Kuleli Olayı: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
+ ref
Potkal (mesaj | katkılar)
k Madde genişletilmeye çalışıldı.
1. satır:
{{Diğer anlamı|Kuleli}}
 
'''Kuleli Olayı''' ya da '''Kuleli Vakası''', [[Osmanlı İmparatorluğu]]'nda gerçekleşen, siyasi tarihimiz içinde ilk kurulan siyasi parti niteliğindeki<ref>[http://www.tbmm.gov.tr/kutuphane/siyasi_partiler.html] "TBMM siyasi partiler"</ref> [[Fedailer Cemiyeti]] tarafından planlanan, [[14 Eylül]] [[1859]] günü bir ihbar sonucu ortaya çıkartılan, amacı [[Abdülmecid]]'i devirip [[Abdülaziz]]'i yerine tahta geçirmek olan başarısız bir darbe girişimidir.
'''Kuleli Olayı''' ya da '''Kuleli Vakası''', [[Osmanlı İmparatorluğu]]'nda [[14 Eylül]] [[1859]] günü üyelerinden birinin ihbarı üzerine ortaya çıkarılan, amacı [[Abdülmecid]]'i devirip [[Abdülaziz]]'i yerine tahta geçirmek olduğu tahmin edilen darbe girişimidir. Olay Kuleli'de geçmemiştir, davası burada görüldüğünden bu adla anılmıştır. Gizli örgütün üyelerinin yüksek rütbeli subaylar, ulema ve gençler gibi farklı toplumsal kesimlerden olması ve yargılamaların kapalı yapılması nedeniyle örgütün ideolojisi hakkında kesin bir işaret bulunamamıştır. Tarihçiler tarafından [[Islahat Fermanı]]'na <ref>{{web kaynağı|soyadı=Bardakçı|ad=Murat|başlık=88 yıl geçti kafa yine o kafa|url=http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/printnews.aspx?DocID=-257957|yayıncı=hurriyet.com.tr|erişimtarihi=28 Aralık 2013|dil=Türkçe|tarih=03 Ağustos 1997}}</ref> karşı bir tepki olarak kabul edilmiştir.
 
Devletin yönetimini beğenmeyen bir kısım askeri erkanla, mülkiye memurları ve ulemadan bazı kişiler bir araya gelerek 1859 yılı başlarında [[Fedailer Cemiyeti]] adı altında gizli bir cemiyet kurdular. Üyeleri şunlardı; askerî erkândan Bâb-ı Seraskerî Dâr-ı Şûrâ Reisi Hüseyin Dâim Paşa, Arnavut Câferdem Paşa, Tophâne müftüsü Bekir Efendi, İmalât Meclisi âzasından Binbaşı Râsim Efendi, Tophane kâtiplerinden Ârif Bey, Süleymaniyeli Şeyh Ahmed Efendi, Fâtih Medresesi hocalarından Nasûhî Efendi, Hezargradlı Şeyh Feyzullah Efendi ile Tophâne müşirliğine mensup yaklaşık yirmi beş kişi.<ref>[http://www.diyanetislamansiklopedisi.com/kuleli-vakasi/] Türkiye Diyanet Vakfı</ref> Dernek, Padişah Abdülmecid'i öldürerek, şeriata daha uygun bir hükümet kurmayı amaçlıyordu.
 
'''KuleliKumanda Olayı'''ettiği yabirliklerden dataraftar '''Kulelitoplanması Vakası'''amacıyla propaganda yapılırken, [[Osmanlıbu İmparatorluğu]]'ndagizli [[14örgütten Eylül]]haberdar [[1859]]olan günüMirliva üyelerindenHasan birininPaşa ihbarıolayı üzerineSaraya ortayaihbar çıkarılanetti. Dernek üyeleri, amacı14 Eylül 1859 tarihinde [[Abdülmecidİstanbul]]'i deviripda [[AbdülazizTophane]]'ide yerine[[Kılıç tahtaAli geçirmekPaşa olduğuCamii]]'nde tahmintoplantı edilenhalinde darbeiken girişimidirbasıldı. OlayÇoğu Kuleliyakalanarak, [[Çengelköy]]'dedeki geçmemiştir,Kuleli davasıkışlasında gözaltına alınmıştır. Soruşturma ve yargılama burada görüldüğündenyapıldığından, buolay adlaKuleli anılmıştırVakası adıyla tarihe geçmiştir. Gizli örgütün üyelerinin yüksek rütbeli subaylar, ulema ve gençler gibi farklı toplumsal kesimlerden olması ve yargılamaların kapalı yapılması nedeniyle örgütün ideolojisi hakkında kesin bir işaret bulunamamıştır. [[Tanzimat Fermanı]] ile gelen yeni uygulamaların toplumun bazı kesimlerinde yarattığı memnuniyetsizlik, savaşlardan dolayı devletin malî durumunun sarsılması, toplumun yüksek tabakasında görülen, batı taklitçiliğinin doğurduğu lüks yaşama özentisine duyulan tepkiler, darbe girişiminin ana sebepleri arasında gösterilmektedir. Tarihçiler tarafından [[Islahat Fermanı]]'na <ref>{{web kaynağı|soyadı=Bardakçı|ad=Murat|başlık=88 yıl geçti kafa yine o kafa|url=http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/printnews.aspx?DocID=-257957|yayıncı=hurriyet.com.tr|erişimtarihi=28 Aralık 2013|dil=Türkçe|tarih=03 Ağustos 1997}}</ref> karşı bir tepki olarak kabul edilmiştir.
 
== Kaynakça ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Kuleli_Olayı" sayfasından alınmıştır