel]] elektiriksel veri yollarıydı, fakat bu terim şimdilerde [[paralel]] elektiriksel veri yolu ile aynı mantıkta işlevsellik sağlayan herhangi bir fiziksel düzenleme için kullanılıyor. Modern [[bilgisayar]] veri yolları hem [[paralel]] hem de kısa-seri (bit-serial) bağlantılarını kullanabilir, ya multidrop (elektiriksel paralel) ya da DAISY CHAIN topoloji elektrik tesisatı ile donatılabilir ya da USB’de olduğu gibi, çevrilmiş hareket noktası ile bağlanabilir.
 
İlk [[bilgisayar]] veri yolları belleğe ya da çevresel aygıtlara bağlanmış tel yumaklarıydı. Bunlar, elektiriksel veri yollarının ya da [[elektrik]] bağlama çubuklarının ardından isimlendirilmiştir. Neredeyse her zaman, [[bellek]] için bir veri yolu ve çevresel aygıtlar için başka bir veri yolu vardır ve bunlar farklı talimatlarla, tamamen farklı zamanlama ve protokol ile giriş yaparlar.
Satır 10 ⟶ 9:
Birinci engel, [[kesilmeler]] (interrupts) kullanmaktı. İlk [[bilgisayar]]lar çevresel aygıtların hazır olması için bir halka içinde bekleyerek I/O (input/output) görevini gerçekleştirirlerdi. Bu da başka görevler de yapmak zorunda olan programlar için zaman kaybı olurdu. Ayrıca, eğer program diğer görevleri yapmak için girişimde bulunursa, programın tekrar kontrol etmesi çok uzun sürebilirdi ve verilerin kaybolmasıyla sonuçlanabilirdi. Bu nedenle mühendisler [[CPU|merkezi işlem birimi]] (MİB) ile arasını açmak için çevresel aygıtları hazırladılar. Kesilmeler öncelikli olmak zorundaydı, çünkü MİB bir seferde sadece bir çevresel aygıtın üstesinden gelebilir ve bazı aygıtlar diğerlerinden daha kritik zamanlı olabilirdi.
Bundan bir süre sonra, bazı [[bilgisayar]]lar bellek ile birkaç MİB arasında paylaşıma başladı. Bu [[bilgisayar]]lardabilgisayarlarda buna ek olarak veri yoluna ulaşım öncelikli hale getirilmeliydi.
 
Kesilmeleri ya da veri yoluna ulaşımı öncelikli hale getirmenin klasik ve basit yolu DAİSY CHAİN’di.
Satır 24 ⟶ 23:
Bu basit veri yolu sistemlerinin genel-amaç [[bilgisayar]]ları için ciddi dezavantajları vardı. veri yolunun üzerindeki her donanımın aynı hızda olması gerekir, bu nedenle tek bir saati paylaşırlar.
MİB’nin hızını artırmak kolay bir iş değildir, çünkü buna ek olarak tüm aygıtların da hızı artırılmak zorundadır. Bu genellikle garip bir duruma yol açar, çok hızlı MİB’leriMİB'leri [[bilgisayar]]daki diğer aygıtlarla iletişim kurabilmek için yavaşlamak zorundadır. Embedded sistemler kısa süre kabul edilebilir olsa da, bu problem kar amaçlı [[bilgisayar]]lardabilgisayarlarda uzun süre tolere edilemez.
Diğer bir problem de, MİB her işlem için gereklidir, bu nedenle eğer MİB başka işlerle meşgulse, veri yolu tarafından üretilen gerçek iş çarpıcı bir şekilde değer kaybedebilir.
Satır 49 ⟶ 48:
Veri yolları verileri birçok veri yoluna dağıtan paralel veri yolu ya da verileri bit-serial biçimde dağıtan seri veri yolları olabilir. Fazladan güç ve kontrol bağlayıcıları, diferansiyel sürücüler, ve her yönde veri bağlayıcılarının eklenmesi, birçok seri veri yolunun I²C seri veri yolunda kullanılan minimum ikiden daha fazla iletkene sahip olduğu anlamına gelir. Veri hızı arttıkça, zamanlamada çarpıklık ve veri yollarının karışması gibi problemlerin üstesinden gelmek daha zorlaşır. Bu probleme kısmi çözüm, veri yolunda çifte pompa yapmaktır. Çoğunlukla, daha az elektiriksel bağlantısı olmasına rağmen, seri veri yolu daha yüksek veri derecelerinde paralel veri yoluna oranla daha iyi iş görür. Çünkü doğal olarak seri veri yollarında zamanlamada çarpıklık ve veri yollarının karışması ile karşılaşılmaz. Buna örnek olarak USB, FireWire, ve Serial ATA verilebilir. Multidrop bağlantılar hızlı seri veri yollarıyla çok iyi çalışmaz, bu nedenle birçok modern seri veri yolu DAİSY CHAİN veya HUB modelini kullanır.
Birçok [[bilgisayar]] hem dahili(internal) hem de çevresel(external) veri yoluna sahiptir. Dahili(Internal) veri yolu [[bilgisayar]]ın tüm dahili(internal) parçalarını ana boarda bağlar. ( ve bu nedenle, MİB ve dahili (internal) bellek). Bu tip veri yolları yerel(local) veri yolu olarak da adlandırılabilir, çünkü bunlar diğer makinaları veya bilgilgisayarın çevresel(external) aygıtlarını değil, yerel(local) aygıtlarını bağlarlar. Çevresel (external) veri yolu çevresel (external) kısımları ana boarda bağlar.
Aradaki farkın büyük çoğunluğu pratik yerine kavramsal olsa bile, Ethernet gibi Network bağlantıları genelikle veri yolu olarak kabul edilmez. InfiniBand ve HyperTransport gibi teknolojilerin gelmesi, networkler ve veri yolları arasındakı sınırı bulandırdı. Veri yolunda dahili(internal) ve çevresel(external) arasındaki çizgi bazen belirsizleşti, I²C hem dahili(internal) hem de çevresel(externall) veri yolu olarak kullanılabilir (erişim(access) veri yolu olarak da bilinir), ve InfiniBand hem PCI gibi dahili(internal) veri yolunun hem de Fibre Channel gibi çevresel(external) veri yolunun yerine geçebilir.
Satır 56 ⟶ 55:
 
== Veri yolu yapısı ==
[[Ağ]] (Network)‘da'da esas programcı veri trafiğini kontrol eder. Veriler transfer edilirken [[bilgisayar]] programcıya mesaj gönderir bu da istekleri sıraya koyar. Bu mesaj [[]] (network) noktalarının her birine yayılan tanıtma kodu içerir. Programcı öncelikleri yapar ve veri yolu mevcut olduğu sürece alıcıya bildirir.
Tanıtılan nokta mesajı alır ve iki [[bilgisayar]] arasında veri transferini yapar. Veri transferini tamamlayınca, programcının sıralamasında bir sonraki istek için veri yolu serbest kalır.
Satır 64 ⟶ 63:
== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}
{{bilgisayar-taslak}}
 
[[Kategori:Veri yolları| ]]
[[Kategori:Bilgisayar]]
[[Kategori:Bilgisayar bilimi]]
[[Kategori:Bilgisayar taslakları]]